كار جزیره‌ای دستگاه‌ها اوقات فراغت را بهینه نمی‌کند/ خانواده‌ها نگران باشند

به گزارش خبرنگار مهر از یزد، امروز دیگر مانند گذشته نمی توان به راحتی از کنار هجمه های مختلفی که جوانان و نوجوانان و حتی بزرگسالان را تهدید می کند، گذر کرد.

نگاهی به آمارهای طلاق که متأسفانه در طی سال های اخیر به دغدغه اصلی خانواده ها و مسئولان تبدیل شده و هر کدام به فراخور برای آن نسخه پیچی می کنند، نشان از این مسئله دارد که بسیاری از عواملی که باعث ایجاد این گونه ناهنجاری ها شده، ریشه در دوران نوجوانی و جوانی و عدم هدایت سرمایه های فردای جامعه به سمت و سوی صحیح دارد.

براي بررسي اين موضوع، ميزگردي با موضوع گفتمان آسیب شناسی فرهنگی با عنوان "اوقات فراغت و الگوی تفریح سالم" با پیشنهاد دانشگاه علمی کاربری مرکز ابرکوه و همکاری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد و در این ميزگرد تلاش شد که با استفاده از نظرات کارشناسان و با حضور مردم، برخی از این آسیبها و دلایل ایجاد آنها بررسی و برای آنها راهکار ارائه شود که همانگونه که انتظار می رفت نتیجه حاصل از این نشست نشان داد که پرشدن نادرست اوقات فراغت در بین مردم علل عمده آسیب های اجتماعی است.

در اين ميزگرد چهار نفر از كارشناسان استان يزد حضور يافته اند كه ماحصل آن را مي خوانيد.

فرصت های از دست رفته را جبران کنیم/ خاکریزهای فرهنگی مهیا نشده است

عباس والی در شروع این نشست اظهار داشت: امیدواریم بتوانیم فرصت های از دست رفته را جبران کنیم زیرا مسئله فرهنگ بسیار مغفول واقع شده و کمتر مورد توجه قرار دارد.

اگر هجمه فرهنگی را با ابعاد مختلف آن مورد واکاوی دقیق قرار دهیم، متوجه این غفلت بزرگ خواهیم شد و توجه داشته باشیم که فعالیت های فرهنگی با کلیت پیچیده نیازمند کارشناسی بسیار زیادی است.

متأسفانه در کشور ما به پیشگیری اهمیتی نمی دهیم و بعد از تهاجم به فکر مقابله می افتیم وغفلت ها باعث شده که در بسیاری از موارد خاکریزهای فرهنگی را مهیا نكنيم تا برای مبارزه آماده باشیم در حالی که  به راحتی با فرهنگ غنی خود می توانیم عرضه کننده فرهنگ به دیگران باشیم.

به سهم خود در مسیر فرهنگ سازی گام برداریم

اگر هر کس به سهم خود در این وادی گام بردارد می تواند یاریگر جامعه در شناخت آسیب ها و جلوگیری از نتایج آن در جامعه باشد.

امیدواریم شورای فرهنگ عمومی نیز توجه ویژه ای به نتایج چنین نشست هایی داشته باشد و آن را در مصوبات خود لحاظ کند.

مشاو رفرهنگی سازمان بهزیستی استان یزد به عنوان اولین نفر به بسیاری از سئوالات مطرح شده پاسخ داد.

سید محمدرضا قائم محمدی اظهار داشت: هر سال و به ویژه در تابستان همه به گذران اوقات فراغت دانش آموزان و دانشجویان فکر می کنند و این مسئله اگر به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد، موضوعی قابل توجه است.

اسلام توجه ویژه ای به اوقات فراغت دارد

اسلام نیز نگرشی ویژه به تقسیم بندی ساعات شبانه ر وز دارد و بر اساس حدیثی از امام رضا(ع) آن را به چند دسته تقسیم می کند و زمانی را به عبادت و ارتباط با خدا، وقتی را برای تأمین معاش، زمانی را به مصاحبت با برادران مورد اعتماد و بخشی از وقت را به تفریحات اختصاص می دهد.

