به گزارش خبرگزاري مهر ، منطقه خاورميانه از جمله حوزه هايي است كه به دليل قرارداشتن كشورمان در بطن آن و نيز اثراتي كه تحولات اين منطقه بر اوضاع سياسي ، اقتصادي و اجتماعي كشورمان مي تواند داشته باشد ، از اهميت بسزايي در مطالعات و جهت گيري هاي سياست خارجي برخوردار است .
دراين راستا سعي كرديم دورنماي اين تحولات را از نقطه نظريكي از كارشناسان مطالعات خاورميانه جويا شويم .
دكتر سيد اسد اله اطهري مريان كارشناس ارشد مركز مطالعات خاورميانه و استاد دانشگاه از جمله صاحبنظراني است كه ديدگاههاي خود را در پاسخ به سوالات خبرنگار مهر بدين گونه مطرح مي كند :
س _ باتوجه به اينكه يكماه ديگر دولت جديد كار خود را آغاز خواهد كرد ، اولويتهاي كاري سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران درحوزه خاورميانه با در نظر گرفتن پيش زمينه هاي سياسي گذشته چگونه بايد باشد؟
دستگاه سياست خارجي ما بايد به سمتي حركت كند كه اهداف كلي كشور يعني تبديل شدن به قدرتمند ترين كشور منطقه در چند سال آينده محقق شود و جمهوري اسلامي ايران بايد از حوزه قدرت در صحنه سياست خارجي ظاهر شود.
ما در سياست خارجي خود داراي برخي ادبيات هستيم . برخي معتقدند اين ادبيات متعلق به دوران جنگ سرد است . آنچه كه مهم است بر اساس همين ادبيات سياسي اندوخته هايي را در سطح منطقه بدست آورده ايم اين اندوخته ها برگهاي برنده ما در منطقه هستند.
جمهوري اسلامي ايران اين برگه ها را بايد درچانه زني با غرب مورد استفاده قرار بدهد يعني سود اين برگه ها در مذاكرات محقق شود.
دكتر اطهري در ادامه افزود : ما در سياست خارجي خود براي خروج از حالت تنش بايد حمايت از جنبش هاي آزاديبخش فلسطين را به سمت حمايتهاي حقوقي سوق دهيم . يعني از طريق سازمانهاي بين المللي چارچوب حقوقي به آن ببخشيم . چنانچه كه تمام كشورهاي دنيا از قطعنامه هاي سازمانهاي بين المللي و اقدامات سازمان ملل متحد حمايت مي كنند.
ما در طول تاريخ نمونه موردي اين موضوع را داشتيم كما اينكه كشورهايي چون چين و شوروي سابق در گذشته حمايت خود را به سمت حمايتهاي حقوقي تغيير دادند و اين رويه يكي از بهترين راهكارهاي مطرح هست .
قبل از اينكه اين كشورها بطور مستقيم با آمريكا و اسراييل و اروپا مذاكره كنند و تسليم آنها شوند و يا اقدام ديگري بكنند ايران مي تواند در گفتگو باغرب اين برگه را كه نتيجه سرمايه گذاريهاي سه دهه اي است خرج كند .
س _ در سطح منطقه ما شاهد انعقاد تعدادي قرارد همكاري نظامي بوديم، برخي از اين همكاريها درتعارض با منافع ملي كشور قراردارند. براي مقابله با اثرات سوء چنين همكاريهاي نظامي اصولي ترين راهكار از منظر دولت آينده چه مي تواند باشد؟
هدف طرح خاورميانه بزرگ كشورهايي مثل ايران است بر اساس اين طرح ايران بايد ايزوله شود، بايد منزوي شود، روند حركتي ايران از ديدگاه غربيها روبه عقب است ، بيشتر همكاريهاي امنيتي نيز در چارچوب اين طرح بزرگ ريخته شده اند . ما براي مقابله با اين ترفند بايد گفتگوهاي امنيتي را كه جمهوري اسلامي ايران با تركيه ، عربستان ، كويت و ساير كشورها دارد در سطح گسترده تعميق ببخشد.
در ماههاي گذشته تحولات مهمي در سطح منطقه خاورميانه بوقوع پيوست همچون انتخابات عراق ، انتخابات لبنان ، گرايش گروههاي جهادي به گفتگو و مسائلي از اين قبيل . سياست خارجي ما در قبال اين گروه از كشورها در آينده چگونه بايد باشد؟
ايران تا به حال نشان داده كه معتقد است اسراييل به هيچ وجه اعتقادي به صلح ندارد و به هيچگونه ارزشي پايبند نيست.
در حال حاضر 90 درصد مشكل ما با غرب به مسئله اسراييل و فلسطين ارتباط پيدا مي كند و ما بايد اين موضوع را در سياست خارجي خود حل بكنيم .
نكته اي كه اينجا مطرح است اين است كه ايران موضع مشخصي در قبال اين مسئله ندارد. يك عده معقتدند كه اسراييل بايد نابود شود. يك عده معتقدند بايد حقوقي برخورد شود. به نظر من بايد سياست خارجي ما در آينده مشخص باشد و بر اين نكته متمركز شود آنچه را كه فلسطيني ها قبول كردند آنرا بپذيريم ، ما نبايد فلسطيني تر از فلسطينها باشيم.
در رابطه با عراق وضعيت فرق مي كند . عراق عمق استراتژيك ايران است. متحد طبيعي ايران است. هر چقدر كه گروه جديد قدرت در عراق قدرتشان تعميق يابد به همان اندازه ايران صاحب قدرت مي شود. الان هم اين مطرح است كه ايران صاحب قدرت نرم در مقابل قدرت سخت آمريكاست. قدرت نرم ايران برتري پيدا كرده بر قدرت سخت آمريكا و نگراني آمريكايي ها در اين زمينه مشهود است.
در مورد لبنان ، ايران قبلا معتقد بوده كه هرقدر نيروهاي اشغالگر از لبنان خارج شدند آنجا هم عمق استراتژيكي ايران است .
دريك جمع بندي كلي در مورد سياست خارجي مي توان گفت: كه ما در سطح منطقه قابليت تبديل شدن به هژمون منطقه اي را داريم و جنگ هايي كه در افغانستان و عراق بوقوع پيوست نشان دهنده اين بود كه ايران نقش خود را به عنوان قدرت برتر در سطح منطقه بازي نكرد. جمهوري اسلامي ايران بايد پتانسيلهاي خود را از هر نظر اعم از سياسي و اقتصاد و فرهنگي بكارگيرد.
ما بعد از انتخابات رياست جمهوري شاهد يكصدا شدن مسئولان نظام هستيم و اين يكصدايي ، قدرت ايران را براي چانه زني با خارجيها افزايش مي دهد.
اصول سياست خارجي صرفا در دست رييس جمهور متمركز نيست و درواقع سياست سفلي در دست رييس جمهور است. اين سياست علياي مملكت است كه مهم مي باشد و اين توسط نهادهاي بالايي كشور به طوردسته جمعي تبيين مي شود. و سياست علياي ما بايد بر اساس سياست تنش زدايي متمركز شود.
نظر شما