به گزارش خبرنگار مهر، پیشینه تاریخی پرده خوانی به پیش از اسلام مربوط می شود که پس از ورود اسلام به ایران به دلیل محدودیت های موسیقی به نوعی نقالی ملی و مذهبی تغییر یافته است.
پرده خوانی از سابقه ای دیرینه در عرصه هنر های اسلامی ایرانی برخوردار بوده و در ادوار گذشته به عنوان یک رسانه سنتی نقشی برجسته در ارتباطات فرهنگی و اجتماعی داشته است.
پرده خوانی هنری فراموش شده
اوج هنر پرده خوانی از دوره صفویه به بعد بوده که در دوران معاصر به دلیل ظهور رسانه های مختلف به تدریج از حضورش کاسته شد تا جایی که می توان گفت به هنری فراموش شده در هنر های سنتی تبدیل شده است.
مدیر کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: پرده خوانی هنری دیرینه است که با فرهنگ و معارف اسلامی پیوند یافته است.
راضیه باباخانی عنوان می کند: این هنر آئینی در گذشته در متن جامعه با مردم ارتباطی بنیادی داشته و واسطه شناخت مخاطبین از زندگی و سیره معصومین(ع) بوده است.
وی می افزاید: پرده خوانی فعالیتی بوده که می توانسته مخاطب را به عمق ماجرا بکشاند و سعی پرده خوان بر این بوده که مخاطب را به آن سمت پرده برده و به عمق برساند.
خدمت بزرگ پرده خوان ها در طول تاریخ
باباخانی ابراز می کند: پرده خوان ها در طول تاریخ خدمت بزرگی به ما کردند و با باز خوانی بسیاری از حادثه ها توفیق ارتباط با ماجرا ها و حقایق را برای مخاطب ایجاد می کردند.
مدیر کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی اظهار می کند: متاسفانه این هنر اصیل و مذهبی ایرانی در پرده ای از فراموشی سپرده شده است.
باباخانی می گوید: استفاده از این هنر تاثیر گذار در راه تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان و انتقال فرهنگ اسلامی در آنها بسیار موفق بوده است.
وی با اشاره به پرده خوانی رضوی عنوان می کند: پرده خونی تلفیقی از ادبیات و هنر است و پرده خوانی رضوی فرصتی بود برای اینکه تاثیر گذاری آن را بر کودکان و نوجوانان ببینیم.
باباخانی تصریح می کند: کودکان و نوجوانان خیلی با روضه خوانی ارتباط برقرار نمی کنند و اگر بخواهیم مفاهیم دینی و مصائب اهل بیت(ع) را برای آنها قابل درک کنیم باید از راه دیگری وارد شویم.
اجرای مصیبت حضرت رقیه(ع) بر روی پرده برای کودکان
وی ابراز می کند: اجرای پرده خوانی برای کودکان و نوجوانان نشان داده است که درک وقایع و شناخت شخصیت های بزرگ اسلام برای آنها ملموس تر است.
بابا خانی با اشاره به اجرای پرده خوانی های محرم می گوید: این پرده خوانی ها با هدف شناساندن وقایع کربلا و شخصیت های دخیل در آن برای کودکان و نوجوانان استان خراسان رضوی در مراکز کانون اجرا می شود.
وی می افزاید : از جمله این پرده خوانی ها می توان به پرده خوانی "طفلان مسلم" "حضرت زینب(س)" و " مصیبت حضرت رقیه(س)" اشاره کرد که در این ایام اجرا می شود.
کارشناس ارشد هنر های نمایشی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی به خبرنگار مهر می گوید: پرده خوانی نوعی قصه گویی نمایشی ایرانی و مذهبی است که در آن پرده خوان یا همان راوی با استفاده از تصاویر منقوش بر پرده به روایت می پردازد.
روایت مصائب امام حسین(ع)
علی اکبر حلیمی عنوان می کند: در این قصه گویی راوی عموما به روایت مصائب مربوط به امام حسین(ع) و اصحاب و یاران ایشان در کربلا و عاشورا می پرداخته است.