تعریف اوقات فراغت به صورت اجمال این است که این اوقات زمانی هستند که انسان از کار روزانه فارغ و بر حسب نیاز و علايق خود برای زمان باقی مانده برنامه ریزی می کند.

ارسطو می گوید: کار می کنیم تا استراحت کنیم، جنگ می کنیم تا صلح کنیم و... و کسانی که دچار سبک زندگی جدید شده اند و تمام وقت خود را به کار اختصاص داده اند، این نکته را از یاد برده اند.

اوقات فراغت سرنوشت زندگی را می سازد

بحث گذران اوقات فراغت بخش سرنوشت ساز زندگی است که عمدتأ بدون توجه مانده است و کمترین برنامه ریزی برای آن نداریم. این که فرد برای گذران این زمان چه فکر و برنامه ای دارد نشان از نوع شخصیت اوست.

در جامعه شناسی رشته ای ویژه اوقات فراغت وجود دارد که نشان از اهمیت این موضوع و لزوم توجه به برنامه ریزی در این زمینه دارد و اوقات فراغت تنها به تابستان خلاصه نمی شود و ما در همه اوقات روز وقت فراغت های بسیاری داریم که عدم مدیریت آن می تواند آسیب های فرهنگی بسیاری را به دنبال داشته باشد.

در زمان های قدیم 60 تا 70 درصد جوانان بعد از فراغت از مدرسه کار می کردند ولی با تغییر شیوه زندگی، در حال حاضر کمتر شاهد این برنامه هستیم و شاید حدود پنج تا 10 درصد از جوانان به این سمت روی آورده اند و این مسئله زنگ خطر را به صدا در می آورد که اگر اهل برنامه ریزی نباشیم، جریان گذران اوقات فراغت به سویی می رود که با اصول جامعه تناقض دارد.

ابزار ارتباط جمعی بیشتر اوقات فراغت را پر می کند/خطری بالقوه که به آن توجه نمی شود

امروزه ابزار ارتباط جمعی در دنیا توسعه یافته است و روابط مجازی و استفاده از این ابزار تا 80 درصد شاکله اصلی نحوه گذران اوقات فراغت اقشار مختلف به جز معدودی از اقشار بالای جامعه معروف یه بقه سفیدها را تشکیل می دهد واین نحوه گذران اوقات فراغت در صورت عدم هدایت می تواند باعث ایجاد بسیاری از مشکلات باشد.

متأسفانه نگرشی در خانواده ها برای ایام تابستان دانش آموزان وجود دارد که باعث رها کردن آنها در این ایام با عنوان این که بعد از 9 ماه فعالیت تحصیلی آنان به استراحت نیاز دارند، می شود.

خانواده ها باید به این نکته توجه داشته باشند که فرزندانشان در طی سال تحصیلی کار سنگینی انجام نمی دهند که نیاز به سه ماه استراحت داشته باشند و به صورت کلی خستگی کار روزانه همان روز رفع می شود.

در تابستان دانش آموزان را رها نکنید/ اردوهای دانش آموزی آسیب زا است

چند ماه رها کردن  دانش آموزان مشکلات بسیاری را به دنبال دارد و بسیاری از آسیب های اجتماعی جوانان و نوجوانان از همین ایام شروع می شود زیرا آنان در این ایام فرصتی برای انجام دادن فعالیت های مورد علاقه خود دارند و باید این علایق را هدایت کرد.

در سنین نوجوانی کنترل مستقیم جواب نمی دهد و همراهی کردن، خط دادن و فرهنگ سازی یکی از وظايف دستگاه های فرهنگی در این زمینه است.

جزیره ای کار کردن دستگاه ها حلال مشکلات نیست/ کار جمعی نهادینه نشده است

جزیره ای عمل کردن دستگاه ها مشکلی را چندان حل نمی کند بلکه دستگاه های مختلف باید با هم اندیشی و تمرکز امکانات و با یک مدیریت واحد تحت عنوان ستاد ساماندهی اوقات فراغت کار را به انجام برسانند و نهادهای حمایتی نیز حامی دانش آموزان کم بضاعت در این برنامه ها باشند.

همیشه آرزو داشته ایم که با هم افزایی به نتایج دلخواه در این زمینه دست پیدا کنیم که متأسفانه به علت نبود فرهنگ کار جمعی به نتیجه نرسیده ایم.

