آبادانی قم متناسب با الگوی ایرانی - اسلامی نیست

به گزارش خبرنگار مهر، معماری اسلامی موضوعی است که علی رغم اهمیت آن در استان قم و تأکید مقام معظم رهبری در سال 89 کمتر به آن پرداخته شده است.

به همین دلیل ابتدا به سراغ شهردار قم رفتیم که میتواند به عنوان یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین متولی در ساخت و ساز شهری نقش ایفا کند.

محمد دلبری، شهردار قم در پاسخ به این سئوال خبرنگار مهر که چرا معماری به شیوه اسلامی ـ ایرانی متناسب با فرهنگ و آب و هوای قم که ام‌القرای جهان اسلام است در این شهر مذهبی دیده نمی‌شود اظهار داشت: در بحث شهرسازی سه بخش وجود دارد، چهره شهر که شاید به مدت 3 ـ 4 ماه تغییر کند دوم سیمای شهر که در طول 3ـ4 سال میتواند عوض شود اما کالبد شهر نیاز به زمان داشته و تغییر در آن شاید 50 سال طول بکشد و اگر هم اکنون شروع به كار شود شايد 20 سال دیگر خود را نشان دهد.

وی تأکید کرد: اصول ساختمان سازی گذشته، طبق آب و هوای آن منطقه طراحی میشده معماری اصیل ایرانی باید دوباره احیا شود و این کار باید از ادارات دولتی آغاز شود که در مصرف انرژی هم صرفه جویی به عمل میآید.

دلبری افزود: به دلیل نبود مقررات و شاخصهای این چنینی در ساخت و ساز نه تنها در قم بلکه در تمام کشور کمتر شاهد ساخت و سازهای معماری اسلامی هستیم.

وی در پاسخ به اینکه در طرح ضابطه و منظر شهری چقدر به این موضوع پرداخته شده است؟ گفت: به تازگی شهرداری قم ضوابط سیما و منظر شهری را با توجه به پیشینه تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، اقلیمی و کالبدی شهر تهیه و به کمیته سیما و منظر شهر استان مستقر در اداره کل راه و شهرسازی ارسال کرده است که طی چند ماه اخیر در حال بررسی کارشناسی میباشد.

وی در پاسخ به اینکه پس از تأکیدات مقام معظم رهبری در سفر به قم چه اقداماتی درباره ساخت و سازها بر اساس معماری اسلامی انجام شد؟ اظهار داشت: نخستین اقدامی که با توجه به تأکیدات و انتظارات به حق مقام معظم رهبری از سوی شهرداری قم پیگیری شد، پیشنهاد تأسيس پژوهشکده معماری اسلامی ـ ایرانی بود که در حال حاضر پیگیر أخذ مجوزهاي لازم درباره تأسيس این پژوهشکده هستیم.

وی در جواب اینکه آپارتمان سازی به نحوه کنونی که به صورت ساخت و سازهای کشورهای غیر اسلامی به دلیل مشکلاتی از جمله مشرف بودن است و المانهای غیر مذهبی شهر و نحوه ساخت و ساز در شهر آیا مطابق با معماری اسلامی است؟ بیان داشت: پس از محقق شدن اقداماتی که درباره قوانین، آیین نامه‌ها و استانداردهای مربوط به ساخت و ساز اسلامی شده قطعا در شهر مقدس قم شاهد ساخت و سازها اعم از آپارتمانها، نمادها، نشان های مسکونی و تجاری با رویکرد معماری اسلامی ـ ایرانی خواهیم بود که در خور شهر مقدس و اسلامی قم و حضرت فاطمه معصومه(س) و زائران و مجاوران باشد.

ساخت و سازهای کنونی سبب اغتشاش بصری شده است

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم نیز 4 اسفند 90 گفته بود که با توجه به ویژگیهای معنوی شهر قم، این استان باید در همه زمینه‌ها به ويژه بحث معماری اسلامی در کل کشور پیشتاز باشد و الگو ارائه دهد.

امین مقومی در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به اینکه چرا پس از تأکیدات مقام معظم رهبری در سفر به قم هنوز آبادانی متناسب با الگوی اسلامی ـ ایرانی را در قم شاهد نیستیم؟ گفت: پس از سفر رهبر معظم انقلاب در سال 89 به شهر مقدس قم و تأکید ایشان بر توجه به معماری اسلامی ایرانی در کشور و به ويژه در قم، سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کمیته معماری اسلامی را تشکیل داد و در آن معماران و شهرسازان با تجربه استان قم حضور یافتند.

