محمد حمزه زاده : دولت نبايد به صورت مستقيم از ناشران كتاب بخرد / دليل توزيع آثار ناشران خاص فقط توطئه نيست ، روابط شخصي هم هست

مدير نشر سوره مهر ، در گفت و گو با خبرنگار فرهنگ و ادب مهر ، با بيان اين مطلب افزود : در كنار اين موضوع ، مي توان اشاره كرد كه مثلا " شبكه توزيع مطبوعات " در كشور داريم . يعني اگر شما روزي نشريه اي منتشر كنيد، مي دانيد كه شركت يا شركت هايي هستند كه مي توانند محصول شما را به نقاطي از كشور برسانند و در محدوده اي كه تيراژاجازه مي دهد ، دست هايي در سراسر كشور هست كه محصول ارسالي شما را تحويل بگيرد . اين نكته مهمي است.

نويسنده " چشم ، چشم ، دو ماهي " و " پرتقال خوني " تصريح كرد :  آنچه كه فعلا به عنوان موسسات يا شركت هاي بخش كتاب در كشورداريم ، هنوز نتوانسته است دست كم درحد نشريات ، نمايندگي مطمئن را در سطح ملي براي خود تدارك ببيند هر چه هست ، در يك نظام مبني بر روابط شخصي و تجربي و محدود شكل گرفته است .

حمزه زاده ياد آور شد :  به عقيده من ، عاملي كه موجب شده ما " شبكه توزيع مطبوعات " داشته باشيم ، توجه به اقتضاي زمان مصرف محصول  بوده است .  نشريه به اقتضاي تاريخ مصرفي كه دارد ، جزو كالاهاي فاسد شدني است وهمين مي طلبد كه مشمول فوريت در انتقال و مصرف شود ، گويي داريد كالايي مثل شير پاستوريزه را توزيع مي كنيد ، اين نكته مهم ديگر است.

حمزه زاده  : اين كه شبكه هاي خاصي هست كه آثار ناشران خاص را توزيع مي كند ،  دليلش فقط توطئه  نيست . مهمترين علت ، همان نظامي است كه به روابط  شخصي بين ناشران و نمايندگانشان تكيه دارد .

مدير نشر سوره مهر اظهار داشت : مي شود چنين نتيجه گرفت كه اگر محصولي توليد شود كه جزو نيازها و اميال مخاطبان باشد ،  شبكه توزيعش راحت تر ايجاد مي شود و شكل مي گيرد ، مگردرهر سال ، ميليون ها نسخه كتاب درسي درهمين كشور به اقصا نقاط ايران نمي رود؟  مكانيزم آن چيست ؟ جز اين است كه همين كتابفروشي هاي محدود و محدود بخش قابل توجهي از كتب را توزيع مي كنند ؟ پس " نياز " و " فوريت " از مشخصه هايي است كه دركتاب بايد لحاظ شود ، كتابها بايد به خواسته ها و نيازهاي روز مخاطبان بي اعتنا نباشند ، در آن صورت ، درهر نقطه اي، دستي هست كه محصول شما را بگيرد و به دست هاي ديگر برساند.

اين نويسنده گفت : اين كه شبكه هاي خاصي هست كه آثار ناشران خاص را توزيع مي كند ،  دليلش فقط توطئه نيست . مهمترين علت ، همان نظامي است كه به روابط  شخصي بين ناشران و نمايندگانشان تكيه دارد.

وي با اشاره به سيستم خريدهاي دولتي از موسسات نشر ، خاطرنشان ساخت : خريدهاي دولتي ، يكي ازآفات شبكه توزيع كتاب است ، به عقيده من براي شكل گرفتن شبكه توزيع  قدرتمند و كشوري بايد جلوي عرضه مستقيم كالا توسط توليد كننده ، گرفته شود. ازنظراقتصادي  ،  وقتي توليد كننده  خود پا در ميدان فروش جزئي مي گذارد ،  طبعا ميدان بيشتري براي تخفيف و امكانات ديگر دارد . حال اگر اين كالا انحصاري  باشد .  در اين شرايط ديگر جايي براي فعاليت واسطه ها باقي نمي ماند . بايد قبول كنيم كه " واسطه " به خاطر سود وارد چرخه توزيع مي شود  و اگر ازاين يكي هم محروم شود ،  چه دليلي براي ماندن دارد؟

محمد حمزه زاده گفت : پيشنهاد من اين است كه هيچ خريدي از سوي دولت، هر نهاد ديگر ، نبايد به صورت مستقيم ازناشرصورت بگيرد ،  بلكه بايد از نمايندگي هاي توزيع يا كتابفروشي ها صورت بگيرد و سودي منطقي هم برايشان درنظر گرفته شود.