منتظر ابلاغ از دستگاه های بالاتر از شهرستان برای انجام کار نباشید زیرا اینگونه نیست که کسانی که در سطوح بالاتر خدمت می کنند بر اساس لیاقت های خاص در آن مسند قرار گرفته باشند بلکه در بسیاری از اوقات دست تقدیر خدمت آنان را در شهرهای بزرگ رقم زده است و شما می توانید با اجرای طرح های خود نمونه ای برای دیگر نقاط کشور به حساب آیید.

مدیریت فعلی اوقات فراغت باعث اتلاف وقت و هم پوشانی است و نتیجه آن اعلام نام یک دانش آموز توسط چند ارگان متولی برنامه ریزی است.

به خانواده ها هشدار می دهیم

باید به خانواده ها گوشزد کنیم که اوقات فراغت بستر مناسبی برای آسیب های اجتماعی است زیرا در زمان تحصیل برنامه ها مشخص است ولی گذران اوقات فراغت بر اساس علاقه صورت می گیرد و این وظیفه خانواده ها است که علائق آنان را شناسایی و به درستی هدایت کنند.

اردوهای تابستانی نیز با توجه به این که در بسیاری از اوقات دانش آموزان به حال خود رها می شوند زمینه ساز بسیاری از آسیب ها است.

گذران زندگی امروز نیاز به مهارت  دارد و اگر با این مهارت ها آشنا نباشیم با مشکلات بسیاری روبرو خواهیم شد.اگر روزگاری فقط نیاز به سواد داشتیم امروز به سواد اجتماعی نیازمندیم.

خانواده ها مهارت زندگی در عصر جدید را بیاموزند

پدر و مادری که وسیله ای را در اختیار فرزند خود قرار می دهند و خود از نحوه کارکرد آن اطلاعی ندارند برای فرزند خود ایجاد خطر می کنند.

بحث مهارت زندگی و تمام مباحثی که در این جلسه مطرح می شود ریشه در متون دینی دارد و اسلام بارها از آن ها سخن رانده است واگر به فراگیری مهارت استفاده از امکانات در اختیار در زندگی امروز فکر نکنیم به سمت انحراف سوق پیدا می کنیم.

زمانی که تکنولوژی  از کشوری به کشور دیگر صادر می شود بیشتر آسیب ها متوجه کشور استفاده کننده می شود زیرا فرهنگ استفاده صحیح از آن را فرا نگرفته اند و نمونه آن در کشور خودمان را می توانیم به آسیب هایی که در زمان ورود تلفن به خانواده ها در شاهد بودیم و مزاحمت های تلفنی در دهه60 و یا اوايل ورود اینترنت به کشور جستجو کرد که با فرهنگ سازی های بعدی بیشتر به سمت نیازها سوق داده شد.

علت مشکلاتی که در زمینه استفاده از ابزارهای نوین به وجود آمده است، تنها آشنا نبودن به راه و رسم زندگی با تکنولوژی جدید است.

برای تهیه اسباب بازی هم مشورت کنید

امروز برای تهیه اسباب بازی نیز باید با  مشاور مشورت کرد زیرا کسانی که در صدد تأثیر گذاری فرهنگ خود بر دیگران تلاش می کنند هیچ فرصتی را از دست نمی دهند و نمونه آن عروسک های باربی و یا ساخت کارتون هایی است که نه علنأ بلکه با زرنگی یک فریم از 24 فریم فیلم خود را با صحنه ای مغایر شئون پر می کنند و بدون آن که به چشم بیاید در ضمیر کودکان قرار می دهند تا ناخودآگاه ذهن آنان را در صورت مواجهه بعدی با چنین صحنه ای آماده کرده باشند و این مسئله به این معنی نیست که برای هر کار به مشاور مراجعه کنید بلکه منظور مشورت گرفتن است.

این امر در بازی های کامپیوتری نیز با شدت پیگیری می شود و به عنوان نمونه با طراحی مناره های مسجد نوجوانان را در طی بازی به شلیک به طرف آن سوق می دهند و به گونه ای آنان را از فرهنگ دینی که نماد آن مسجد است، متنفر می کنند.

