گونه های جانوری در حال انقراض ایلام/ محیط زیست استان در معرض تهدید

به گزارش خبرنگار مهر، استان ایلام به واسطه قرار گرفتن در بین کوههای سربه فلک کشیده زاگرس و با داشتن طبیعتی بکر و زیبا، آب و هوایی کوهستانی از نظر محیط زیست دارای جذابیت و زیبایی منحصر بفردی است که نظر همگان را به خود معطوف کرده است.

ایلام که به عروس زاگرس معروف است به واسطه داشتن محیط زیست و طبیعت بکر و جنگلهای بلوط و بنه و غیره است ولی متاسفانه چند سالی است که وجود ریزگردها آن را به مخاطره انداخته است.

درختان بلوط، بنه، کیکم، ارژن و ..که نماد زیبایی طبیعت بکر ایلام است چند سالی است که به واسطه بارش ریزگردها ایستاد می میرند و کم کم این زیبایی های خداوند بر روی زمین به بیابان و مرتع تبدیل می شوند و اگر کارشناسان برای آنها چاره اندیشی نکنند در آینده نه چندان دور محیط زیست ایلام به مخاطره کشیده می شود.

در سالهای گذشته وجود گله های کل، بز، میش و .. در کنار سیاه چادرهای عشایر مردمان این دیار جذابیت ویژه ای به محیط زیست بخشیده بود اما در سالهای جنگ تحمیلی و وجود شکارچیان غیر مجاز هم اکنون نه تنها خبری از آن رمره ها نیست بلکه روز به روز در حال کاهش است. 

 استان ايلام در منطقه اي كوهستاني در حاشيه جنوب غربي سلسله جبال زاگرس قرار گرفته است. قسمت زيادي از مساحت استان را مناطق كوهستاني و يا تپه ماهور تشكيل مي دهد كه با شيب تندي به دشت هاي كم ارتفاع منتهي مي گردند.

 استان ایلام در غرب و جنوب غرب ایران قرار گرفته است و از شمال با كرمانشاه از شرق با لرستان و قسمتی از خوزستان وجنوب با خوزستان و کشور عراق و در غرب با كشور عراق با طول مرز مشتركی درحدود 425 كیلومتر محدود می شود.

مشکلات محیط زیست استان ایلام

استان ایلام از نظر شرایط اقلیمی جز مناطق گرمسیری طبقه بندی می شود ولی بعلت عرض زیاد جغرافیایی و وجود ارتفاعات، اختلاف درجه حرارت و بارندگی در بخشهای شمالی، جنوبی و غربی آن می توان از نظر اقلیمی مناطق سه گانه سردسیری، گرمسیری و معتدل را در استان مشاهده کرد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان ایلام در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه چهار منطقه حفاظت شده با بیش از141هزارو800 هکتار شامل مانشت، قلارنگ ، کبیرکوه، دینار کوه و کولک تحت حفاظت این اداره کل می باشند،گفت: آثار ملی طبیعی دهلران شامل غار خفاش ، چشمه قیر و چشمه های آبگرم نیز از مناطق تحت مدیریت این دستگاه اجرایی است.

غلامحسین کاظمی افزود: آتش سوزی، خشکسالی، شکار و صید غیر مجاز، وجود میادین مین، نداشتن طرح مدیریت جامع مناطق، کمبود نیروی حفاظتی و کارشناس، عدم وجود پاسگاه های محیطبانی و کافی نبودن تعداد محیطبانان و توسعه اراضی کشاورزی از چالشهای پیش روی این دستگاه اجرایی در استان ایلام است.

راهکارهای ارتقای محیط زیست استان

وی با بیان اینکه توسعه کشاورزی و باغات، عبور جاده های اصلی از زیستگاه ها با اهمیت مناطق، ورود دام بیش از ظرفیت مراتع و عبور خطوط گاز و آب از محدوده مناطق از تعارضات به محیط زیست ایلام است، اظهار داشت: پیشنهاد می شود که برای محیط زیست استان تهیه طرح جامع مناطق، ارتقاء سطح حفاظتی مناطق،احداث انبارهای آب، خریداری مستثنیات مناطق تحت مدیریت، واگذاری مدیریت مناطق به بخش خصوصی، تهیه اطلس مهره داران و راه اندازی ذخایر ژنتیکی و بانک ژن استان انجام شود.

وی به مناطق شکار ممنوع استان در 351 هزار هکتار اشاره و تصریح کرد: در مناطق بینا، بیجار، چکر و نواری مرزی استان ایلام شکار کردن انواع حیوانات و پرندگان ممنوع است و در این راستا این دستگاه اجرایی از طریق یگان حفاظت برنامه های مدونی طراحی کرده است که در حال اجراست.