وی ادامه داد: این کمیته با تشکیل جلسات متعدد کارشناسی توانست کلیات ضوابط معماری اسلامی را تهیه و برای بهره برداری به وزارت راه و شهرسازی ارائه کند و در این راستا گروهی پژوهشی با مشارکت سازمان بیش از ۳۰ جلسه تحت عنوان "هویت" برگزار کرد که در این نشستها در سه ضابطه، ابعاد معماری اسلامی که قابلیت اجرا دارد، تدوین و به مسئولان مربوطه ارائه شد.

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم درباره اقدامات انجام گرفته برای طراحی نمادهای اسلامی در شهر نیز گفت: طراحی نمای بیرونی ساختمانها به سلیقه کارفرما بر می‌گردد که اگر قرار باشد، طراحی نماهای ساختمان نیز کنترل شود، شهرداری باید به عنوان عامل اجرایی، کارفرما را از اجرای نمادهای غربی باز دارد.

وی افزود: البته نباید معماری اسلامی را تنها به برخی از المانهای اسلامی همانند قوسهای شاخ بزی، گنبد و گلدسته مساجد محدود کرد.

در ام القرای جهان تشیع تنها از نماد مذهبی استفاده می‌شود

مدیر عامل سازمان زیباسازی شهرداری قم نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، در پاسخ به اینکه نماد در شهر بر چه اساسی نصب می‌شوند و آیا معماری اسلامی و مذهبی بودن قم در آنها لحاظ می‌شود؟ گفت: تأکید شهردار براین بود که چون قم، ام القرای جهان تشیع است نمادهای مذهبی استفاده شود و در این راستا نمادهای اسماء ائمه اطهار(س) در بلوار خلیج فارس میدان ولی عصر(عج) و نمادهای ائمه بقیع(ع) به یاد پنج امام مدفون در این قبرستان در پنج بلوار شهر و نصب چهار سورهای که با کلمه قل شروع میشود در چهار راهها و المان آزادی، آب و پرواز تاکنون از سوی سازمان زیباسازی نصب شده است.

محمد موسوی منش در پاسخ به اینکه چرا نمادها در قم از قانون خاصی پیروی نمی‌کنند؟ اظهار داشت: دیگر نمادهای شهری برای سازمان زیباسازی نیست و آنها را مناطق شهرداری در سطح شهر گذاشته اند که پیگیر هستیم تا زیباسازی با هماهنگی این سازمان انجام شود.

اما باید گفت که هیچ نماد ماندگاری تاکنون در سطح شهر قم ایجاد نشده است و هیچ نمادی حاکی از این نیست که قیام 15 خرداد یا 19 دی از آن مردم قم است.

بررسي دستورالعمل ضابطه و سیمای شهری

مدیر برنامه‌ريزي معاونت شهرداری قم نیز در پاسخ به اینکه چرا ساخت و ساز به شیوه معماری اسلامی که در برخی از شهرها به ويژه اصفهان شروع شده است ،در قم انجام نمی شود؟  گفت: امروزه کیفیت از زندگی رخت بر بسته است؛ زیرا در ساختمان سازي، 90 درصد مردم جامعه داخل خانه‌ها را گچ كرده، اما نمای خانه را سنگ گران قیمت می‌کنند.

علیرضا خاکی ادامه داد: حدود 8 ماه است که دستورالعمل ضابطه و سیمای شهری در کمیته‌ای به این منظور در حال بررسی است که در صورت تصویب، در ساختمان سازی ضوابطی باید رعایت شود.

وی افزود: به عنوان مثال درباره استفاده از مصالح، نمای بیرونی تا نیم متر باید آجر باشد، طبقه دوم عقبتر رود که هماهنگ عمل شده و وحدت نما شکل میگیرد و به زیبا سازی شهر کمک می‌کند که این طرح اگر مصوب شود لازم الاجرا می‌شود و در شهر اصفهان که مثال زدید 70 درصد نما باید آجر باشد.

وی گفت: این طرح در چند حوزه جداگانه کار کرده و اگر تصویب شود در حوزه مرکزی شهر استفاده از آجر در نمای ساختمانها الزامی میشود.

خاکی در پاسخ به اینکه چرا ساختمان سازی به شیوه معماری اسلامی را از ادارات دولتی و ساختمان سازی شهرداری شروع نمیکنید؟ بیان داشت: برای ساختمانهای دولتی ضابطه ویژه داریم و در نمای ساختمان مرکزی شهرداری که در حال ساخت است این نکات رعایت میشود.

................................
فاطمه محمدی