اداره ورزش و جوانان به صورت جدی وارد عمل شود

اداره ورزش و جوانان  در ایام فراغت و به خصوص تابستان باید به صورت جدی تر وارد عمل شود زیرا روانشناسان به  تخلیه انرژی بچه ها اهمیت زیادی می دهند و اگر این انرژی به نحوه صحیح تخلیه شود، تخریب کمتری را شاهد خواهیم بود.

تنفر از مواد مخدر پیشرفته ترین ابزار ورزش در مقابله با این  آسیب است زیرا فعالیت های ورزشی انسان را از تدخین و دود کردن مواد متنفر می کند.

مردم به مشاوره اهمیتی نمی دهند

قاسم موحدی رئیس اداره بهزیستی ابركوه نيز در اين ميزگرد عنوان كرد: متأسفانه یکی از مواردی که در جامعه مورد بی توجهی بسیار قرار دارد بحث استفاده از مشاوران است.

در حالی که سازمان بهزیستی و برخی از دیگر دستگاه ها از مشاوران خوبی بهره می برند تلاش چندانی از سوی خانواده ها برای استفاده از این امکان انجام نمی شود. حتی با ایجاد تلفن 1480 که از طرف بهزیستی استان و به صورت تلفنی پاسخگوی نیازهای مشاوره ای است تلاش برای افزایش مراجعه مردم به مشاوران صورت گرفته است.

نظام آموزشی ما منفعل است

جمشید مشتاقیان استاد دانشگاه و از فعالان اجتماعی نيز بيان کرد: متأسفانه نظام آموزشی ما منفعل و تنها به فکر درمان است.

نمونه این انفعال را می توان در زمان راهیابی کامپیوتر و اینترنت به خانواده ها عنوان کرد که دانش آموزان آشنایی کاملی با این تکنولوژی داشتند ولی کادر آموزشی از کمترین اطلاع  در این زمینه برخوردار بودند و اگر نظام آموزشی ما فعال باشد، بسیاری از مشکلات با کمترین امکانات و هزینه مرتفع می شود.

در بحث درمان آسیب ها این سئوال مطرح می شود که چه کسانی می خواهند به درمان بپردازند؟ آیا بزرگسالانی که خود نیازمند آسیب شناسی در رفتارها هستند می توانند در این زمینه مثمر ثمر باشند که پاسخ این سوال قطعأ نه است.

جوانان را به سمت امکانات موجود نیز سوق نداده ایم

بحثی که اغلب از سوی جوانان مطرح می شود نبود امکانات است در صورتی که اعتقاد دارم جوانان را به سمت امکانات موجود نیز سوق نداده ایم و به عنوان نمونه می توانیم به امکانات مرکز فنی و حرفه ای ابرکوه اشاره کنیم که بدون استفاده کننده و مهارت آموز مانده است.

مسئولان باید این زمینه ها را فراهم کنند و به این مسئله نیز توجه داشته باشند که جوانان نیازمند پاتوق فرهنگی هستند.

موسویان از محققان و اساتید دانشگاه در پاسخ به این سئوال که آیا نقش اقتصاد را در ایجاد آسیب ها موثر می دانید، اظهار داشت: قطعا این مسئله را باید در راهکارهای جلوگیری از آسیب های اجتماعی منظور کنیم.

اقتصاد نقشی اساسی در پیشگیری از آسیب های اجتماعی دارد

بهره گیری از مولفه اقتصادی و یا به عبارتی انگیزه های زمینی می تواند در مدیریت بر کاهش آسیب ها نقش زیادی داشته باشد  و گرنه چگونه می توان به عنوان نمونه جوانان را به سمت کارهای هنری که هزینه بر است سوق داد.

با شناساندن شهرستان ابرکوه به دیگران نیز می توان زمینه های بسیاری را برای جوانان و مردم شهرستان فراهم کرد و این امر در حالی است که به عنوان نمونه جهان از وجود مقبره شخصیت برجسته جهانی که در ابرکوه مدفون است بی خبر است.

عزیزالدین نسفی غریبانه در ابرکوه حضور دارد و حتی بسیاری از مردم شهرستان نیز از این مسئله بی اطلاع هستند.

--------------------

گزارش و عکس: رحیم میرعظیم