انجمن اولیا و مربیان به دنبال نقشی فراتر از دریافت پول

به گزارش خبرنگار مهر، آغاز همکاری خانه و مدرسه در قالب انجمن به سال ۱۳۲۶ شمسی برمی گردد. در آن سال شورای عالی فرهنگ، تشکیل این انجمنها را در همه آموزشگاهها همراه با شرح وظایفشان تصویب کرد. در سال ۱۳۴۶ شمسی، انجمن اولیا و مربیان ایران تاسیس و به ثبت رسید. در مرامنامه اولیه این انجمن آمده است: " انجمن ملی اولیا و مربیان ایران سازمانی است غیرانتفاعی و غیردولتی، این موسسه با همکاری و پشتیبانی کسانی که به تربیت عمومی نونهالان و نوجوانان علاقه دارند تشکیل می شوند و هدفهای معین و مشخصی را بر محور سیاستهای کلی آموزش و پرورش کشور و با معیارهای فدراسیون بین المللی اولیا و مربیان برای نیل به هدفهای خود تعقیب می کند."

مشارکت فکری، فرهنگی، عاطفی و آموزشی اولیا، هماهنگی و همسویی تربیتی و آموزشی خانه و مدرسه، توسعه همکاری اولیای دانش آموزان با مدرسه، ارتقای کیفیت فعالیت ها و ارائه پیشنهادهای مطلوب به مدیران، همکاری با مدیر مدرسه برای اجرای بهتر فعالیت های پرورشی، برگزاری اردوهای دانش آموزی و ... ازجمله اهداف تعریف شده انجمن اولیا و مربیان است.

اما با مروری بر عملکرد انجمن های اولیا و مربیان و صحبت کردن با اعضای انجمن ها می توان براحتی فهمید که این انجمن ها از اهداف تعریف شده شان دور شده و این انجمن به اهرمی برای دریافت پول از والدین تبدیل شده اند و در حقیقت مدیران مدارس به دلیل تامین نشدن سرانه مدرسه، از اعضای انجمن می خواهند که پول مورد نیاز را از والدین دریافت کنند.

انجمن اولیا و مربیان محفلی برای دریافت پول است

پرویز بحری از اعضای انجمن اولیا و مربیان دبیرستانی در منطقه 8 آموزش و پرورش شهر تهران در این زمینه می گوید:« محور صحبت اعضای انجمن در هر جلسه پول بود و مدیر مدرسه با توجه به ممنوعیت های آموزش و پرورش از اعضای انجمن درخواست می کرد که کمک مالی را از والدین دریافت کنیم.»

او با بیان اینکه انجمن در هر جلسه به بهانه های مختلف به عنوان مثال برای ایزوگام سقف مدرسه، اعتباری را به ازای هر یک از والدین تصویب می کرد، توضیح می دهد:« اعضای انجمن برای دریافت پولی که تصویب می کرد از اهرم فشار نیز استفاده می کرد، به عنوان مثال به والدین گفته می شد اگر پول مورد نیاز را پرداخت نکنید، کارنامه فرزندانتان داده نمی شود و به نوعی مدیر مدرسه آنها را به نوعی مجبور به پرداخت پول می کرد واگر هم والدین اعتراض می کردند، مدیر توضیح می داد که این موضوع ربطی به او ندارد و انجمن اولیا و مربیان آن را تصویب کرده است.»

این عضو انجمن درباره برگزاری کلاس های مشاوره و یا تهیه نشریه پیوند برای اولیا و دانش آموزان می گوید:« تا آنجا که در جریان هستم این اقدامات نیز انجام می شود اما به شکلی محدود و در مناطقی خاص. در حال حاضر هدف اصلی انجمن ها، حل مشکلات و معضلات دانش آموز و والدین نیست و تاکید بیشتر بر دریافت پول است. چون سرانه مدارس به موقع پرداخت نمی شود و مدیر مدرسه به نوعی مجبور است که پول مورد نیاز خود را از والدین دریافت کنند و اینگونه هیچ وقت مورد اتهام برای دریافت پول قرار نمی گیرند.»

