معرفی خدمات فضای مجازی برای پزشکان/ از کارت هوشمند سلامت تا دورا پزشکی

به گزارش خبرنگار مهر، کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی هفته گذشته در راستای ارتقای خدمات داخلی فضای مجازی و توسعه کاربرد شبکه ملی اطلاعات" اصول و سیاست‌های حاکم بر مجوز خدمات سلامت در فضای مجازی"را تصویب کرد که امکان ارائه خدماتی مانند سلامت الکترونیک از راه دور، سلامت الکترونیک همراه و خدماتی همچون بیمه سلامت و آموزش الکترونیک سلامت را در کشور تسهیل می کند.

در این راستا گروه دانش و فناوری خبرگزاری مهر، نگاهی دارد به ظرفیتهایی که فضای مجازی در خدمت سلامت قرار می دهد و خدماتی که پزشکی از راه دور ممکن می کند.

ظهور مفاهیم جدیدی با نام پزشکی از راه دور و سلامت موبایل

بررسي خدمات ارائه شده در حوزه سلامت و بهداشت، به كمك فضاي مجازي مفاهيم جديدي همچون پزشکی از راه دور یا دورا پزشکی (Tele-Health) و خدمات سلامت همراه ( M-Health) را ايجاد مي كند. بر اين اساس ارائه خدمات بر پايه باند وسيع، ابزار مختلفي را درگير انتقال و رد و بدل كردن ديتا مي كند به نحوی که بيماران و پزشكان به وسيله تلفن همراه خود به پهنه گسترده اي از اطلاعات متصل مي شوند و با يكديگر به تبادل اطلاعات مي پردازند. هنگامي كه بيمار نزد پزشك مي رسد با ارائه كارت هوشمند به پزشك، پرونده الكترونيكي خود را در اختيار پزشك قرار داده و پزشك نيز به وسيله دستگاه مخصوص، اطلاعات كارت را خوانش مي كند.

نظام هاي سلامت الكترونيك

سازمان بهداشت جهاني در سال ۲۰۰۳ ، سلامت الکترونيک را به عنوان "نفوذ فناوري اطلاعات و ارتباطات به منظور اتصال ارائه دهندگان، بيماران و دولت ها؛ به منظور آموزش و اطلاع رساني به متخصصان خدمات بهداشت و درمان، مديران و گيرندگان خدمات؛ به منظور برانگيختن نوآوري در ارائه مراقبت و مديريت سيستم بهداشتي و به منظور بهبود سيستم خدمات بهداشت و درمان است" تعريف مي کند.

در تعريف جامع تر، سلامت الکترونيک شامل ارائه خدمات بهداشتي و اطلاعات بهداشتي از طريق اينترنت و ديگر فناوري هاي تجارت الکترونيکي مرتبط است که این حوزه از بخش هاي متنوعي تشكيل شده كه در جدول زير آمده است.

پرونده سلامت الکترونیک و مراقبت از اطلاعات بیمار

به گزارش مهر، پرونده سلامت الكترونيك دربرگیرنده اطلاعات مراقبت بهداشتی است که در طول حیات فرد به صورت الکترونیکی، با هدف پشتیبانی از مراقبت مستمر با کیفیت بهتر، آموزش و پژوهش ذخیره شده است؛ در واقع پرونده الکترونیک سلامت تمام عملکردهای یک پرونده سنتی را با کیفیت بهتر پوشش می دهد.

فعال ترين كشورها در زمينه سلامت الكترونيكي در درجه نخست شامل كانادا، ايالات متحده آمريكا و انگلستان و در درجه دوم شامل كشورهاي اتريش، كوبا، فنلاند، فرانسه، آلمان، ايتاليا و چين هستند و بيشترين موضوعاتي كه در بحث سلامت الكترونيكي در دنيا بر روي آنها سرمايه گذاري شده و براي پيشبرد آن برنامه ريزي شده شامل پرونده الكترونيكي سلامت (EHR) و دوراپزشكي (Telemedicine)، آموزش و سيستم هاي نظارت بر بيماريها (DSS) و نظام اطلاعات درمانگاهي (CIS) و استانداردهاي تبادل اطلاعات می شود.

پرونده الكترونيكي سلامت مهمترين و اساسي ترين بخش سلامت الكترونيكي بوده كه تقريباً در اكثر كشورهاي مطرح بر روي آن كار شده است. همچنين موضوعات سلامت الكترونيك كه بر روي آنها در جهان اقدامات كمي صورت گرفته به ترتيب شامل نظام اطلاعات فوريتهاي پزشكي، سيستم هاي ثبت (بيماريهاي خاص)، اصول و قوانين، نسخه الكترونيكي، نظام اطلاعات بيمه اي، نظام اطلاعات آزمايشگاهي، كارت هوشمند سلامت و نظام اطلاعات دارويي است.

كارت هوشمند سلامت، تاريخچه بيماري ها در جيب بيمار

به گزارش مهر، امروزه پرونده سلامت بيماران در سيستم هاي رايانه اي ذخيره شده و به عنوان پرونده الكترونيك سلامت از آن ياد مي شود كه اطلاعات بهداشتي بيمار در تمام طول زندگي وي از زمان جنيني تا مرگ در آن ذخيره مي شود.

