دين و نظام طبيعت

خبرگزاري "مهر" - گروه دين و انديشه : اين كتاب نخستين تحقيق جامع و كامل از منظر اديان گوناگون و با نگرشي به طبيعت و بحران محيط زيست است كه در سال 1994 به صورت سلسله سخنراني از مجموعه سخنرانيهاي كَدْبُري در دانشگاه بيرمنگام ارائه شد.

 دكتر نصر با نگاهي جامع به بررسي مقام طبيعت در اديان گوناگون و از جمله اديان ابراهيمي مي پردازد و بشر امروزي را به خاطر بي اعتنايي وي به مقام قدسي طبيعت و هتك حرمت آن شديداً به باد انتقاد مي گيرد.

مترجم معتقد است : دكتر نصر به مواضع و باورهاي يك يك اديان گوناگون در رابطه با طبيعت گوناگون در رابطه با طبيعت مي پردازد ولي تكيه بر اخلاقيات و اصول اخلاقي را براي رهايي از بحران محيط زيست كافي نمي بيند ، بلكه رهنمودهايي جهانشمول مبتني بر نگرش عرفاني براي محيط زيست ارائه مي دهد.

همين امر در مجامع علمي و سياسي جهان اعتبار خاصي به اين كتاب بخشيده است زيرا دقيقاً در روزگاري كه برخورد تعصبات و مجادلات ديني اشكال خشونت آميزي گرفته ، راه حل پيشنهادي نويسنده در عين حفظ حرمت و احترام به باورهاي كلي اديان ، فراتر از مرزهاي دين خاصي است .

استاد دانشگاه جورج واشنگتن بر اين باور است : كتاب حاضر پاسخ قانع كننده اي بر دو نگرش عمده انديشمندان غربي بر بحران حاكم بر رابطه انسان و طبيعت است كه از اوايل قرن بيستم مقبوليت عام يافته است : نخست بينشي است كه  معتقد است علوم و صنايع جديد به همراه دستاورهاي حياتي وبسيار مفيدي كه براي جامعه بشري داشته اند نتايج و اثرات منفي نيز به بار آورده اند و اين امر اجتناب ناپذير است .

نگرش ديگر تجاوز انسان تجدد زده را بر حريم قدسي طبيعت از بعد اقتصادي آن مي نگرد و آن را به تحليل هايي سطحي و شعارگونه اي همچون افسار گسيختگي بشر امروزي و حرص و آز نظام سرمايه داري تقليل مي دهد.

دكتر فغفوري معتقد است  كه گر چه در هر يك از اين تحليل ها شمايي از حقيقت وجود دارد ولي هيچ يك كامل و جامع نيست و دكتر نصر در پاسخ به چنين تحليل هايي ادعاي مطلق بودن علوم جديد را رد مي كند و بر تقدس حيات تاكيد مي ورزد ، اما بشر متجدد تقدس حيات فراموش كرده و با بريدن از منشأ  قدسي خود دچار سرگشتگي روحي و معنوي شده و در نتيجه از خود و خداي خود بيگانه شده است و به همين دليل است كه نصر بحران موجود محيط زيست را "تجلي بروني بحران دروني انسان تجدد زده" تعبير مي كند . بايد به كسب آنگونه شناختي از طبيعت همت گماشت كه در آن بر پيوند ميان طبيعت و خداوند بر رابطه ميان طبيعت و بقيه كيان و بر مقام انسان به عنوان خليفه الله تاكيد لازم گذاشته شود .

اين كتاب با پيشگفتاري از نويسنده و مترجم در هشت فصل تدوين شده است. اين هشت فصل عبارتند از: دين و اديان، نظام طبيعت، فلسفه و خطاهاي فلسفه، علوم سنتي انقلاب علمي و دستاوردهاي آن، دستاوردهاي غم انگيز بشر گرايي در غرب، بازشناسي طبيعت: دين و بحران محيط زيست، حكمت نهفته در جسم انسان، دين و بازسازي قداست طبيعت. 

گفتني است اين كتاب با ترجمه ديگري از سوي دكتر انشاء الله رحمتي از سوي انجمن حكمت و فلسفه ايران به زودي منتشر مي شود. برخي از آثار دكتر نصر كه به زبان فارسي ترجمه شده اند عبارتند از : جوان مسلمان و دنياي متجدد / مرحوم دكتر مرتضي اسعدي؛ معرفت و معنويت/ دكتر انشاء الله رحمتي؛ صدر المتالهين و حكمت متعاليه/ حسين سوزنچي؛ نياز به علم مقدس/ دكتر حسن ميانداري؛ سه حكيم مسلمان / مرحوم دكتر احمد آرام؛ انسان و بحران محيط زيست / دكتر عبدالرحيم گواهي،؛  آرمانها و واقعيتهاي اسلام، انتشارات جامي؛ آموزه هاي صوفيان، انتشارات قصيده سرا؛ سنت عقلاني اسلامي در ايران/ سعيد دهقاني؛ قلب اسلام/ مصطفي شهر آييني ؛ تنگناهاي انسان متجدد / دكتر انشاء الله رحمتي.