یکی دیگر از اعضای انجمن اولیا و مربیان در منطقه 11 آموزش و پرورش توضیح می دهد:« از توانایی های علمی و تخصصی اعضای انجمن استفاده نمی شود. به عنوان مثال در حال حاضر اکثر پدر و مادرها از تحصیلات علمی برخوردار هستند که این اعضا می توانند تخصص های علمی خود را در اختیار سایر والدین و یا دانش آموزان قرار دهند، اما هیچگاه چنین چیزی از اعضا خواسته نشده است. البته در برخی مواقع اعضای انجمن بازدیدی از مدارس برای ارائه گزارش کمبودها دارد، اما وقتی کمبودها را به مدیر مدرسه می گوییم، او دم از بی پولی زده و  خواهان دریافت پول از والدین برای جبران این کسری هاست.

اگرچه انجمن اولیا و مربیان طی سالهای گذشته با تدوین طرحی در ساماندهی کردن تخصص و مهارتهای والدین دانش آموزان و ایجاد اتاق فکر سعی داشته که رویکرد مالی خود به اعضای انجمن را به همفکری و همیاری تغییر دهد و مُهر  " پولی بودن "را از پیشانی خود پاک کند، اما تاکنون در این زمینه موفق نبوده است.

نگاه اقتصادی به انجمن اولیا و مربیان تصور اشتباهی است

فرشته حشمتیان رئیس سازمان مدارس غیردولتی، توسعه مشارکت های مردمی و خانواده در این باره می گوید:« این تصور اشتباهی است که انجمن اولیا و مربیان اهرمی برای دریافت پول است. مدیران باید نگاه و بینش خود را نسبت به این انجمن تغییر دهند. مدیران باید به جای دریافت پول از تخصص والدین برای دریافت خدمات استفاده کنند، به همین دلیل از 5 سال گذشته تاکنون طرح ساماندهی تخصص و مهارت والدین را با ارائه فرم هایی در دستور کار خود قرار داده ایم. در حال حاضر نمی توان تنها نقش انجمن اولیا و مربیان را دریافت پول از والدین دانست. کلاسهای مشاوره ای در تمام مناطق آموزش و پرورش تشکیل شده است و دانش آموز و والدین در صورت داشتن مشکل به این مراکز ارجاع داده می شود.

حشمتیان با بیان اینکه در 96 هزار و 33 مدرسه انجمن اولیا و مربیان تشکیل شده است، درباره میزان کمکهای مالی که این انجمن به مدارس کرده است، توضیح می دهد:« اولین مشارکت اولیا «تربیتی» و دومین مشارکت «آموزشی» است. در سال گذشته در مشارکت مالی داوطلبانه اولیا رقمی معادل 578 میلیارد و 301 میلیون و 68 هزار و 556 ریال جمع‌آوری شد.»

کارکرد انجمن اولیا و مربیان فقط دریافت پول نیست

همچنین احمدرضا ایمانی رئیس انجمن اولیا و مربیان آموزش و پرورش شهر تهران با بیان اینکه کارکرد انجمن اولیا و مربیان تنها دریافت پول نیست، می گوید:« بسیاری از والدین تا چند سال گذشته تصور می کردند که انجمن های اولیا و مربیان محلی برای دریافت پول است، اما دیگر این تفکر حاکم نیست و بسیاری از والدین به نقش پررنگ اولیا و مربیان برای حل مشکلات خانوادگی و اجتماعی پی برده اند.»

