به گزارش خبرنگار مهر، کارکردهاي اجتماعی فرهنگی مسجد به عنوان ابزاري برای تسهیل فرهنگ سازي اسلامی و رسوخ آن در میان آحاد مختلف جامعه اسلامی است.
مسجد علاوه بر کارکردهاي فقط معنوي خود در زمینه هاي دیگر هم مورد توجه بوده است بدون شک مساجد به عنوان یک نهاد دینی برای فرهنگ سازي دینی، سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادي بسیار حائز اهمیت است.
به هر ترتیب مهندسی فرهنگ کوششی برای تغییر آگاهانه در زمینه بینش ها، احساسات، اندیشه ها، ارزش ها، عقاید و غیره است به یقین نیازمند جایگاهی که از آن طریق بتوان این تغییرات را که اغلب بلند مدت هستند در وهله نخست اعمال و سپس نهادینه کرد و مسجد در این مسیر با توجه به جایگاهی که در میان مسلمانان از حیث مذهبی دارد، بسیار مورد استفاده است.
مسجد با برخورداري از ابزارهاي کارآمد خود نظیر منبر وعظ از یک سو و جایگاه هاي درونی خود نظیر کانون هاي فرهنگی هنري از سوي دیگر، زمینه ساز این تغییرات آگاهانه در مسیر مهندسی فرهنگی است.
کانون های فرهنگی مساجد تاثیر غیر قابل انکاري برای شکل دهی شخصیت جوانان دارند
جایگاهی همچون کانون هاي فرهنگی هنري مساجد امروزه نه تنها در جذب و سازماندهی نوجوانان و جوانان نقش بسزایی دارد بلکه با انواع فعالیت هاي فرهنگی، هنري، ورزشی، آموزشی، پژوهشی، قرآنی و حتی علمی، تاثیر غیر قابل انکاري برای شکل دهی شخصیت نوجوانان و جوانان و فرهنگ پذیري آنان دارد و این همان چیزي که مهندسی فرهنگی نامیده می شود.
مسئول دبیرخانه کانون های فرهنگی و هنری مساجد گیلان در این باره از فعالیت 553 کانون در مساجد مختلف استان خبر داد و گفت: ابر اساس برنامه پنجم توسعه باید در 25 درصد مساجد کانون های فرهنگی و هنری تاسیس شود.
حجت الاسلام سلیمان پور ابراهیم همچنین با بیان اینکه سهم این کانون ها در مناطق روستایی و شهری به ترتیب 60 و 40 درصد است، اظهارداشت: از مجموع 553 کانون فرهنگی و هنری مساجد استان 367 باب کانون در روستاهای استان و بقیه در مناطق شهری تاسیس شده اند.
مسئول دبیرخانه کانون های فرهنگی و هنری مساجد گیلان گفت: این کانون خدمات فرهنگی و هنری خوبی به مردم به ویژه جوانان و نوجوانان ارائه می دهند.
وی در ادامه از فعالیت 19 کانون تخصصی در سطح مساجد استان خبر داد و افزود: این کانون ها در زمینه ایثار و شهادت، آموزش و پژوهش، قرآن، کتابخانه، مهدویت، ورزشی، عقاید اسلامی و غیره فعالیت دارند.
پور ابراهیم از دریافت مجوز دو کانون تخصصی جدید به نام (عفاف و حجاب ) و ( تجسمی ) نیز اشاره کرد و اذعان داشت: با احتساب این دو کانون مجموع کانون های تخصصی استان به 21 مورد خواهد رسید.
وی همچنین با تصریح اینکه کانون هاي فرهنگي و هنري مساجد نقش مهمي در ترويج و گسترش شعائر و فرهنگي ديني در جامعه برعهده دارند، افزود: وجود کانون هاي فرهنگي هنري در کنار مساجد و ارائه برنامه هاي متنوع باعث مي شود جوانان در برابر آسيب هاي تهاجم فرهنگي دشمنان مصون مانده و هميشه در صحنه باشند.
