بافت فرسوده؛ زخم كهنه پيكره خراسان شمالي/ معضلي كه با مسكن اجتماعي فرصت مي شود

به گزارش خبرنگار مهر، بيش از 700 هكتار بافت فرسوده در 18 شهر خراسان شمالي وجود دارد كه بجنورد، مركز اين استان با 154 هكتار بافت فرسوده 22 درصد از بافت هاي فرسوده شهري خراسان شمالي را در خود جاي داده است.

از سال ها پيش طرح‌های احیا، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری در خراسان شمالي اجرا مي شد، طرح هايي كه غالبا به صورت جزيره اي و موقت آغاز مي شد و پس از دست و پنجه نرم كردن با انواع مشكلات موجود در اين زمينه، گوشه كوچكي از بافت فرسوده شهر را نونوار مي كرد.

به استناد ماده چهار قانون حمایت از احیاء بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده مجریان طرح های احیاء، بهسازی و نوسازی(وزارت مسکن و شهرسازی و شهرداری ها) می توانند قسمتی از اختیارات خود را به شرکت ها و یا سازمان های وابسته به خود و یا اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی صاحب صلاحیت فنی، مالی و اجرايی واگذار كنند تا روند نوسازي بافت هاي فرسوده سرعت گيرد.

در خراسان شمالي نيز اين نسخه به صورت ويژه در بجنورد به اجرا درآمد؛ در سال 85 بود كه اداره کل مسکن و شهرسازی وقت بازسازي و نوسازي بخشي از بافت فرسوده بجنورد را در اختیار شرکت عمران و توسعه شهر بجنورد قرار داد تا در مدت دو سال در هشت هكتار از بافت فرسوده اين شهر اقدام به احداث ساختمان هاي جديد بكند.

بعدها به دليل آزاد نشدن بخشي از اين منطقه كه در واقع يكي از مناطق اصلي بافت فرسوده شهر محسوب مي شود، مساحت اجراي طرح هاي نوسازي از هشت هكتار به پنج هكتار تقليل يافت اما پس از گذشت چندين سال، ساختمان هاي اين شركت به مردم تحويل داده نشد و مديران مسئول هم كمبود اعتبار را دليل اين تاخير هفت ساله ذكر مي كنند.

آنچه در اين ميان روشن است، اين است كه نسخه هايي كه در اين سال ها براي درمان درد قديمي بافت هاي فرسوده در خراسان شمالي پيچيده شد، تقريبا هيچ كدام افاقه نكرد و معضل بافت هاي فرسوده همچنان به قوت خود باقي است.

نوسازي و ساماندهي بافت فرسوده با مسكن اجتماعي

مديركل راه و شهرسازي خراسان شمالي در گفتگو با خبرنگار مهر، در مورد بافت فرسوده در شهرهاي استان مي گويد: اكنون در شهرهاي خراسان شمالي بيش از 700 هكتار بافت فرسوده وجود دارد كه بيشترين آن مربوط به بجنورد، مركز خراسان شمالي است.

علي اصغر بديعي‌مقدم با بيان اين كه 154 هكتار معادل 22 درصد از اين ميزان در شهر بجنورد، مركز اين استان قرار دارد، اظهار مي كند: اگر چه براي نوسازي اين مناطق اقداماتي صورت گرفته اما اين فعاليت ها نتوانسته سهم چنداني در رفع ريشه اي اين معضل داشته باشد.

بديعي مقدم با اشاره به قرارداد بازسازي و نوسازي بخشي از بافت فرسوده بجنورد كه در سال 85 از سوی اداره کل مسکن و شهرسازی وقت در اختیار شرکت عمران و توسعه شهر بجنورد گذاشته شد، مي افزايد: در آن زمان ابتدا هشت هكتار از بافت فرسوده بجنورد بر اساس طرح بازسازي در اختيار اين شركت گذاشته شد اما بعدها اين وسعت به پنج هكتار تقليل پيدا كرد و در اين پنج هكتار اقدامات لازم در زمينه آزادسازي بافت فرسوده و خريد خانه هاي قديمي مردم به طور كامل انجام شد.

وي با تاييد تاخير در فعاليت‌هاي اين شركت اظهار مي كند: اكنون پس از گذشت هفت سال از تحويل بافت فرسوده به شركت مذكور، اجراي ساختمان‌هاي نوساز 220 واحدي در اين بافت حدود 70 درصد پيشرفت فيزيكي دارد اما هنوز هيچ واحد مسكوني به افراد تحويل داده نشده است.

به گفته بديعي مقدم اين تاخير به دليل عدم تامين منابع مالي ساخت اين واحدهاي مسكوني روي داده و تا زماني كه اين اعتبار تامين نشود؛ پيشرفت ساخت واحدهاي مسكوني بافت فرسوده بجنورد همچنان كند خواهد بود.

مديركل راه و شهرسازي خراسان شمالي در ادامه اجراي طرح مسكن اجتماعي مورد نظر دولت يازدهم را فرصت مناسبي براي ساماندهي و نوسازي بافت فرسوده شهرهاي استان ذكر مي كند.

