به گزارش خبرگزاری مهر، گرچه جرقه های روشنفکری و آشنایی با این مفهوم با سفر به کشورهای غربی و ترجمه آثار غربی ارتباطی تنگاتنگ می یابد، اما افرادی که تحت تاثیرمبانی غربی به ساختن واژه های منورالفکر و روشنفکرمبادرت کرده اند، مبانی واصولی را نیز برای خود ترسیم می کنند.
در اصل اصول روشنفکری غرب در دورانی که این طبقه را به بطن جامعه وارد می کرد به افراد آموخته بود که تنها با گسستن استبدادسلطنتی، تعصب مذهبی وامپریالیسم بیگانه می توان روشنفکر بود وبرای اصلاح جامعه تلاش کرد.
اما بایدگفت چه استبداد سلطنتی وچه تعصب مذهبی ومبارزه با این مفاهیم ذاتا نمی تواندغیر قابل دفاع باشد، اما اینکه مصداق استبداد وتعصب مذهبی در دایره واژگان روشنفکر غربزده چه تعریفی داردمهم می باشد.
روشنفکران جامعه ایران کم کم ازدوره قاجار وبا حضور افرادی چون سید جمال الدین اسدآبادی و میرزا ملکم خان موسس انجمن فراماسونری واز اولین منادیان حکومت مشروطه پدید آمدند. نگاهی به نحوه عملکرد روشنفکران در انقلاب مشروطه حاکی از آن است که افرادی که برای تحصیل به اروپا رفته وبا مفاهیم غربی آشنا شده وسپس به وطن خویش مراجعت کرده اند و یا ازهرطریق دیگر از اصول روشنفکری غرب بهره مند گردیده بودند. نتوانستندآموخته های خودرا به موازات آموزه های اسلام از یکدیگر تمیز دهند.
گروه روشنفکر غربزده ی دوران مشروطه به جای آنکه مفاهیم قابل قبول وموثراصول غربی را اتخاذکنند و با قالبی اسلامی درجامعه پیاده کنند و از آن در راستای اهداف انقلاب وپیشبرد آن بهره بگیرندبه صورتی نا آگاهانه عمل کرده ودر دوران مشروطه با سخنان خود در مجلس شورای ملی ویا نگاشتن مطالبی درمطبوعات به مبارزه ای ناشیانه با آموزه های اسلام مبادرت کردند.
جریان روشنفکر غربزده در این دوران بدون توجهه به هویت راستین و ریشه دارایرانی خود به تجویز نسخه های غربی اداره کشورمتمدن و بافرهنگ خودپرداخته و به نوعی به دلیل عدم خود باوری ملی مشروطه ای با قالب و ترکیب حکومتی انگلیس ایجادکردند.
مشروط ای که درابتدابا تکیه برمفهومی چون قانون وتلاش برای تشکیل عدالت خانه شکل گرفته بود از میانه راه منحرف شده و دچارشکست می شود. در واقع اگر حرکت اشتباه روشنفکران نبود هیچ گاه تقابل با روحانیت نیزاتفاق نمی افتادو فجایع بردار آویخته شدن کسانی چون شیخ فضل الله نوری به وقوع نمی پیوست.
نظر شما