صنوبر از ديگر مجموعه هاي توليد شده درباره امام يك سر و گردن بالاتر است

ايفاگر نقش كودكي امام (ره) در صنوبر

"مهدي همايون فر"، تهيه كننده ومجري طرح مجموعه تلويزيوني "صنوبر" در گفت و گو با خبرنگار تلويزيون "مهر" در پاسخ به اين سوال كه تا كنون چند مجموعه درباره زندگي امام خميني ساخته شده است، شما به چه انگيزه اي تهيه كنندگي مجموعه "صنوبر" را پذيرفتيد، گفت: مسلماً براي من افتخاري است كه درباره شخصيتي كه حق بسياري برگردن همه مردم ايران دارد، كاري تهيه كنم. البته در ارتباط با ساخت اين مجموعه بايد اشاره كنم كه سال 67 يا 68 بود كه به آقاي "راعي" پيشنهاد شد درباره شخصيت امام خميني فيلمنامه اي بنويسند. درواقع اين پيشنهاد از سوي دفتر نشر و آثار امام به "مجتبي راعي" داده شد و ايشان نيز بعد از آماده كردن متن آن را به دفتر عروج فيلم ارائه كردند.

وي افزود: بعد از آماده شدن متن "صنوبر"سال 77 يا 78  "آقاي ارگاني كه " مديريت "عروج فيلم" را برعهده داشتند، از من دعوت كردند تا براي اين متن مشاركتي پيدا كنم. من هم اين متن را به شبكه اول سيما و به آقايان "جعفري جلوه" و "رضا بالا" ارائه كردم و كار موقتاً شكل گرفت. البته ساخت چنين مجموعه اي هزينه بسياري را مي طلبيد و بعد از اين كه چند نفراز دوستان متن را خواندند، ايرادهايي به شخصيت امام داشتند. آقاي "مرادي نيا" كه كارشناس تاريخي دفتر نشروآثار امام و همان عروج فيلم بودند و خودش نيز متولد خمين است، از سال ها پيش تحقيقات مفصلي درباره شخصيت امام كرده بودند، بنابراين مدرك مستند خوبي داشتند. براساس اين مستندات تاريخي متن اين مجموعه نيز تغييركرد و خيلي با واقعيت تطبيق پيدا كرد.

همايون فر در پاسخ به اين سوال كه آيا بازنويسي اين مجموعه توسط مجتبي راعي انجام شد يا خير؟ گفت: مجتبي راعي سال 78 چند بار اين متن را بازنوسي كرده بود، اما برخي از دوستان نپسنديده بودند، حتي خود ايشان نيز چندان موافق نبودند، تا اين كه "مسعود براهيني" نيز به عنوان نويسنده به اين پروژه اضافه شد و بازنويسي انجام شد. البته بايد اشاره كنم كه هر بازنويسي حدود هشت ماه وقت برد.

تهيه كننده صنوبر

وي در پاسخ به اين سوال كه مخاطب با ديدن اين فيلم پي به نقايصي مي برد كه به لحاظ درام در فيلمنامه اين مجموعه وجود دارد، به نظر شما چرا اين نقايص ديده مي شود، گفت: بله نقايصي به لحاظ درام در فيلمنامه وجود دارد. ما در اين برهه از تاريخ با حوادث متعدد روبرو بوديم، حوادثي همچون وقايع بعد از دوران مشروطيت،  جنگ جهاني اول، مشكلات معشيتي و حاكميت، ورود ارتش انگليسي ها و ... در واقع نشان دادن شخصيت بزرگ تاريخي همچون "امام(ره)"، جايگاه خانواده اش درميان اين همه حوادث كار مشكلي بود و آن هم در تايمي به مدت 200 دقيقه.

وي درباره اين كه شما تهيه كننده اين مجموعه بوديد، چرا به دوستان پيشنهاد نداديد كه تايم كار افزوده شود و كار به اين لحاظ لطمه نخورد، گفت: تايم كم اين مجموعه به دليل هزينه نبود، حتي من اين پيشنهاد را به دوستان دادم كه اين متن حداقل كار 600 دقيقه است تا به لحاظ سينمايي بسط پيدا كند و 200 دقيقه به كار لطمه مي زند، چرا كه سكانس ها بايد خيلي سريع به وقايع پرداخت كند. از سوي ديگر بايد اشاره كنم كه من مجري طرح بودم وبه لحاظ تلويزيون تهيه كننده و سرمايه گذار عروج فيلم و تلويزيون بود. بنابراين من نقش محوري نداشتم.

