اعلام نتایج مطالعات بارورسازی ابرها تا پایان سال/ کم بارش‌ و پر بارش ترین استانها

محمدتقی زمانیان در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه آمار میزان بارش معمولا سالیانه محاسبه می‌شود، افزود: سال بارش از اول مهرماه تا آخر شهریور سال بعد است.

معاون توسعه و پیش بینی سازمان هواشناسی با اشاره به میزان بارش در کشور اظهار داشت:  بر اساس اطلاعات موجود استان‌های یزد، گلستان، کرمان، خوزستان، اصفهان، کهگیلوبه و بویراحمد بیش از 110 درصد میانگین بارندگی داشتند.

وی این استان‌ را با بالاترین میزان بارندگی توصیف کرد و ادامه داد: میانگین بارش برای استان‌های یزد 110 درصد، گلستان 118 درصد، کرمان 113 درصد، خوزستان 115 درصد، اصفهان 114 درصد و کهگیلوبه و بویر احمد 112 درصد بوده است.

بارندگی در حد میانگین

زمانیان با اشاره به استان‌هایی که دارای بارندگی در حد متوسط، خاطر نشان کرد: استان‌هایی که بارندگی آنها در حد میانگین است شامل استان‌‌های آذربایجان غربی، چهارمحال و بختیاری، آذربایجان شرقی، مازندارن، فارس، خراسان رضوی، ایلام، اردبیل و لرستان می‌شود.

به گفته وی میانگین بارندگی این استان‌ها بین 90 تا 110 درصد است.

استان‌هایی با کمترین میانگین بارش

وی اضافه کرد: میانگین بارش در برخی از استان‌های کشور کمتر از 90 درصد است که استان‌های سمنان، خراسان شمالی، کردستان، هرمزگان، کرمانشاه، مرکزی، زنجان، قزوین، بوشهر، تهران، البرز، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی را شامل می‌شود.

زمانیان تاکید کرد: همدان در میان استان‌های کشور کمترین میزان بارندگی را داشته است.

وضعیت بارش در کل کشور

معاون توسعه و پیش بینی سازمان هواشناسی به وضعیت متوسط بارش در کل کشور اشاره کرد و گفت: متوسط بارندگی از اوایل سال 91 تا روز سه‌شنبه 12 مردادماه 219 میلیمتر بوده است که نسبت به سال گذشته که 219 میلیمتر بوده میزان متوسط بارش افزایش داشته است.

وی در عین حال خاطر نشان کرد: میزان بارندگی نسبت به میانگین بلند مدت 228.6 میلیمتر بوده است که بارش نرمال را نشان می‌دهد.

دلیل بارش‌های ناگهانی

زمانیان در خصوص بارش‌های ناگهانی در منطقه‌ای مانند بارندگی اخیر سیستان و بلوچستان، توضیح داد: این نوع بارندگی تغییرات آب و هوایی نیست بلکه آب و هوای متغیر است.

وی با تاکید بر اینکه این نوع بارندگی طبیعی است، یادآور شد: معمولا این نوع بارش برای بخش‌های جنوب شرقی ایران حتی برای استان‌های هرمزگان به دلیل تیخیر زیاد ناپایداری جوی پیش بینی می‌شود.

زمانیان با بیان اینکه از اول هفته جاری در قسمت‌های جنوب شرقی استان فارس بارندگی داشتیم، افزود: جو ناپایدار برای استان‌های کرمان، بخش‌هایی از هرمزگان‌ و سیستان و بلوچستان تا پایان هفته وجود دارد.

بارور سازی ابرها

وی با اشاره به پروژه کلان امکان سنجی بارور سازی ابرها در پژوهشکده سازمان هواشناسی، اظهار داشت: برخی از مسئولان کشور بر این باورند که با دریافت آب از جو می‌توان میزان بارندگی را افزایش و خشکسالی را کاهش دهند. در این راستا اقدام به مطالعات امکان سنجی بارور سازوی ابرها در دستور کار قرار گرفت.