مسئول دبیرخانه کانون های فرهنگی و هنری مساجد گیلان یادآورشد: نقش کانون هاي مساجد در راستاي اشاعه و ترويج فرهنگ ديني و مبارزه با تهاجم فرهنگي دشمن و ارائه برنامه هاي فرهنگي هنري در راستاي جذب جوانان به سمت مساجد بسيار مهم و اساسي است.
با توجه به ماهیت فرهنگی انقلاب اسلامی، فرهنگ به عنوان مهم ترین عرصه پس از انقلاب مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین عوامل فرهنگی اجتماعی از جمله زیر ساخت هاي کلیدي براي رشد اقتصادي انقلاب اسلامی به شمار می رود.
در این زمینه سرمایه هاي اجتماعی که در واقع مفاهیمی هستند که کمیت و کیفیت روابط میان انسانها را در جامعه بیان می کنند، بسیار حائز اهمیت هستند.
مسجد اصلی ترین پایگاه تداوم ارزش هاي اسلامی در جامعه است
مدیرکل تبلیغات اسلامی گیلان در این زمینه می گوید: مسجد مهمترین پایگاه شعائر دینی و اصلی ترین پایگاه تداوم ارزش هاي اسلامی در جامعه است و از اینرو نقش فوق العاده موثري در تحکیم اساس نظام اسلامی دارد.
حجت الاسلام جمال یاری با بیان اینکه مسجد جایگاه ویژه اي در فرهنگ عمومی جامعه اسلامی دارد، افزود: مسجد قلب جامعه اسلامی و مهمترین پایگاه فرهنگی و سیاسی حکومت دینی است.
وی اظهارداشت: مسجد از آغاز پیدایش تاکنون به عنوان مرکز مهمی برای انجام رسالت رسول خدا (ص) منشا تحولات و خدمات و پایگاهی برای ابلاغ پیام های الهی به شمار می رفته است.
مدیرکل تبلیغات اسلامی گیلان گفت: در حال حاضر نیز مساجد در زمینه های مختلف دارای فعالیت های گسترده است و هر قدر این فعالیت ها و کارکردها از تنوع بیشتری برخوردار باشد به یقین از جذابیت و اقبال بیشتری برخوردار شده و مورد استقبال گسترده تری از سوی تمامی اقشار جامعه به ویژه قشر جوان قرار می گیرد که نتیجه این مهم افزایش اعتقادات مذهبی و دین باوری در سطح جامعه است.
وی در ادامه نقش فرهنگی را در بین دیگر نقش ها و کارکردهای مسجد دارای بیشترین اهمیت دانست و افزود: گرچه امروزه مراکز آموزشی و فرهنگی گسترش یافته است اما نباید از کارکرد مهم مسجد و بارور کردن فرهنگی این مهم غافل شد.
یاری اظهارداشت: برگزاری جلسات شبی با قرآن، مسابقات، کتابخوانی و غیره از جمله برنامه هایی هستند که می توان با حمایت مسئولان و مردم در مساجد به اجرا درآورد.
وی تاکید کرد: همچنین حضور امام جماعت مدتی قبل و بعد از نماز در مسجد برای پرسش و پاسخ، مشاوره و غیره شرایطی ویژه برای رشد فرهنگی مردم را به وجود می آورد.
به هر حال هدف از تبلیغ، رشد و افزایش معرفت دینی مردم و آشنا کردن آنان برای ادای وظایف دینی و اسلامی است. شاید هیچ پایگاهی به اندازه " مساجد " در تبلیغ اسلامی ایفای نقش نکرده باشد؛ از زمان رسول خدا(ص) تاکنون اذان، نماز، وعظ و خطابه از مهمترین برنامه های مساجد بوده و هست.
تردیدی نیست که کار تبلیغی در مسجد سرشار از مایه های معنوی و روحانی است. آموزه های الهی کسانی را که اندک زمینه ای برای هدایت دارند، شیفته و شیدای اسلام می کند.