مدير نشر سوره مهر در معرفي بيشتر مركز تحت مديريت خود گفت : شركت " سوره مهر" در استان هايي كه نمايندگي دارد ، به هيچ عنوان خارج از چارچوب آنها كتب خود را عرضه نمي كند و در صورت درخواست هر نهاد يا ارگان يا شخص ، رابطه لازم را بين نمايندگي و خريدار برقرار مي كند. اين از بديهي ترين اصول توليد و فروش است . حال در نظربگيريد دركشور ما چه اتفاقي دارد مي افتد . دولت و نهادهاي فرهنگي مستقيم از ناشر خريد مي كنند ، مردم به مناسبت هاي مختلف  و در فصل هايي كه تقاضاي خريد دارند ، در قالب نمايشگاه هاي كتاب تهران يا استان هاي ديگر ، با ناشر مرتبط مي شوند و با تخفيف مناسب خريد مي كنند ، آيا ديگر جايي براي جولان دادن موزعين  يا كتابفروش ها باقي مي ماند؟  زندگي آنها در طول سال ازچه راهي بايد تامين شود !؟  با اين حساب آيا كار توزيع و فروش كتاب اقتصادي  و عقلاني است؟

حمزه زاده در بخشي ديگر از سخنان خود ياد آور شد :  موسسات دولتي طبعا بر اساس اهداف و وظايفشان از ناشران خريد مي كنند و نمي توان حكم كرد كه از همه به يك ميزان و بر اساس يك روال همه گير خريد كنند.  فقط وزارت ارشاد است كه با توجه به اهدافي كه ذكر كرده و هميشه مي گويد ؛ بايد خريد عادلانه از ناشران داشته باشد كه گمان نمي كنيم چنين باشد ، چون اگر به فهرست خريد هاي ارشاد توجه كنيد نام چند ناشر را مي بينيد كه دائما تكرارمي شود و مبالغ خريد هم معمولا بالاست.

سياست دولت ،  فعلا مبتني برحمايت از ناشر است كه مي بينيم جزاضافه شدن شمارناشران غيرفعال ، جواب مثتبي نداده است .

اين نويسنده و ناشر تصريح كرد :  سياست دولت ، فعلا مبتني برحمايت از ناشر است كه مي بينيم جزاضافه شدن شمارناشران غيرفعال ، جواب مثتبي نداده است. يارانه اگرچه براي صنعت فعلي نشر كشور لازم است ، اما نبايد از اين محل تزريق شود. اهتمام و دغدغه دولت بايد اين باشد كه يارانه را به سمت شبكه هاي كوچك و بزرگي كه مي خواهند در توزيع كتاب فعاليت كنند ، ببرد ، راه هايي هم براي اين كارمتصور است كه مبسوط است و فرصتي ديگر را مي طلبد .

وي ايجاد شبكه هاي متعدد توزيع كتاب در موسسات نشر را جايز ندانست و گفت : اين كار معني ندارد ، مگرهرموسسه مطبوعاتي درحال حاضر شبكه توزيع خاص خود را دارد ؟ اساسا سرشاخه هاي توزيع وقتي ازمركز دور مي شوند ،  مبتني بر تكثر فروش و سود كم هستند ، سود فروش يك كتاب براي كتابفروش ، هر قدر هم باشد ، آن قدر نيست كه اقتصادي تلقي شود. او بايد به ايجاد تنوع در ويترين و بالا رفتن ميزان كتب فروش رفته ،  به سود منطقي اش برسد ، شبكه هاي توزيع هم همين طورند. اساسا بايد در بخش توزيع ،  به جاي تكثر در شبكه به يك يا چند شبكه قدرتمند با محصولات متنوع و جامع و فراگير فكر كرد ،  شبكه هايي كه نه فقط كتاب ،  كه محصولات فرهنگي ديگر را هم در سبد ارايه و توزيع خود داشته باشند.