وي خاطر نشان ساخت: عروج فيلم زياد مايل به طولاني شدن كار نبود، ولي تلويزيون مخالف نبود، ولي زياد هم پي گير اين قضيه نبود كه تايم را افزايش دهد. از سوي ديگر مجتبي راعي هم راغب به زياد شدن تايم نبود و بيشتر علاقمند بود كه ژانر سينمايي را حفظ كند كه البته نه سينمايي شد و نه تلويزيوني.

اين تهيه كننده در ادامه در پاسخ به اين سوال كه نگاه اين سريال به مشروطه نو است، چرا در سريال اين موضع را نسبت به مشروطه انتخاب كرديد، گفت: آقاي راعي از معدود كارگرداناني است كه به يك لحاظ شبيه مرحوم "علي حاتمي" است و آن هم اشراف ايشان به تاريخ معاصر است. ايشان علاقه زيادي به تاريخ معاصر دارند و طبيعتاً نگاهي كه به مشروطه شده، نگاه ايشان است كه به كار هم خيلي آشنا هستند.

تصويري از كودكي امام ( ره) در كنار مادرش در صنوبر 

وي درباره كار با راعي و ويژگي اش گفت: مجتبي راعي وسواس بسياري در كار دارد و من از كار با ايشان درس هاي تازه اي گرفتم. البته به لحاظ تهيه كنندگي بايد اشاره كنم كه وسواس ايشان منجر به كندي كار مي شد. به عنوان نمونه براي گرفتن تصوير از يك صحنه ما گاهي اوقات چند روز وقت صرف مي كرديم.  يا راه پله اي در منزل امام بود كه روح الدين به همراه عمه و شوهرش از اين راه پله بايد مي گذشتند. وقتي آقاي راعي پله ها را ديدند، موافقت نكرد و گفت خوب نيست. وقتي ما علت را جويا شديم، ايشان اشاره كردند كه منزل امام مربوط به ساليان پيش است و اين دكور تازگي ساخته شدن راه پله ها را نشان مي دهد، در حالي كه بايد كهنه باشند، به همين دليل دوباره اين پله رنده شدند تا رنگ كهنگي را به خود بگيرنند. همين امر منجر به كار و وقت بسيار شد. البته وسواس ايشان به كيفيت كار اضافه كرد.

وي  با اشاره به اين كه "صنوبر" نسبت به مجموعه هايي كه تا كنون درباره شخصيت حضرت امام تهيه شده است، يك سر و گردن بالاتر است، نظر خود را درباره امام اين گونه گفت: طبق فرمايش مقام معظم رهبري كه اشاره كردند امام بي نظير ترين شخصيت در طول تاريخ ايران است، واقعاً همين طور است. اگر ايشان را با ائمه اطهار مقايسه نمي كنيم به اين دليل است كه به ظاهر اين اثمه متعلق به ايران نيستند، ولي امام خميني متعلق به ايران است. البته دوستان درباره شخصيت حضرت امام كم لطفي كردند و ما كمتر شاهد كارهاي هنري در زمينه شخصيت ايشان بوديم، در حالي كه بايد از تمام ابعاد به شخصيت ايشان پرداخت و جاي كار دارد. منظورم تمام زمينه هاي هنري است.

همايون فر در پاسخ به اين سوال كه علت اين كم كاري چيست، گفت: كار كردن درباره تاريخ معاصر مشكل است، چرا كه متوليان بسياري دارد و همين كار را سخت مي كند. به عنوان نمونه امام خميني  در نوجواني از برادر بزرگتر خود يك سيلي مي خورند، البته اين مساله در عالم واقع امكان اتفاق افتادن اش وجود دارد، ولي آيا مي توان اين را نشان داد. در واقع همين مسائل كار را سخت مي كند.

وي در پايان اشاره كرد: اين مجموعه كاملاً به مستندات تاريخي ساخته شده است.