به گزارش خبرنگار مهر، شرایط جغرافیایی کشور آن قدر زمینه را برای پرورش گونه های مختلف دامی فراهم کرده است که برخی از محققان دنیا ایران را مهد پرورش گونه های متنوع دامی به خصوص گوسفند و اسب می دانند.
جای بسی تاسف است که در کشوری مانند ایران که 28 نژاد گوسفند، 11 نژاد بز، 10 نژاد اسب و هشت توده گاو بومی در آن وجود دارد و به لحاظ تنوع در گونه ها یکی از متنوع ترین کشورهای دنیا به شمار می رود، شاهد تهدید انقراض برخی از نژادهای دامی باشیم.
البته به دور از انتظار نیست وقتی پرورش یک گونه ناب دامی برای عشایر و دامداران صرفه اقتصادی نداشته باشد آنها نسبت به توسعه پرورش این گونه ها اقدامی نکنند که در نتیجه این اقدام جمعیت برخی از گونه های دامی کاهش و گاهی به مرز خطر انقراض نیز نزدیک می شود.
بازهم نقش دولت در این قضیه مهم پر رنگ تر دیده می شود تا با تامین اعتبار و تقویت کادر علمی و اجرایی و توجه ویژه به طرح های محققان کشور در حوزه دام و طیور در این زمینه نقشی اثر گذار ایفا کند.
اما باید به مسئولان امر گفت که زنگ خطر انقراض برخی گونه های دامی در کشور کم کم به صدا در خواهد آمد و اگر از همین حالا به فکر نباشند این صدا به گوش ها نزدیک و نزدیک تر خواهد شد.
با توجه به اهمیت موضوع ، نعمت الله اسدی از محققان موسسه علوم دامی کشور موفق به راه اندازی بانک DNA از ذخایر ژنتیک گونه های دامی در حال انقراض پس از چهار سال فعالیت تحقیقاتی با همکاری دیگر محققان در این موسسه تحقیقاتی شده است که البته راه اندازی آن علاوه بر مزیت های بی شمار با مشکلاتی نیز مواجه بوده است.
شتر دوکوهانه، گاو سرابی و گاو گلپایگانی مهمترین گونه های در حال انقراض
مجری طرح "مطالعه جمعیتی گونه های دامی در خطر انقراض" در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص چگونگی این طرح گفت: به منظور حفاظت از ذخایر ژنتیکی دامی کشور و ایجاد بانک ژن از این ذخایر ، مطالعات اولیه این طرح از سال 87 بر روی شتر دوکوهانه، گاو سرابی، گاو گلپایگانی با همکاری تعدادی از محققان علوم دامی کشور آغاز شد.
نعمت الله اسدی ادامه داد: شناسایی این گونه های دامی به لحاظ پراکندگی آنها در کشور و اولویت بندی این گونه های دامی از لحاظ تعداد جمعیت اولین اقدامی بود که برای ایجاد بانک ژن از گونه های در حال انقراض به خصوص شتر دوکوهانه باید انجام می گرفت.
وی با بیان اینکه این گونه از شتر بیشتر در استان اردبیل یافت می شود در حال حاضر حدود 140 نفر جمعیت دارد، اعلام کرد: عشایر از این گونه دامی بیشتر برای حمل بار در زمان کوچ استفاده می کنند اما مهمترین مزیت این گونه شتر شیر غنی آن و قانع بودن آن به لحاظ تغذیه ای است.
مجری طرح "ایجاد بانک DNA از ذخایر ژنتیکی گونه های در حال انقراض" اظهار داشت: به دلیل خشکسالی موجود در کشور و تغذیه شتر دوکوهانه از خار و خاشک بی ارزش بیابان ها و تولید گوشت و شیر مرغوب و با کیفیت این گونه دامی برای ما از اهمیت خاصی برخوردار است.
اسدی در ارتباط با مهمترین انگیزه خود برای اجرای این طرح گفت : مطالعات میدانی و جمع آوری آمار و اطلاعات موجود نشان می داد که تعدادی از نژادهای بومی کشور به شدت رو به کاهش هستند لذا این موضوع انگیزه اجرای طرح فوق را در خصوص گونه های در حال انقراض و در عین حال بسیار ارزشمند برای کشور ایجاد کرد.
وی ادامه داد: در برخی گونه ها به خصوص گاو گلپایگانی، گاو سیستانی و گاو سرابی در شرایط بسیار بحرانی قرار داریم و اگر این گونه های ارزشمند برای کشور احیا نشوند در چند سال آینده باید آنها را در موزه ها به صورت تاکسیدرمی ببینیم.
