اندازه گیری گازهای اوزون در پهنه شهر شیراز با کمک داده های ماهوارهای

سید محمد جعفر ناظم السادات اين رابطه به خبرنگار مهر ادامه داد: انجام این طرح در راستای کاهش هزینه های سازمان محیط زیست در اندازه گیری آلاینده ها و نیز آگاهی از پراکنش آنها در گستره شهر به انجام رسید. 

وي در رابطه با نتايج اين طرح بيان كرد: جستجوهای اینترنتی نشانگر آن است که این چنین طرحی برای نخستین بار در ایران به انجام می رسد و یافته های وابسته به شهر شیراز برای اندازه گیری آلاینده ها دیگر کلانشهرهای کشور نیز از کاربرد بالایی برخوردار است.

رئیس مرکز پژوهشهای علوم جوی-اقیانوسی دانشگاه شیراز بيان كرد: با انجام این طرح این امکان فراهم می شود تا بتوان غلظت برخی از آلاینده ها را چنذین نوبت  در هر شبانه روز در هر یک از کلانشهرها در قالب نقشه های فراهم شده در محیط GIS بدست آورد.    

وي با بيان اينكه هم اکنون تنها در دو نقطه شهر شیراز ایستگاه اندازه گیری آلاینده ها نصب است، اظهار داشت: گرچه شمار آنها بسیار اندک است و پاسخگوی شهر شیراز نیست، هزینه خرید و نگهداری آنها بسیار سنگین است.

وي ادامه داد: افزون بر این، با توجه به گستردگی شهر شیراز اندازه گیریهای انجام شده از سوی این دو ایستگاه نمی تواند معرف بسنده ای از پراکنش آلاینده ها در سطح شهر باشد هنگامی که در محل ایستگاه ها آلایندگی کم یا زیاد است شاید در جای دیگری از شهر اندازه آلایندگی به گونه ای دیگر باشد.

ناظم السادات افزود: یافته های پژوهشگران جهانی نشانگر آن است که اندازه گیریهای ماهواره ای از بهینه ترین روشها برای پایش آلودگی هواست از سوی دیگر از آنجا که ماهواره ها در فاصله بسیار دوری از زمین هستند نیاز است تا داده های دریافتی از سوی ماهواره ها با مدلهای پیشرفته ای پردازش شوند تا بتوان به کمک داده های دریافتی چگونگی پراکنش آلاینده در گستره شهرها را بدست آورد.

وي با بيان اينكه در این روش گویی به جای يك یا چند ایستگاه، صدها و شاید هزاران ایستگاه در شهر نصب شده و به کار اندازه گیری مشغولند، بيان كرد: در راستای اجرای این طرح، مدلی پیشرفت داده شد که با در هم آمیختن چند باند امواج الکترومغناطیسی دریافتی از سوی ماهواره، غلظت گاز ازن در گستره شهر شیراز را برآورد كند.

رئیس مرکز پژوهشهای علوم جوی-اقیانوسی دانشگاه شیراز ادامه داد: ارزیابیها نشان داد که داده های ماهواره ای از همبستگی بالایی با داده های اندازه گیری شده در زمین دارند بر پایه یافته های این طرح پژوهشی، داده های ماهواره ای مودیس که از سوی گیرنده ماهواره ای این مرکز در دانشگاه شیراز دریافت می شود توانایی بالایی برای نشان دادن پراکنش گاز ازن در گستره شهر شیراز را دارد.

وي گفت: در این طرح شهر شیراز به نزدیک به  180موزاییک یک کیلومتر مربعی بخش شد و غلظت گاز ازن در هر یک از این موزاییکها برای هر گذر ماهواره تعیین شد، بدین ترتیب می توان به جای دو ایستگاه،  پراکنش غلظت  گاز ازن را در تمامی گستره شهر شیراز چندین نوبت در شبانه روز به دست آورد.

ناظم السادات افزود: از آنجا که بر پایه کنوانسیون وین (از سال 1990 ) کشور ایران پذیرفته که افزون بر به کارگیری روشهای کاهش اوزون در اندازه گیری این گاز نیز نقش ارزنده ای داشته باشد یافته های طرح از ارزش جهانی برخوردار بوده و می تواند به پایش پیوسته گاز اوزون در پهنه ایران بینجامد. 

وي ادامه داد: علاوه بر مدل برآورد گاز ازن، دو مدل دیگر نیز برای برآورد دو گاز آلاینده نیتروس دی اکسید و سولفور دی اکسید SO2) و (NO2 تولید شد، این مدلها نیز از توانایی بالایی برای پایش این دو گاز در گستره شهر شیراز برخوردار هستند دستاوردهای طرح نشانگر آن است که پردازش داده های گیرنده ماهواره ای دانشگاه شیراز می تواند نقش بنیادینی در پایش و مدیریت آلودگی کلان شهرهای ایران داشته باشد.

ناظم السادات با سپاسگزاری از سازمان محیط زیست فارس یادآور شد: مدیر کل این استان در دو سال پیش نیز به علت کمک در طرحهای پیش ماهواره ای آلاینده ها از سوی سازمان محیط زیست کشور به عنوان مدیر نمونه برگزیده شد.