وضعیت گونه های جانوری و گیاهی در استان

وی به وضعیت گونه های جانوری استان اشاره و خاطر نشان کرد: در استان ایلام بیش از 37 گونه پستاندار، بیش از 183 گونه پرندگان، 59 مورد خزندگان، چهار گونه دوزیستان و 30 گونه ماهیها وجود دارد که که درصد گونه های استان نسبت به کشور 16.6 درصد است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان ایلام به فهرست گونه های در معرض تهدید اشاره کرد و گفت: در استان ایلام یک گونه پلنگ در معرض خطر انقراض قرار دارد و 5 گونه آهو،کل، بز،کاراکال، شاه روباه و خفاش نعل اسبی از پستانداران آسیب پذیر هستند.

کاظمی با بیان اینکه یک گونه کرکس کوچک در استان در معرض انقراض قرار دارد، افزود: بیش از 8 گونه پرنده از جمله غاز پیشانی سفید کوچک،عقاب خالداربزرگ، شاه باز،هوبره، بالابان،دلیجه کوچک، اردک مرمری زرده پر سینه زرد از پرندگان آسیب پذیر در استان ایلام هستند.

وی به تالابهای استان اشاره و اظهار داشت: تالابهای سیاب درویش، دریاجه دوقلو،چکر بولی، چشمه زمزم، سراب میشخاص و دره شهر و آبدانان و ایوان و کلم و کلان، سد ایلام و سیمره و کرخه هستند که دارای حدود 22 هزارو 942 هکتار مساحت دارند که از لحاظ حفاظتی فقط چکر بولی شکار ممنوع می باشد و مابقی آزاد هستند.

وی به ذخیره گاههای جنگلی یا همان جنگل حفاظت شده اشاره و تصریح کرد: این ذخیره گاهها شامل بادام، ارغوان، لرگ، مورد، پده ، سول، سماق،گلابی هلیلان، بادام و مورد زرین آباد، مورد و بادام کوهی آبدانان و بادام کوهی کبیرکوه  هستند که مساحت آنها حدود 851 هکتار می باشد.

وی به وضعیت پوشش گیاهی و گیاهان استان اشاره و تصریح کرد: بیش از یک هزار گونه گیاهی و250 گونه گیاهان دارویی و بیش از 9 گونه گیاهان انحصاری در استان ایلام شناسایی شده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان ایلام با اشاره به اینکه بیش از 641 هزارو 667 هکتار جنگل در استان ایلام وجود دارد،گفت: از این تعداد دو هزارو 594 هکتارجنگلهای انبوه، 211هزار84 هکتار نیمه انبوه ،416 هزارو 795 هکتار تنک، هفت هزارو206 بیشه زار و سه هزارو 988 هکتار دست کاشت است.

کاظمی با اشاره به اینکه بیش 784 هزارو 693 هکتار مراتع در استان ایلام وجود دارد، افزود: از این تعداد 27 هزارو 836 هکتار خوب، 532 هزارو 684 هکتار متوسط و 224 هزارو 173 هکتار فقیر است.

دستگیری متخلفان محیط زیست

همچنین فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان ایلام در گفتگو با خبرنگار مهر از دستگیری 117متخلف زیست محیطی و کشف و ضبط 64 قبضه سلاح خبرداد و گفت: در مجموع طی 6 ماه نخست سال جاری 64 قبضه سلاح مجاز و غیرمجاز کشف و ضبط شده است. وی ادامه داد: در همین مدت 117 متخلف زیست محیطی نیز در مناطق مختلف استان ایلام دستگیر شدند.

عبدالصاحب بازیار افزود: در شش ماهه نخست سال جاری 71 مورد صید غیر مجاز آبزیان، 25 مورد شکار غیرمجاز پرندگان، 5 مورد شکار غیر مجاز پستانداران و 16 مورد زنده گیری در مورد پرندگان داشتیم که یگان حفاظت محیط زیست با عوامل آن برخورد کرده است.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان ایلام افزود: ادوات و وسایل کشف شده نیز شامل 70 رشته تور دامی، 11 عدد قفس  و 72 حلقه قلاب است.

وی تخلف مربوط به آلودگی‌های زیست محیطی را 10 مورد عنوان کرد و بیان داشت: این آلودگی‌ها در زمینه سنگ شکن و کارخانه آسفالت بوده است.

این مسئول تخلف مربوط به آتش سوزی را 22 مورد عنوان کرد و گفت: این آتش‌سوزی‌ها با همکاری سازمان‌های مردم نهاد زیست محیطی، منابع طبیعی، هلال احمر، بسیج و... مهار شد.