وی ابراز می کند: پرده خوانی هم مصیبت خوانی و ابراز دلدادگی به اهل بیت(ع) و عزاداری هنرمندانه ایرانی و شیعی است و هم در مواقعی مانند دهه کرامت رویکردی شاد و شور انگیز دارد.
حلیمی اظهار می کند: در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی با بهره گیری از فرهنگ و هنر درخشان و میراث گذشته به باز آفرینی این هنر فراموش شده پرداخته ایم.
باز آفرینی پرده خوانی و خلاقیت مدرن در خراسان رضوی
کارشناس ارشد هنر های نمایشی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی تصریح می کند: در این باز آفرینی خلاقیت مدرن پدید آورده و از ساختار شکنی پرهیز کرده ایم.
وی تاکید می کند: متناسب با نیاز مخاطبان عناصر ساختاری را تطبیق داده و و پرده خوانی ای کودکانه و جدید پدید آوردیم تا علاوه بر زنده کردن این هنر فراموش شده از تاثیر گذاری عمیق آن هم بر کودکان بهره ببریم.
حلیمی عنوان می کند: در این پرده خوانی از تکنیک های فنی نقاشی کودک با الهام از نقاشی قهوه خانه ای و همچنین از اشعار و مدایح ساده و کودکانه و عناصر مقبول در حوزه ادبیات داستانی کودک و نوجوان استفاده می شود.
وی ابراز می کند: در گذشته پرده خوان ها عموما آقایان بوده اند اما امروز یک قصه گوی خانم که مربی کودک در کانون است هم در محدوده فعالیت قصه گویی حرفه ای خود با استفاده از تصاویر متناسب با نیاز مخاطب از کلام آهنگین بدون نغمه خوانی در روایت وقایع استفاده می کند.
کارشناس ارشد هنر های نمایشی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان رضوی می گوید: نقش های پرده ها در گذشته عموما عامیانه بوده و حاصل تصور و تخیل برگرفته از گفتار توصیفی نقالان و قصه گویان واقعه کربلا و تحت تاثیر سبک نقاشی قهوه خانه ای بوده است.
پرده خوانی ویژه مصادف با شهادت امام رضا(ع) درخراسان رضوی
وی ابراز می کند: در شکل جدید پرده خوانی می توان از برای خلاقیت و نوآوری با استفاده از گنجینه هنر ایرانی اسلامی به خلق آثاری متناب با نیاز و استاندارد های جدید زد.
حلیمی اظهار می کند: در سبزوار مشهد و کاشمر در طول محرم و صفر به ویژه در دهه آخر صفر که مقارن با شهادت حضرت رضا(ع) است اجرای ویژه ای از پرده خوانی خواهیم داشت.
وی علت اصلی از اجرای پرده خوانی برای کودکان و نوجوانان در محرم را این گونه بیان می کند: معرفی وقایع، شخصیت ها و سرزمین کربلا به زبان هنر نمایشی پرده خوانی تاثیر زیادی بر کودکان داشته به طوری که برای همیشه در دلشان ماندگار می ماند.
پرده خوانی هنری روایی که با اتکا بر زبان و کلام بر شیوه های نقلی استوار بوده و از روش های قصه گویی بهره می برد و دارای ساختار هنری جامعی از هنر های مختلف است که به آن جذابیت ویژه ای می بخشد.
این هنر علاوه بر جلب نظر مخاطبین در احیا و ارتقا ذوق و تخیل آنان موثر بوده و امکان ارتباط او را با موضوع فراهم می کند و شرایط عبور از سطح متن روایت شده به عمق معنا فراهم می سازد.
متاسفانه این هنر تاثیر گذار در دهه های اخیر به دست فراموشی سپرده شده است در حالی که می توان با بهره گیری از روش های جدید آن را دوباره احیا کرد که در عمق تاریخ خاک نخورد.
.................................
گزارش: ملیحه زرین پور
نظر شما