مانور مشترك روسيه - چين و موضعگيري غرب

موسسه مطالعاتي " امريكن اينترپرايز" در تازه ترين پژوهش خود در خصوص وضعيت استراتژيك چهار سال آينده ايالات متحده آمريكا در جهان، چالشهاي جديدي را براي اين كشور متصور شده است كه رشد فزاينده قدرت چين و روسيه، رشد محسوس كشورهاي مستقل ، خطرات هسته اي  پاكستان و ايران از جمله نگراني هاي آينده واشنگتن خواهند بود.

ترس غرب از همكاري هاي گسترده بين روسيه و آمريكا كه اوج آن در سازمان همكاري هاي شانگهاي و درخواست كشورهاي عضو اين سازمان از آمريكا براي برچيدن پايگاههاي نظامي خود از آسياي ميانه متجلي شد نشان از اين امر دارد كه نزديكي اين دو بازيگر و رقيب به همديگر كه نشات گرفته از گسترش مرزهاي امنيتي و منافع ملي آن دو مي باشد بسياري از حوزه هاي منافع ملي غرب را تهديد خواهد كرد.

وزير دفاع روسيه كه يازده مرداد ماه سال جاري به مناسبت روز نيروي دريايي در اين كشور سخن مي گفت، اعلام كرد: روابط دفاعي مسكو با پكن افزايش مي يابد و اين موضوع اين روابط را وارد مرحله جديد مي كند.

وي گفت: چين و روسيه شركاي استراتژيك در امور دفاعي  هستند و ما در ماه جاري ميلادي مانوري نظامي خواهيم داشت تا همكاري هاي دفاعي خود را نشان دهيم.

وزير دفاع روسيه اظهار داشت: ما با آمريكا و همچنين كشورهاي مهم ناتو همچون هند و ژاپن تاكنون همكاري هاي دفاعي متعددي داشته ايم و هم اكنون دليلي وجود ندارد كه با چين اين روابط را ايجاد نكنيم.

تقريباً يك هفته پس از اين مساله سرگئي رازوف (Sergei Razov) سفير جديد روسيه در چين در آغاز كار خود اعلام كرد تحكيم روابط اقتصادي دو كشور را در صدر برنامه هاي خود قرار خواهد داد.

اين همكاريها با اعلام مانور مشترك نظامي چين و روسيه كه در آن 10 هزار نظامي كه 2000 نفر آن از روسيه شركت دارند، نگراني آمريكا را از همكاري اين دو كشور بيش از پيش افزايش داد تا جائيكه چندي پيش وزارت امور خارجه آمريكا اعلام كرد مانور مشترك نظامي چين و روسيه را از نزديك پيگيري مي كند و اميدوار است اين دو كشور منطقه را از ثبات خارج نسازند. 
شون مك كورمك سخنگوي وزرات امور خارجه آمريكا اعلام كرد: ما اين مانور را پيگيري مي كنيم و اميدوار هستيم آنان هدف مشتركي براي كمك به ثبات منطقه داشته باشند و آن را با همكاري آمريكا به انجام رسانند.

اظهارت اين مقام آمريكائي در باره ثبات در منطقه در حالي است كه چين و روسيه در پي آرامش در افغانستان خواهان خروج آن كشور از منطقه هستند و اين مساله را هم به اين دليل عنوان مي كنند كه ممكن است حضور نيروهاي نظامي واشنگتن در آسياي ميانه ممكن است ثبات را در منطقه بر هم بزند.

وحشت از اولين مانور گسترده در تاريخ روسيه و چين، تحت عنوان "ماموريت صلح 2005" در صفحات مطبوعات غربي از چند روز پيش از شروع مانور جلوه مي كرد.

از آنجائيكه هدف رسمي مانور پردازش عملياتي مشترك در چهارچوب حل درگيري هاي منطقه اي  و مبارزه با تروريسم عنوان شده است و اين اقدام از 27 مرداد تا 3 شهريور ماه  در چهارچوب سازمان همكاري هاي شانگهاي در قلمروي دو كشور انجام مي شود به اين سبب باعث نگراني آمريكا شده است كه اين كشور براي اولين بار پس از فروپاشي شوروي و پيمان ورشو شاهد ائتلافي است كه خود را براي حل بحرانهاي منطقه اي و در نهايت بين المللي آماده مي كند و همين مساله ممكن است در آينده اي نه چندان دور نقش آمريكا و ناتو را در منطقه كم رنگ نمايد.

