به گزارش خبرنگار مهر، 18 شهریورماه سالروز درگذشت جلال آل احمد نویسنده معاصر است که در حوزه داستان‌نویسی، سفرنامه‌نویسی، مقاله و ترجمه فعالیت داشت. «جامعه‌شناسی ادبیات با نگاهی به آثار جلال آل‌احمد» جدیدترین اثر تحلیلی است که درباره آل‌احمد و آثارش در بازار نشر، چاپ شده است. ناشر این کتاب، انتشارات آفتاب اندیشه است.
فصل اول این کتاب 109 صفحه‌ای، در حکم مقدمه آن است که به همین نام یعنی «مقدمه و کلیات» نامگذاری شده است. نویسنده با نوشتن مطالبی درباره جامعه و هنر، جامعه و ادبیات، و جامعه‌شناسی و ادبیات به آل‌احمد رسیده در فصل‌های بعدی آثار او را بررسی کرده است. آشنایی با زندگی و اندیشه‌های آل‌احمد موضوع فصل دوم کتاب است. در فصل سوم هم مسائل جامعه‌شناختی در آثار داستانی آل‌احمد هم موضوعی است که در فصل سوم کتاب بررسی شده است.
نویسنده دلیل اینکه جامعه‌شناسی ادبیات را با آثار آل‌احمد آمیخته است، فرزند زمانه بودن آل‌احمد عنوان کرده و معتقد است: بی‌شک جلال خلف‌ترین فرزند زمانه خود بود، زمانه‌ای که در داخل چالش‌های متعددی بود که از خاک تا افلاک را شامل می‌شد، زمانه‌ای که مذهب دچار جهل و خرافه بود و نوگرایی و تجدد تنها هدفش غربی شدن اما نه در صنعت که در ظاهر، چانچه تمام چالش‌های پیش‌رو صرف برداشتن چادر و گذاشتن کلاه پهلوی می‌شد، اما تفکر در این میان جایگاهی نداشت و متفکر همواره سرکوب و منکوب می‌شد.
نورانی مکرم‌دوست همچنین عقیده دارد آل‌احمد فرزند زمان خود یعنی زمانه تقابل سنت و مدرنیته است. فردی که از یک سو به نجف می‌رود، با عبا و انگشتر روحانی می‌شود و از سوی دیگر با کت و کراوات به تهران می‌آید و مقامی بلندپایه در حزب توده می‌گیرد.
مولف در بخشی از این کتاب با عنوان «زن و تصویر او در داستان‌های آل‌احمد» نوشته است:
آیا باید جلال را یک ضدّ زن تلقی کرد یا او را چنا‌ن‌که برخی پنداشته‌اند پیشگام نهضت‌های فمینیستی در ایران دانست؟ در این‌جا ما قصد نقد افکار جلال را نداریم، اما آن‌چه که در اولین نگاه می‌توان درباره زنان داستان‌های او فهمید، این است که این زنان عموما در هر قشر و طبقه‌ای که هستند، خصوصیاتی مشترک دارند، به طوری که عموما «خاله زنک، امّل، مال باد‌ده، حسود، معتقد به جادو و طلسم، درگیر حفظ موقعیت خود در پیش شوهر و از بین بردن هوو و در نهایت ناتوان و مطیع در پیش شوهر و... هستند.
جامعه‌ای که جلال تصویر می‌کند، جامعه‌ای مردسالار و شوهرسالار است. هرچند که جلال خود در زندگی شخصی‌اش این‌گونه نبوده است و به قول سیمین، همسرش آن‌قدر متمدن بود که او را آزاد بگذارد. پس در این‌جا ما می‌خواهیم «زن» را از دریچه دید مردی متمدن که نفس به نفس با مردن جامعه‌اش زیسته و کوچک‌ترین رفتارهای آنان را زیر ذره‌بین نگاه خود قرار داده است، ببینیم پس بهتر است با نمونه‌هایی از کتاب «زن زیادی» شروع کنیم که نام این کتاب نیز بیانگر جامعه مردسالار است.
این کتاب که به تازگی چاپخانه را ترک کرده است، به زودی و همزمان با ایام سالروز درگذشت جلال آل‌احمد رونمایی خواهد شد. هنوز تاریخ دقیق برنامه رونمایی این کتاب مشخص نشده است اما به زودی زمان قطعی رونمایی آن اعلام خواهد شد.
نظر شما