راه پر دست انداز تجارت ایران و ترکیه/ اندر حکایت مصیبت کامیونها

به گزارش خبرنگار مهر، گمرک بازرگان دومین مرز رسمی و زمینی کشور به دلیل هم مرزی با کشور ترکیه دروازه ترانزیتی ایران به کشورهای اروپایی به شمار می رود، در زمان حاضر گمرک بازرگان از جایگاه بالایی در مبادلات اقتصادی و تردد مسافران از کشور به خارج برخوردار است.

ايران و تركيه نیز همكاريهاي خوبی در خصوص فعاليت اين مرز داشته و توافقاتي نيز برای ايجاد پنجره واحد براي به حداقل رساندن زمان امور گمركي تريلرها و كاميونها در مرز دارند که متاسفانه بخشي از اين توافقات هنوز اجرایی نشده و شاهد تشکیل صفوف طولانی در مقابل این گمرکات هستیم.

روزانه حدود ۸۰۰ كاميون از مرز بازرگان- گوربولاغ تردد مي‌كند كه ناهماهنگي و نبود تناسب در ساعات و شيفت كاري بین ایران و ترکیه، کمبود نیروی گمرکی منجر به بروز مشكلات زياد و به وجود آمدن صف‌هاي طولاني در اين مرز مي شود.

نامناسب بودن جاده هاي مواصلاتي به گمركات و امكانات بسيار محدود در مرز براي اقامت رانندگان، موضوع قاچاق سوخت و يا حمل اضافه بر حق قانوني سوخت توسط كاميونها مشكل ديگري است كه امور گمركي در مرز را به تاخير مي اندازد.

هرچند در سالهای اخیر بر اساس رایزنیهای دیپلماسی، افزایش ملاقاتهای مسئولان دو کشور حتی دیدار های مسئولان استانهای مرزی ایران و ترکیه، برگزاری نشست های دوستانه، عقد تفام نامه های مختلف اقتصادی، سیاسی و... موجبات ارتقای سطح روابط همه جانبه ایران و ترکیه به عنوان دو کشور دوست و همسایه شده اما در برخی مواقع عدم عمل به تعهدات روند رشد مناسبات دو کشور را از شتاب فزاینده بازمی دارد.

عدم هماهنگی شیفت کاری گمرکات ایران و ترکیه معضلی اساسی

یکی از تجارفعال در مرز بازرگان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر به مسایل و مشکلات موجود در مرز بازرگان اشاره کرد و اظهارداشت: عدم تناسب زمان کاری گمرکات دو طرف موجب از دست رفت زمان و بروز مشکلات اساسی شده است.

وی با بیان اینکه گمرک گوربولاغ ترکیه با دو شفیت کاری و گمرک بازرگان با سه شفیت کار فعالیت می کنند و زمان آغاز به کار هر دو گمرک نیز متفاوت است، ادامه داد: این ناهماهنگی سردرگمی تجار، مسافران و بازرگانان منطقه را درپی داشته است و عدم فعالیت گمرک گوربولاغ در شب نیز تبعات زیادی به همراه دارد.

این فعال اقتصادی در ادامه گفت: متاسفانه همچنین ایام کاری دو منطقه نیز با یکدیگر متفاوت است در ایران روزهای پنجشنبه و جمعه روزهای تعطیل است ولی در گمرک گروبولاغ روزها شنبه و یکشنبه تعطیل هستند که این امر عملا چهار روز فعالیت این گمرکات را تحت تاثیر قرار می دهد.

گمرک بازرگان با مشکل عدم حضور متصدیان امور گمرکی مواجه است

فرماندار ماکو در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به عدم حضور برخی متصدیان امور گمرکی در محل‌های مشخص شده،‌ گفت: این موضوع مشکلات زیادی را برای مردم ایجاد می‌کند. 

حمید رضا احمدیان هماهنگی و همکاری مسئولان را در رفع این مشکلات کار ساز دانست و اظهار داشت: متاسفانه در برخی مواقع شاهد عدم حضور  متصدی و مسئول پاسخگویی به مشکلات مردم در این گمرک هستیم.