گیلان در توسعه کانون های فرهنگی و هنری مساجد جایگاه برتری در کشور دارد
امام جمعه شهرستان ماسال در این خصوص گفت: اساس دین اسلام بر اجتماعی بودن قرار گرفته است تا انسان را از زندگی فردی و عزلت برهاند.
حجت الاسلام سید هادی موسوی افزود: اصولا یکی از علل تاکیدات پیامبر اسلام(ص) و ائمه معصومین بر حضور در نماز جماعت به صورت صفوف فشرده و منسجم، ایجاد روحیه تعاون در میان نمازگزاران و افزایش بُعد اجتماعی مسلمانان در کنار انجام اعمال عبادی آنان است.
وی اظهارداشت: تشکیل این اجتماعات در مکان مقدس مسجد باعث می شود تا مؤمنان تحت توجه و ارشاد عالمان و مبلغان دینی قرار گیرند.
امام جمعه ماسال گفت: از سوی دیگر با نمایش همبستگی و پیوستگی مسلمانان در مسجد، همدلی و همراهی آنان همه روزه اعلام می شود.
وی افزود: همچنین مسجد عامل مهمی برای آشنایی با مومنان و اطلاع از حال یکدیگر و کمک در وقت نیاز و دعا در وقت گرفتاری یکدیگر است.
موسوی اظهارداشت: همچنین مسجد پایگاهی نیرومند برای انفاق و خیرات در راه خدا و برطرف کردن نیاز نیازمندان و مرکز مبارزه با ظلم حاکمان جور و انسجام نیرو و امکانات به منظور تداوم مبارزات و حفظ دستاوردها و پیروزیها به شمار می رفته و می رود.
وی اذعان داشت: کارهایی همانند جمع آوری کمک برای نیازمندان، پرداخت وام، اعطای خدمات درمانی، اقدامات برای تسهیل ازدواج جوانان، برنامه ریزی برای عیادت و سرکشی از بیماران به ویژه بیماران اهل مسجد و اموری از این قبیل، همگی از مصادیق تعاون بر " بر و تقوا " است.
علی ایحال یکی از کارکردهای مهم مسجد، کارکرد سیاسی است که از زمان رسول خدا(ص) بر آن تاکید شده و هم اکنون نیز اهمیت این کاملا مشخص است.
بر همین اساس حضرت رسول (ص) پس از بنیانگذاری نظام اسلامی، مسجد را که مرکزی عمومی و محل تجمع مسلمانان برای ادای فرایض دینی بود به عنوان پایگاه حکومت و نهاد سیاسی اسلام برگزید.
نقش کاربردی مساجد باید در جامعه تقویت شود
در دوران انقلاب اسلامی ایران پس از محور اعتقادی و عبادی، پررنگ ترین، فعال ترین و بارزترین بخش کار مساجد در محور سیاست بوده است؛ چرا که مساجد در آگاهی و بیداری توده ها در دوران قبل و بعد از انقلاب نقش مؤثری داشته اند و هم اکنون نیز استعمارگران جهان از مسجد بیش از هر نهاد انقلابی می ترسند.
آنچه در طول مبارزات و فعالیت های انقلابی در عصر حاضر و در دوران قبل، حین و بعد از انقلاب اسلامی ایران روشن شد این که مساجد تنها جایگاهی هستند که در جوی آکنده از وحدت، اخوت و معنویت، نیروهای مبارز، مومن و شجاع را در خود جای داده و از این طریق، در جهت بیداری و آگاهی بخشی به گروه های مختلف مردمی، رسالت خویش را عینیت بخشیده است.
به همین دلیل است که دشمنان از مساجد به عنوان مراکز نیرومند پشتیبانی انقلاب و ستاد عملیاتی رهبر انقلاب اسلامی، در هراس و وحشت بوده و بارها مساجد را آماج حملات خود قرار داده اند و هم اینک نیز دشمنان داخلی و خارجی در صدد دور کردن مردم به خصوص جوانان از مساجد هستند.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان رشت در این رابطه می گوید: مسجد پایگاه ارتباطی بسیار مهم در افزایش پیوندهای انسانی و توسعه فرهنگی اسلام است.
