تاوان سخت طبیعت از بی توجهی ها/ ضرورت ساماندهی پناهگاه های سبلان

به گزارش خبرنگار مهر، قله سبلان با ارتفاع چهار هزار و 811 متر پس از قله دماوند به عنوان مرتفع ترین قله کشور محسوب می شود، علاوه بر این زیبایی و وجود دریاچه طبیعی در بالای قله موجب شده که سالانه هزاران کوهنورد برای صعود به این کوه اقدام کنند.

سبلان به طول 115 کیلومتر از مغرب به مشرق کشیده شده و دامنه های شمالی به دره قره سو و اهرچای و دامنه های جنوبی آن به شاخه های تلخه رود یا آجی چای منتهی می گردد.

وجود جاذبه منحصر به فرد طبیعت این کوه به همراه تاریخ و فرهنگ متصل به منطقه موجب شده است سبلان به عنوان یکی از مسیرهای مهم کوهنوردی حرفه ای همه ساله گروههای متعددی از سراسر کشور را به دامنه های خود فرا خواند.

در این میان علاوه بر اینکه سبلان به خودی خود طبیعت استان اردبیل را متمایز و آوازه آن را جهانی کرده است، زمینه ساز توسعه توریسم منطقه نیز محسوب می شود.

با این وجود نگاهی به وضعیت ایمنی مسیرهای صعود این کوه و در مقابل بررسی تلفات جانی آن در پنج سال اخیر نشان می دهد هر چند سبلان حق خود را به مردم این منطقه و گردشگران ادا می کند اما به حد کفایت تجهیز نشده و به همین دلیل خطرات صعود در کمین دامنه پهناور آن گسترده است.

کمبود پناهگاه در مسیرهای صعود

در حال حاضر پرتردد ترین مسیر صعود به قله سبلان از بخش شمال شرق است که به دلیل سهولت و کوتاهی مسیر توسط گروههای کوهنوردی نیمه حرفه ای انتخاب می شود. علاوه بر این مسیرهای غرب و جنوب نیز هر از گاهی مورد استفاده بوده اما به دلیل سختی صعود و کمبود امکانات کمتر مورد استقبال قرار می گیرد.

پناهگاه مسیر شمال شرق شامل اتاقک جدید، اتاقک قدیم و حسینیه است که در پایین پناهگاه تخریب شده منتسب به ارتش آمریکا در ارتفاع سه هزار و 700 متری احداث شده است.

پناهگاه جدید مسیر غربی بالای دریاچه قره گول موسوم به پناهگاه شهید میر محمود بنی هاشم مشگین شهر نیز در ارتفاع سه هزار و 750 متری احداث شده است.

با وجود اینکه رئیس ورزش و جوانان مشگین شهر از تخصیص اعتبار سه میلیارد ریالی برای احداث این پناهگاه و تجهیز آن به سرویس‌های بهداشتی، نمازخانه، اتاق‌های استراحت، آب‌گرم و سرد برای 100 نفر خبر داده بود با این وجود در حال حاضر این پناهگاه فاقد لوله کشی آب بوده و استقرار موقت کوهنوردان با مشکلاتی همراه است.

این در حالی است که کمبود امکانات و ظرفیت پذیرش پناهگاه اول بهانه ساخت این پناهگاه و علاوه بر این ایجاد زمینه برای صعود در یکی از مسیرهای ایمن عنوان شده بود.

عدم تکمیل پناهگاه های برنامه ریزی شده

علاوه بر موارد ذکر شده در پایین پناهگاه شمال شرق در ارتفاع سه هزار و 600 متری پناهگاه نیمه کاره تربیت بدنی استان نیز مشاهده می شود که با وجود ضرورت تکمیل آن چند سالی است، متوقف مانده است.

همچنین به گفته یکی از راهنمایان کوهنوردی پیشنهاد احداث پناهگاه در دو مسیر دیگر ارائه شده که هنوز برنامه ساختی برای آن پیاده نشده است.

علی درخشان در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: احداث پناهگاهی در مسیر جنوبی بالای "اوچوق قیه" پیشنهاد شد که تاکنون بی نتیجه مانده است. همچنین قرار بود پناهگاهی دیگر در کنار چشمه "چای گوزی" در مسیر جنوبی قره مسجد توسط فدراسیون احداث شود که این طرح نیز مسکوت است.

کاهش ایمنی در سایه کمبود امکانات

عضو هیئت کوهنوردی استان در حالی که تجهیزات، بهره گیری از راهنمایان کوهنوردی و استفاده از پناهگاه را از ضروریات صعود ایمن می داند، معتقد است کمبود امکانات اقامتی از یک سو آمار صعود را محدود کرده و از سویی ایمنی صعود را تحت تاثیر قرار می دهد.

دو جان پناه کسری واقع در منطقه "ساری گونی" در ارتفاع سه هزار و 800 متری و جان پناه غرب موسوم به "جان  پناه سنگ عقاب" در ارتفاع چهار هزار و 150 متری تنها جان پناه های احداثی در مسیر کوه است.

درخشان اعتقاد دارد در حال حاضر تعداد گروههای کوهنوردی همه ساله با افزایش همراه است اما امکانات اقامت موقت و اسکان اضطراری کوه تفاوتی با سالهای گذشته نداشته است.

مرگ 14 نفر در پنج سال

با وجود تاکیدات، سبلان در سالهای اخیر بهای سختی برای بی احتیاطی کوهنوردان گرفته است، بطوریکه بیش از 20 نفر مطابق با اظهارات مسئولان هلال احمر مشگین شهر در طول پنج سال اخیر در صعودهای سبلان جان باخته اند.

میر عباس سید حاتمی ساکن اردبیل، سواد کرامتی ساکن اردبیل، مجیدی ساکن تهران، انوری ساکن تهران، مهدی فتحی ساکن اردبیل، وحید فرج نژاد ساکن کرج، محمد قلی جعفر زاده ساکن جلفا، حسین خامنه ای قزوینی ساکن قزوین، عالمی ساکن قم، رامین نوروزی ساکن مشگین شهر، سقوط یک نفر در صعود سراسری سپاه و دو نفر ساکن شمال کشور در سال 90 در دره شابیل و محمود موسوی رئیس هیئت کوهنوردی استان اردبیل از جمله قربانیان صعود به سبلان در سال های اخیر بوده است.

با وجود اینکه تلاش خبرنگار مهر برای تکمیل لیست فوت شدگان صعود به لیست ارائه شده محدود شد، اما لیست تکمیلی در اختیار مراجع پزشکی از جمله پزشکی قانونی بوده و نگاهی به تعداد فوت شدگان ضرورت ایمن سازی مسیرهای صعود را تاکید می کند.

اعجاز سبلان در مسیر خود از یخچالهای سرد تا آبهای گرم معدنی پیش کشی است که چشم دوستداران خود را نوازش می کند و در عین حال بی توجهی نهادهای برنامه ریز موجب شده عظمت سنگ عقاب و دریاچه سبلان را تنها کسانی ببینند و بشنوند که خود سختی صعود غیر ایمن و فاقد امکان کوه را متحمل شوند.

...........................

گزارش: ونوس بهنود