وی با بیان اینکه این عامل مشکلاتی را برای مراجعه کنندگان به گمرک و خودروهای خروجی و ورودی ایجاد می‌کند، ادامه داد:قاچاق سوخت و کالا، حضور فروشندگان غیرقانونی گازوئیل نیز دیگر مشکلات اساسی موجود در این مرز هستند.

افزایش حجم صادرات منجر به تشکیل صفهای طولانی می شود

ناظر گمرکات آذربایجان غربی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه افزایش حجم صادرات منجر به تشکیل صفهای طولانی ماشینهای ترانزیت در این کمرگ شده، ادامه داد: همچنین برای جلوگیری از قاچاق باید هر ماشین ترانزیت کاملا بازرسی شود.

میر هاشم سید احمدی در خصوص اینکه بر اساس برخی ادعاها امکانات، تجهیزات و نیروی انسانی مناسب و کافی وجود ندارد، اظهار داشت: وضعیت کنونی راضی کننده بوده و مشکلی از بابت ترخیص کالا در این مرز از سوی گمرک وجود ندارد.

این در حالی است که محمد علیپور نماینده مردم ماکو، شوط، پلدشت و چالدران در خانه ملت تعدد استقرار نهاد و ارگانهای مختلف در گمرک بازرگان را عامل اصلی دو چندان شدن مشکلات موجود در دروازه تجاری ایران و اروپا دانست.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی  ادامه داد: استقرار هنگ مرزی، گذرنامه، نیروی انتظامی، پایانه های مرزی، وزارت بهداشت و دیگر ارگان ها، نقش بسزایی در به وجود آمدن صف های طولانی در این گمرک ایفا می کند.

نحوه مدیریت گمرک بازرگان راضی کننده نیست

وی با بیان اینکه، نحوه مدیریت این گمرک راضی کننده نیست، ادامه داد: مرز بازرگان بزرگترین مرزی زمینی کشور است که باید مورد توجه ویزه قرار گیرد، ولی وضعیت فعلی در شان این منطقه نیست که باید مدیریت واحدی مسئولیت گمرکات را بر عهده بگیرد.شهر بازرگان از توابع شهرستان ماکو و در 15 کیلومتری شمال آن قرار گرفته است. بازرگان به عنوان نقطه خروجی مرز ایران و ترکیه در دامنه کوه آرارات واقع شده است.

این منطقه نقطه انتهایی مسیر « جاده ابریشم» در ایران که از « پل خاتون » در مرز ترکمنستان شروع شده و پس از عبور از استان هایی خراسان  سمنان، تهران، قزوین، زنجان و آذربایجان غربی عبور می کند، به عنوان مهمترین و کوتاهترین راه موجود در جهت مبادله کالا و مسافر از طریق ایران به اروپا محسوب می شود.

گمرک بازرگان در سال 1305 زمانی که روستای بازرگان حدود 40 خانوار جمعیت داشته، در این منطقه مستقر بوده است. 

لزوم روان سازی تردد در مرز بازرگان از طریق تعامل با ترکیه

رئیس سازمان راهداری و حمل جاده ای  در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به صفوف ناوگان انتظار ترخيص در پايانه مرزي بازرگان گفت: اين صفوف درحال انتظار در پايانه مرزي بازرگان بدليل رويه هاي گمرکي ايجاد شده که بايد براي روان سازي ترددها از طريق تعامل با گمرک کشور و اتخاذ راهکارهاي عملياتي از جمله خروج گمرک از نقطه صفر مرزي به خارج از پايانه مرزي اقدام کرد.

داوود کشاورزيان جذب سرمايه گذار بخش خصوصي براي راه اندازي مکان استراحت مناسب رانندگان در حال انتظار را ضروري دانست و اضافه کرد: انتظارهاي چند روزه در مرزها باعث فرسايش رانندگان مي شود که بايد اقداماتي فوري انجامتا راننده تکليف خود را روشن شده بداند و اطلاع لازم را کسب کند که چه زماني امکان ترخيص وجود دارد.