بديعي مقدم اظهار اميدواري مي كند كه با توجه به سياست گذاري جديد دولت يازدهم در زمينه اجراي طرح مسكن اجتماعي در بافت‌هاي فرسوده شهرها، بازسازي و نوسازي اين مناطق در خراسان شمالي نيز سرعت گيرد.

ساكنان بافت فرسوده توان تامين هزينه ساخت را ندارند

عضو شوراي اسلامي شهر بجنورد نيز در زمينه نوسازي بافت فرسوده اين شهر در گفتگو با خبرنگار مهر، مي گويد: احياي بافت هاي فرسوده بجنورد از 10 سال پيش دچار تغيير و سياست گذاري هاي جديد در دولت هاي قبل شده و نتيجه مجموع اين اقدامات نيز عقب افتادن احياي اين مناطق بوده است.

رضا فیروزه اظهار مي كند: بسياري از ساكنان بافت هاي فرسوده بجنورد توان مالي احياي منازل خود را ندارند و بايد براي نوسازي اين مناطق اقدامات حمايتي صورت گيرد.

به گفته وي در برخي از مقاطع، دولت اعتباراتي براي اين منظور مصوب كرد و در همين راستا نيز طرح نوسازي بافت فرسوده بجنورد در منطقه اي هشت هكتاري آغاز شد اما با توقف اعتبارات به اميد جلب مشاركت هاي مردمي، اجراي اين طرح نيز كند شد.

فيروزه مي افزايد: سياست جلب مشارکت مردم با اهدای زمین به صورت شراکتی و تزریق وام از سوي دولت به خوبي پيش نرفت و از طرف ديگر مردم خود نيز توان سرمايه گذاري براي ساخت و ساز در اين مناطق را نداشتند.

او با بيان اين كه عملکرد شهرداری نيز در اين زمينه رضایت بخش نبود، مي گويد: متاسفانه به دليل شرايط نامناسب اقتصادي شهرداري، تخفیف در پروانه های ساخت و ساز در اين مناطق نيز متوقف شده و اكنون با قطع شدن حمايت هاي دولت و شهرداري از احياي بافت هاي فرسوده، بايد مديران ارشد استان و كشور براي رفع ريشه اي اين معضل وارد ميدان شوند.

اين عضو شوراي اسلامي شهر بجنورد هم معتقد است كه با توجه به كيفيت نامناسب مسكن مهر و هزينه بالاي ارائه خدمات مناسب در سايت هاي بيرون شهر، اگر اين طرح ها در بافت هاي فرسوده اجرا مي شد، چهره بجنورد اكنون رنگ و لعاب ديگري داشت.

خشت اولي كه كج نهاده شد

رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان شمالی هم معتقد است كه اكنون ديگر نوبت اجراي مسكن مهر در شهرها به پايان رسيده و با روي كار آمدن دولت تدبير و اميد و طرح مسكن اجتماعي، مي بايد ساخت و سازهاي جديد در بافت هاي فرسوده شهري اجرا شود.

علي اكبر رمضاني در گفتگو با خبرنگار مهر، مي گويد: اگر هزينه، زمان و كيفيت در ساخت مسكن هاي اجتماعي در نظر گرفته شود، بسياري از مشكلاتي كه مسكن هاي مهر به جاي گذاشتند، در مسكن اجتماعي به بار نمي آيد.

وی البته اذعان دارد كه مسكن مهر طرح مناسبي بود كه سبب شد تا بسياري از خانواده هاي كم بضاعت صاحب خانه شوند اما مي گويد كه مسكن مهر، طرحي شتاب زده بود و در اجراي آن دو فاكتور زمان و كيفيت مورد غفلت قرار گرفت.

رمضاني عنوان مي كند كه در بخش هزينه نيز در طرح مسكن مهر به درستي مديريت نشد چرا كه به نظر او منابع در نظر گرفته شده براي اجراي اين طرح حساب شده نبود، او اضافه مي كند: دولت اجراي طرح مسكن مهر را بر عهده گرفت اما در اين ميان از ظرفيت هاي مردم، سرمايه گذاران و انبوه سازان به درستي استفاده نشد.

رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان شمالی تصريح مي كند: علاوه بر اين در طرح مسكن مهر از توان كارشناسي سازمان نظام مهندسي ساختمان براي بهبود كيفيت ساختمان ها استفاده نشد و به دليل اين كه متوليان ساخت اين خانه ها تخصص لازم را نداشتند، كيفيت ساختمان هاي توليدي چندان رضايت بخش نيست.

او نيز اجراي طرح مسكن اجتماعي مورد نظر دولت يازدهم را اقدامي مناسب در راستاي خانه دار شدن اقشار كم درآمد جامعه و احياي بافت فرسوده شهري مي داند و مي گويد: دولت تدبير و اميد بايد در اجراي اين طرح از توان مردم، سرمايه گذاران و انبوه سازان و قدرت كارشناسي نظام مهندسي ساختمان به درستي استفاده كند.