با وجود اعلاميه مسكو و پكن در رابطه با اين كه مانور تنها داراي ماهيتي نمايشي است و بر عليه كشورهاي ثالث نمي باشد، آمريكا، ژاپن و كره جنوبي نيز كه از همپيمانان آمريكا به حساب مي آيند از اين بابت اظهار "نگراني" كرده اند.

مسلم است كه اين برخورد مغرضانه واشنگتن و متفقين منطقه اي آن نسبت به مانور، تنها تاثير نارضايتي آنان از نزديكي سياسي روسيه و چين است و همچنين افزايش اعتبار سازمان همكاري هاي شانگهاي كه آماده بر عهده گرفتن مسئوليت، در قبال حفظ صلح در آسيا مي باشد و اين مساله مي تواند نويد اين واقعيت باشد كه يك نظام چند قطبي در جهان در حال شكل گيري است.

"الكساندر دوگين" رهبر "جنبش بين المللي اوراسيا" تاكيد مي كند كه "امروزه دو تصوير از آينده، شديدتر و شديدتر با يكديگر برخورد مي كنند: اجرا و نمايش آمريكايي امپراطوري جهاني با مجري گري قدرت آمريكا و ديگري  طرح ملل و كشورهايي كه معماري يك قطبي را به نفع چند قطبي نفي مي كنند."

به عقيده دوگين، "حوادث سال هاي اخير، زماني كه انقلاب هاي رنگين در قلمروي كشورهاي شوروي سابق نيرو گرفتند، منجر به آغاز شراكت جدي جغرافيايي-سياسي بين مسكو و پكن شد. ردپاي آمريكا در حوادث گرجستان، اوكراين، قرقيزستان و ازبكستان، بدون ابهام نشان داد كه اين كشور با جديت تمام به شكل دهي مجدد حوزه كشورهاي شوروي سابق به نفع خواسته ها و منافع استراتژيك خود مي پردازد و اين گام عليه روسيه و چين برداشته شده بود كه موضع آنان ضعيف تر و ضعيف تر مي شد."

خبرگزاري ريانووستي در تحليل خود از مانور مشترك چين و روسيه و موضع گيري آمريكا چنين مي نويسد: مسكو و پكن به اين دعوت به مبارزه، به روش خود پاسخ دادند. "در مركز اوراسيا، در قلب كره زمين، اتحاديه اي ساخته مي شود كه در خود دو يكتاي جهاني را مي گنجاند: روسيه و چين كه به مثابه دو شريك استراتژيك پا به قرن 21 گذاشتند و كشورهايي را در بر مي گيرند كه توانايي هاي بالقوه آنان مكمل يكديگر است." اين مطلبي است كه "الكساندر ياكوونكو" معاون وزير امور خارجه روسيه در رابطه با سازمان همكاري هاي شانگهاي نوشته است. وي تاكيد مي كند كه "سازمان همكاري هاي شانگهاي، يك فرصت سياسي منحصر بفرد و اصولاً طرح جديد تجمع سازي جغرافياي سياسي است. اين سازمان در بر گيرنده دو سوم فضاي قاره اوراسياست و دولت هايي با تمدن هاي مختلف را متحد مي كند." 

انجام مانور نظامي مشترك روسيه و چين، شراكت استراتژيك با چين و توسعه سازمان همكاري هاي شانگهاي، تماماً حقايقي هستند كه قطعاً حاكي از تغييرات جريان جغرافياي سياسي مسكو مي باشند

بدين ترتيب امروز ما شاهد شكل گيري سياست راستين خارجي روسيه بر مبناي چند جهتي هستيم كه اجراي درست آن ،هم در غربي كه به هر صورت سعي در جلوگيري از اتحاد روسيه و چين دارد و هم در شرقي كه روسيه را تنها شريك متعادل سازنده برتري طلبي هاي غرب مي بيند منجر به افزايش فعاليت مسكو مي شود.