رضا ثقتی افزود: گسترش مساجد در تمامی نقاط شهری و روستایی از یک سو و حرمت، قداست و معنویت خاصی که مسجد نزد مسلمانان دارد از سوی دیگر باعث شده است تا مساجد نقش مهم و غیر قابل انکار خود را در این کارکرد ایفا کند.
وی همچنین پیام مسجد را همگانی دانست و اظهارداشت: پیام مسجد موجب نفوذ در قلب ها و افکار مخاطبان می شود و می تواند انقلاب ساز باشد.
رئیس فرهنگ و ارشاد اسلامی رشت با اشاره به اینکه پیام مسجد، ارشاد و هدایت است، گفت: پیام مسجد آرامش بخش است.
وی افزود: اضطراب و نگرانی یکی از بزرگ ترین مشکلات زندگی انسان و آرامش یکی از گمشده های مهم بشر است که همواره در جستجوی آن بوده و هست و از آغاز زندگی برای یافتن آن تلاش کرده است.
ثقتی اذعان داشت: قرآن کریم با جمله ای کوتاه و پرمغز، مطمئن ترین و نزدیک ترین راه را برای رسیدن به آرامش نشان داده و می فرماید: " اَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ".
مسجد پاسخگویی تمامی نیازهای فردی و اجتماعی مردم است
رئیس تبلیغات اسلامی شهرستان املش نیز گفت: کانون های فرهنگی و هنری نقش ارزنده ای در راستای اعتلای فرهنگ مساجد دارند.
حجت الاسلام حسین عزیزی افزود: این کانون ها تاکنون در زمینه تربیت نیروهای متعهد و هنرمند فعالیت های ارزنده ای در جامعه داشته اند.
وی اظهارداشت: این کانون ها در مساجد می توانند محوری برای انجام فعالیت های فرهنگی و هنری در جامعه باشند.
رئیس تبلیغات اسلامی املش با اشاره به اهمیت نقش کانون های مساجد گفت: این کانون ها قلب تپنده فعالیت های فرهنگی و معنوی مساجد هستند.
وی افزود: کانون های مساجد نقش مهمی در جامعه بر عهده دارند و در حقیقت مرکز جاذبه حضور جوانان، نوجوانان و افراد مستعد هستند.
عزیزی با اشاره به نقش کانون های مساجد در ترویج سبک زندگی اسلامی اظهار داشت: کانون های مساجد با ارائه الگوهای سبک زندگی اسلامی و ایرانی می توانند نقش بسزایی در ارتقای فرهنگ جامعه داشته باشند.
وی در ادامه اذعان داشت: کانون‌های فرهنگی ـ هنری مساجد یکی از مهمترین پایگاه‌های دینی و فرهگی هستند که با اقشار مختلف مردم ارتباط دارند و از طریق این ارتباط می توانند نقش اثرگذاری در فرهنگ سازی جامعه داشته باشند.
تاثیر فعالیت های فرهنگی دینی دراز مدت است
رئیس تبلیغات اسلامی املش اظهار داشت: یکی از مهمترین دغدغه های کشور در حال حاضر ترویج و نهادینه شدن سبک زندگی اسلامی است که کانون های فرهنگی ـ هنری مساجد با ورود به این عرصه و ارائه الگوهای سبک زندگی اسلامی و ایرانی می توانند نقش مؤثری در ارتقای فرهنگ جامعه داشته باشند.
بدون شک آشنایی با کارکردهای مسجد به همه کمک می کند تا با بهره گیری از کمترین امکانات برای جذب مومنان به ویژه جوانان همت گمارند.
کوتاه سخن این که تاثیر فعالیت های فرهنگی دینی معمولا دراز مدت است و نباید انتظار داشت آثار یک برنامه در مدتی کوتاه ظاهر شود.
نظر شما