وي با تقدير از اقدامات انجام شده در ساخت و بهسازي پايانه مرزي بازرگان، یادآور شد: با توجه به اهميت اين مرز براي کل کشور و قرارگيري آن در رتبه هاي نخست صادرات و واردات و تردد مسافر اقدامات خوبي براي بهسازي آن انجام شده و اميدوارم با برقراري تعاملات سازنده بين دستگاههاي مستقر در اين مرز و رسيدن به نقطه مطلوب خدمات رساني و تسهيل تردد، زيبايي فيزيکي اين پايانه مرزي بيش از پيش ملموس شود.

وی با بیان اینکه با توجه به درخواست بخش خصوصی، مشکلات متعدد در این زمینه و توقفهای طولانی مدت کامیونها در پایانه های مرزی، ادامه داد: بازدید از پایانه ها، بررسی مشکلات آنها از نزدیک و برگزاری جلساتی با استانها و مقامات استانی انجام می شود.

وی با اشاره به اینکه توقف 20 تا 30 روزه کامیون در پایانه های مرزی به هیچ وجه قابل قبول نیست، ادامه داد: در آذربایجان غربی با توجه به همجواری با سه کشور ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان و 2 گمرک فعال بازرگان و تمرچین در مرز ایران با ترکیه و عراق بررسی و رفع هر چه سریعتر مشکلات ضروری است.

ساختمان اولیه گمرک بازرگان شامل یک اطاق گلی بوده که حدود چهارتا پنج پرسنل در محل مذکور مشغول خدمت بوده اند. به علت عدم وجود امکانات و همچنین آذوقه ، مدتی گمرک بازرگان به شهرستان ماکو منتقل شد، مجددا در سال 1314 با توجه به تقاضای تجار و مسافران مبنی بر انجام تشریفات گمرکی در مرز گمرک به محل قبلی انتقال یافت.

در طی سالهای 1315 تا 1317 ساختمان مستقلی در کنار جاده و در محلی که به عنوان کویی قدیم معروف است، احداث شد، در سال 1317 دفاتر گمرکی مرز ایران و ترکیه که همگی تابع گمرک تبریز بودند شامل دفاتر گمرکی تمرچین، قطور، سیه چشمه، صوفیعلی و بازرگان بوده است که با شروع جنگ جهانی دفاتر صوفیعلی و تمرچین تعطیل و به پاسگاه مرزی تبدیل شدند.

در سال 1318 به دلیل افزایش حجم مبادلات و تردد مسافرین قرارداد احداث ساختمان مشترک گمرکات ایران و ترکیه در جوار هم و در نقطه صفر مرزی به صورت مشابه منعقد شد، به علت وقوع جنگ جهانی دوم در سال 1320 ساختمان گمرک ایران نیمه تمام باقی ماند که نهایتا در طی سالهای 1325 – 1327 ساختمان مذکور مرمت و گمرک بازرگان در محل مذکور شروع به کار کرد.

در سالهای 1328 – 1377 ساختمانهای جدید، انبارها و منازل مسکونی و سایر امکانات و تاسیسات مورد نیاز احداث گردید( در سال 1364 ساختمانهای اداری گمرک بازرگان به مساحت 4418 مترمربع و در 4 طبقه با زیر بنای 9119 مترمربع راه اندازی شد).

در طی جنگ تحمیلی حجم فعالیت گمرک بازرگان افزایش یافت و در سال 1377 نیز سازمان پایانه ها اقدام به ساخت ساختمان جدیدی که پاسخگوی نیازهای فعلی گمرک بازرگان باشد، به مساحت 450 مترمربع کرد، گمرک مزبور در حال حاضر به عنوان شاهراه تزانزیتی ایران به اروپا در سطح مدیر کل و به منظور انجام امور مختلف گمرکی شامل مسافری ، واردات ، صادرات، ترانزیت ، قضایی و ... فعالیت می کند.

آذربایجان غربی به دلیل دارا بودن 986 کیلومتر مرز مشترک با سه کشور ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان غربی از استانهای استراتژیک در زمینه توسعه سطح تجارت خارجی به شمار می رود. 

گزارش از الناز ملک زاده