وی هدف از بارور سازی ابرها را تعدیل هوا دانست و افزود: تا زمانی که نتایج این مطالعات مشخص نشود نمی‌توان اعلام کرد که تعدیل آب و  هوا و بارور سازی ابرها در کدام مناطق کشور از نظر علمی کار صحیح و مقرون به صرفه است.

نحوه بارور سازی ابر

زمانیان با اشاره به نحوه باروری سازی ابرها توضیح داد: توده هوای مرطوبی که از سمت مدیترانه به سمت شرق حرکت می‌کند به محض ورود به کشور کوه‌های زاگرس مانعی برای این توده هوا است و باعث می‌شود که هوای مرطوب فراروی و شروع به بالا رفتن کند. به دلیل وجود هوای سرد در ارتفاعات رطوبت ابر افزایش می‌یابد و زمانی که رطوبت آن به 100 درصد برسد ابر  تشکیل خواهد شد.

وی با تاکید بر اینکه از این رو 40 تا 45 درصد ابرها در کشور تشکیل می شود، اضافه کرد: زمانی که ابر تشکیل شد ممکن است در جایی بارندگی داشته باشد ولی می‌شود به صورت مصنوعی ابر را ناپایدار کرد.

زمانیان اضافه کرد: بارور سازی ابر در گرو استفاده از ذراتی است که ذرات آب را به هم بچسباند ذره کوچکی از نمک حدود 100 هزار قطره را به هم می‌چسباند و تبدیل به دانه درشتی خواهد کرد و با وزن خودش قبل از آنکه در مسیر تبخیر شوند به زمین برساند.

وی یکی از اقدامات بارور سازی ابرها را در ناپایدار کردن آنها در همگام عبور از کشور دانست و گفت: ابرهایی که تشکیل می‌شوند و یا از کشور عبور می‌کنند با استفاده از ذرات بدید نقره قطره‌های آب به هم چسبانده و تبدیل به باران می‌شود.

زمانیان مشابه این وضعیت را در هنگام رعد و برق دانست و افزود: زمانی که رعد و برق اتفاق می‌افتد میدان قدرتمند الکتریسیته ساکن در ابر تشکیل می‌شود این میدان الکتریکی موجب خواهد شد که قطره‌های آب به هم بچسبند و پس از رعد و برق، باران درشت و زیادی ببارد. این کار نیز به صورت مصنوعی ایجاد می‌شود.

معاون توسعه و پیش بینی سازمان هواشناسی خاطر نشان کرد: در این پروژه کلان در خصوص اینکه چه زمانی ابر وجود دارد، در چه مناطقی می‌توان اقدام به بارور سازی کرد و باروری سازی ابرها چه پیامدهایی دارد در حال مطالعه است و نتایج آن برای وزارت نیرو که بهره بردار اصلی نتایج این طرح است،عرضه خواهد شد.

وی ابراز امیدواری کرد که نتایج این تحقیقات تا پایان سال جاری عرضه شود.

تجربیات سایر کشورها

زمانیان، با تاکید بر اینکه کشورهای زیادی از روش باور سازی استفاده کرده‌اند، اظهار داشت: برخی از کشورها از این روش برای افزایش بارش استفاده کردند ولی غالب کشورهایی که از این روش استفاده کردند برای تعدیل آب و هوا بوده است.

وی ادامه داد: مثلا در بهار که دارای ابرهای ناپایداری است شاهد بارش تگرگ هستیم که می‌تواند گل‌ها را از بین ببرد از این رو یکی از کارهایی که برای تعدیل آب و هوا انجام می‌شود این است که بارش تگرگ تبدیل به بارش باران شود.

این مقام مسئول ادامه داد: در مکانهای کوهستانی که پوشش گیاهی مناسبی ندارد بارش باران موجب جاری شدن سیل می‌شود و این خسارت زیادی وارد می‌کند که  با بارور سازی ابر سعی می‌شود که بارش با تاخیر رخ دهد تا باران در دشت‌های کشاورزی ببارد.

زمانیان کاهش مه بر سطح زمین را از دیگر اقدامات بارور سازی ابرها ذکر کرد و یادآور شد: در کشورهایی که اقدام به بارور سازی ابرها می‌شود بیشتر برای تعدیل آب و هوا است تا استحصال آب.