كارت هوشمند سلامت به عنوان يكي از ابزارهاي پرونده الكترونيكي سلامت شناخته مي شود كه نوعي كارت (Smart Card) به اندازه كارت اعتباري است و يك تراشه سيليكوني در آن جاي گرفته كه حاوي اطلاعات شخصي و هويتي بيمار، تاريخچه پزشكي وي، داروهايي كه اخيراً دريافت كرده، آلرژيها، واكسيناسيون، بيماري و ساير اطلاعات ضروري مورد نياز تصميمات پزشكي است. در حال حاضر استفاده از اين كارت در كشورهاي پيشرفته رايج شده و هر فردي يكي از اين كارت ها را به همراه خود دارد.

در اين كارت كه در مراكز اورژانس، بيمارستانها، مطب ها، كلينيكها و داروخانه ها مورد استفاده قرار مي گيرد، اطلاعات پزشكي، حياتي و ضروري فرد نگهداري و ذخيره مي شود تا در مواقع نياز پزشكان بتوانند در اسرع وقت به اطلاعات هر بيمار دسترسي پيدا كرده و از آنها استفاده كنند. اين كارتها به پزشكان و بيماران اجازه مي دهند تا از مرحله كاغذ بازي عبور كرده و بسيار سريعتر به مراقبتهاي اصلي بيمار مي پردازند.

دورا پزشكي و ارتباط زنده و تصويري بيمار و پزشك

يكي از انواع خدمات سلامت الكترونيك دورا پزشكي یا پزشکی از راه دور است. تله مديسين به دانش و ابزارهاي ارتباطي گفته مي‌شود كه مراكز بهداشتي ـ درماني و پزشك را به بيمار مرتبط مي‌كند. در واقع تله مديسين به كارگيري تكنولوژي الكترونيك و ديجيتال به منظور اعمال مراقبت‌هاي پزشكي و بهداشتي از بيماراني است كه در نقاط دور از مركز درماني به سر مي‌برند. برقراری شبکه تله مدیسین در مناطق وسیع و با تراکم جمعیتی کم و نیز در مناطق کوهستانی و سخت‌گذر خصوصاً در هنگام حوادث غیر مترقبه بسيار ضروري خواهد بود . همچنين کنترل بیماریهای مزمن ، تشخیص، درمان، کنترل، پیگیری و مشاوره و آموزش از ديگر مزاياي اين روشهاست.

معاینه از راه دور به کمک ارسال تصاویر رادیولوژی، ارسال سیگنال‌های حیاتی و گزارشهای متنی و صوتی شرح حال بیمار از یک سو و ارایه دستورات به صورت متن یا صوت و یا در مواردی خاص همچون جراحی از راه دور بصورت فرامین مکانیکی توسط پزشک، چرخه یک عملیات پزشکی از راه دور را تشکیل می‌دهد.

در اين روش پزشك به وسيله دستگاههاي مختلفي اطلاعات لحظه اي بيمار از قبيل علائم حياتي، اطلاعات فشارخون، تست‌هاي تنفسي، اطلاعات نوار قلب ، صداي قلب، ريه، شكم و غیره را دريافت مي كند و حتي از طريق تصاوير زنده مي تواند راديولوژي و ام.آر.آي، تصوير دهان و دندان گوش و تصوير بيماري‌هاي پوستي وي را مشاهده كند. در اين روش ها تمام اجزاي مرتبط با سلامت از قبيل بيمار با مركز درماني، مركز درماني با بيمارستان و نيز بيمارستان با بيمارستان تخصصي در ارتباط خواهد بود و حتي مي توان قبل از رسيدن بيمار به بيمارستان و در آمبولانس، شرايط جسماني از جمله ضربان قلب را به اطلاع بيمارستان رساند.

انواع خدمات پزشكي از راه دور

به گزارش مهر، با بهره گیری از فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی خدماتی چون مشاوره از راه دور، آموزش الکترونیکی، پایش از راه دور، ارائه خدمات پزشکی در خانه و جراحی و تصویربرداری از راه دور برپایه بسترهای فضای مجازی قابل ارائه خواهد بود.

۱.مشاوره از راه دور: در حال حاضر عمده‌ترین کاربرد این فناوری، مشاوره‌های پزشکی است که هم در ایران و هم درنقاط دیگر جهان به راحتی درحال انجام است.

۲. آموزش الکترونیکی: در واقع آموزش از راه دور بکارگیری ابزارهای فناوری اطلاعات در آموزش و تربیت است که از جمله فواید این روش کاهش هزینه زمانی و هزینه اقامت و فضای آموزشی را می‌توان نام برد.

۳. پایش از راه دور: ارسال online و یا offline تصاویر پزشکی، سیگنال‌های حیاتی بیمار به صورت ویدئو کنفرانس، از روش‌های عمده پایش از راه دور است.

۴. ارائه خدمات پزشکی در خانه: بیش از همه افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و ناهنجاری‌های تنفسی مزمن به اینگونه مراقبت‌ها نیاز دارند.

۵.جراحی از راه دور: انجام جراحی پزشکی بدون تماس مستقیم پزشک با بیمار در طول عمل است که این جراحی می‌تواند برای موارد مختلف از جمله کاربرد جراحی از راه دور در عمل قلب به روش‌های مختلفی انجام شود، که در روش رباتیک می‌توان کاربرد بیشتری از فناوری اطلاعات را مشاهده کرد.

6. تصویربرداری از راه دور: تکنولوژی‌های عکس‌برداری نقش عمده‌ای در تشخیص، درمان و مرحله بهبودی دارند. اسکنرهای اولتراسوند، دوربین‌های کوچک مورد استفاده در جراحی مفاصل و وسایل تشخیصی، آزمایش‌های پاتولوژی و رادیولوژی و اسکن مغز تنها مواردی از تکنولوژی‌های عکس برداری هستند که می‌توان به وسیله طب از راه دور آنها را انجام داد.