وی با ابراز تاسف در خصوص وضعیت برخی از گونه های دامی در کشور گفت: باید تاسف خورد زیرا برخی از نژادها مانند نژاد گاو سرابی و گاو گلپایگانی به لحاظ درصد چربی شیر و دیگر مزایا می توانند با برترین نژادهای دنیا رقابت کنند و مهمترین مزیت آنها برای کشور سازش این گونه دامها با شرایط اقلیمی ایران است.
مجری طرح "ایجاد بانک DNA از ذخایر ژنتیکی گونه های در حال انقراض" افزود: از دولت انتظار حمایت برای حفظ این گونه های ارزشمند دامی را داریم نه از دامداران.
ذخیره بیش از 200 نمونه DNA از سه گونه در خطر انقراض در بانک ژن
اسدی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر مبنی بر روند ذخیره ژن ها و میزان آن در بانک ژن، گفت: برای ایجاد بانک ژن ابتدا باید اطلاعات آماری دقیقی در خصوص جمعیت آنها به دست می آوریم که خوشبختانه این امر با همکاری مناسب بخش های مختلف انجام شد و پس از آن نیز با ورود نمونه خون های سه گونه شتر دوکوهانه، گاو سرابی و گاو گلپایگانی در آزمایشگاه موفق به استخراج DNA این نژاد ها شدیم.
وی اعلام کرد: در حال حاضر 100 درصد نمونه های DNA شتر دوکوهانه و گاو گلپایگانی جمع آوری و در خصوص گاو سرابی موفق به جمع آوری 80 درصد نمونه DNA جمعیت آنها در کشور شده ایم.
مجری طرح "ایجاد بانک DNA از ذخایر ژنتیکی گونه های در حال انقراض" با بیان اینکه در حاضر بیش از 200 نمونه DNA از تعدادی از ذخایر ژنتیکی در تهدید انقراض در بانک ژن ذخیره شده است، گفت: در حال حاضر DNA برخی دیگر از گونه های گاو و گوسفند در کشور نیز در این بانک ذخیره شده است که البته در فاز دوم این طرح این نمونه ها تکمیل خواهد شد.
اسدی گفت: جمع آوری ژنوم دیگر گونه های دامی به خصوص گاو سیستانی، اسبجه خزر، گوسفند قره گل، گوسفند سنگ سری و ... که در معرض خطر انقراض قرار دارند از اولویت بعدی این طرح قرار دارد.
وی تاکید کرد: شناسایی وضعیت موجود سایر ذخایر ژنتیکی کشور، حفاظت از ذخایر ژنتیکی در محیط های طبیعی خودشان، ایجاد بانک ژن از دیگر گونه های موجود، تدوین قوانین حمایتی و تعیین مشوق ها و تسهیلات برای پرورش دهنگان گونه های مختلف، استفاده از اطلاعات بانک ژن های موجود در پروژه های حوزه بیوتکنولوژی و ... از جمله راهکارهای مهم در حفظ این ذخایر ژنتیکی هستند.
مجری طرح "ایجاد بانک DNA از ذخایر ژنتیکی گونه های در حال انقراض" گفت: با ورود به عرصه فناوری های نو به زودی می توانیم وارد معقوله شبیه سازی نیز بشویم.
اگر آزمایشگاه ها مجهز نشوند با مشکل مواجه خواهیم بود
اسدی تاکید کرد: اگر بخواهیم از گونه های دیگر نیز ذخیره ژن داشته باشیم باید آزمایشگاه های موجود را به دستگاه های بسیاری تجهیز کنیم در غیر این صورت با مشکل مواجه خواهیم بود.
مجری طرح "ایجاد بانک DNA از ذخایر ژنتیکی گونه های در حال انقراض" ادامه داد: بودجه این طرح از طریق وزارت جهاد کشاورزی و تا حدودی از سوی دفتر فناوری های ریاست جمهوری تامین شده است اما ما برای توسعه این امر مهم نیازمند حمایت بیشتری از سوی مسئولان امر هستیم.
به هر روی با توجه به اینکه ایجاد بانک ژن اولویت تحقیقاتی کشورهای پیشرفته به شمار می رود و کشور ایران نیز به لحاظ تنوع نژادی گونه های دامی حتی از برخی کشورهای پیشرفته نیز سرآمد است این نیاز مهم احساس می شود برای حفظ گونه های موجود در کشور به این دستاورد مهم در حوزه ژنتیک دام ها بیشتر توجه شود تا نسل ها آینده و حتی فراغ التحصیلان رشته های مربوطه با حسرت به بعضی گونه های دامی در پشت شیشه موزه ها نگاه نکنند!
..........................
گزارش از عاطفه بیات
نظر شما