او  درباره اینکه همچنان بسیاری از خانواده ها نگرش مثبتی نسبت به انجمن اولیا و مربیان ندارند و صرفا این انجمن را محلی برای دریافت پول معرفی می کنند، توضیح می دهد:« دیگر زمان اینگونه تفکرات گذشته است و باید قبول کرد که نقش این انجمن فراتر از دریافت پول از والدین است. راه اندازی مراکز مشاوره از تصمیمات مهم این انجمن است که تاکنون نیز مشکلات بسیاری از خانواده ها حل شده است. انجمن اولیا مربیان سه کارگروه آموزشی، عمرانی و پرورشی دارد که هر کدام از والدین بنا به تخصص خود در این کارگروه ها عضو و نظرات و ایده های خود را برای اجرا در مدارس ارائه می کنند. بارها از تخصص اعضای انجمن برای پیشبرد اهداف مدرسه استفاه شده است و نمی توان صرفا گفت که فعالیت این انجمن تنها برای دریافت پول است.»

به اعتقاد ایمانی، رویکرد ما در شهر تهران آموزش خانواده است تا دیدگاههای والدین را با آموزه های مدارس در حوزه مسائل اخلاقی و تربیتی نزدیک کنیم. به همین دلیل مراکز راهنمایی و مشاوره خانواده را در 20 منطقه آموزشی راه اندازی کردیم و در صورت بروز مشکل، خانواده یا دانش آموز را به این مراکز معرفی می کنیم.

انجمن اولیا و مربیان بخشی از حقوق دانش آموز و والدین است

سعید فهیمی کارشناس آموزشی با تاکید بر نقش دو سویه خانه و مدرسه در تربیت دانش آموز، درباره عدم همکاری اولیا در امور مدرسه در قالب انجمن اولیا و مربیان می گوید:« عدم مشارکت اولیا به عوامل متعددی بستگی دارد که از جمله مهم ترین آنها عوامل فرهنگی و اجتماعی و عدم آگاهی اولیا نسبت به حقوق خویش است. بسیاری از اولیا معتقدند که مسئولان مدرسه ارزشی برای عقاید و نظریات آموزشی و پرورشی آنها قائل نیستند . بسیاری از اولیا نیز تعلیم و تربیت را وظیفه دولت می دانند و هر گونه مسئولیتی در این زمینه را از خود سلب می کنند . برخی به تجربه دریافتند که مسئولان مدرسه از طریق انجمن اولیا و مربیان مدرسه تنها نگاه اقتصادی به آنها دارند و در دیگر امور هیچ حقی برایشان قائل نیستند .»

به اعتقاد او عواملی از این نوع و عدم آگاهی اولیا نسبت به حقوق خویش و فرزند خود موجب شده که ارتباط اولیا و مربیان از انسجام لازم برخوردار نباشد و در نتیجه  این امر عدم موفقیت لازم در تعلیم و تربیت کودکان، نوجوانان و جوانان بوده است. این کارشناس توضیحات خود را اینگونه تکمیل می کند:« رابطه خانه و مدرسه تعاملي دوطرفه است . هر دو نهاد تربيتي بايد به نقش خود عمل کنند تا تعليم و تربيت ثمربخش شوند. وجود معلمان با صلاحيت در مدارس، خلاء وجود پدر و مادر را پر نمي کند و وجود والدين توانا و قابل نيز نمي تواند جاي مدرسه را بگيرد. همکاري و هماهنگي اين دو نهاد مهم در يک برنامه واحد و منسجم مي تواند ثمربخش باشد.»

فهیمی درباره راهکارهای افزایش مشارکت اولیا در مدارس توضیح می دهد:« زمان کافی برای مشارکت اولیا در بازنگری در قوانین و مقررات موجود در زمینه  ارتباط اولیا با مدارس و تدوین قوانین مرتبط با موضوع ، در سطحی بالاتر از آموزش و پرورش،هدایت قانون مند مدیران آموزش و پرورش از جمله مدیران مدارس در جهت جلب مشارکت های اولیا و ارزیابی از عملکرد آنها در این زمینه، ایجاد تغییر و تحول در نحوه  تشکیل انجمن اولیا و مربیان در مدرسه از جمله راهکارهای توسعه مشارکت اولیا در مدیریت مدارس است.»

.............................

گزارش از : نرگس محمدی