آشفتگی معماری شهری زاهدان/ اصالتی که از بین رفته است

به گزارش خبرنگار مهر، تعداد زیادی از خیابان‌ها و گذرگاه‌های زاهدان که متاثر از نقشه قدیم شهر با ترافیک سنگین و پر ازدحام همراه است با افزایش تراکم جمعیت و سازه های مرتفع به ویژه در مرکز شهر با شتاب فوق العاده ای به سوی ناهمگونی پیش می رود.

شهری که گنجایش شهروندان را ندارد

علی سرگزی یکی از کسبه خیابان آزادی که تراکم‌های به فروش رفته و ساختمان‌های سر به فلک کشیده از جمله بانک‌ها را عامل ایجاد بی‌انضباطی در شهرسازی می‌داند به خبرنگار مهر گفت: خیابانی که 70 سال پیش برای جمعیت 7 هزار نفری طراحی شده است حالا با ایجاد ساختمان‌های 7 طبقه در همین عرض کم تصمیم دارد یک میلیون نفر شهروند را بدون مشکل به زندگی در درون خود وادار کند.

وی با انتقاد از بی‌توجهی شهرداری در عدم توجه به تعریض این خیابان گفت: هر روز بر ارتفاع ادارات دولتی در این خیابان افزوده می‌شود اما تا کنون هیچ مسئولی از خود نپرسیده است که کارمندان این ساختمان‌ها خودرو های خود را باید در کجا پارک کنند و چرا باید به دلیل عدم توجه به همین موضوع ساده مردم را در خیابان بر سر پارکینگ به جان یکدیگر بیندازیم.

شاهین شاه‌بیگی یکی دیگر از شهروندان زاهدانی نیز با بیان اینکه برای میزان سنجش کارایی مدیریت شهری کافی است تا نگاهی به پیاده‌روها انداخت در گفتگو با مهر اظهار داشت: در یک خیابان اصلی عرض پیاده رو از نیم متر شروع می‌شود و در نقاط مختلف حتی به بیش از 4 متر هم می رسد و این تناوب در هر 10 الی 20 متر قابل مشاهده است.

وی افزود: وقتی شهرداری نخستین حقوق شهروندان را در برخورداری از پیاده رو نتوانسته رعایت کند و آن را به شرکت‌های تبلیغاتی برای احداث تابلو و یا بانک‌ها برای ایجاد پله و یا کیوسک‌های تجاری فروخته است دیگر جایی برای موضوع مهندسی و یا معماری شهری باقی نمی‌ماند.

اصالتی که از بین رفته است

قادر شهنوازی یکی از فروشندگان لوازم خانگی در خیابان  امام خمینی(ره) نیز گفت: وضعیت ترافیک و مشکلاتی که در اثر نبود پارکینگ در این خیابان حادث شده حتی تجارت در این منطقه را مختل کرده است.

شهنوازی بیان داشت: این خیابان یکی از قدیمی‌ترین خیابان‌های اصلی شهر زاهدان است  که در صدارت دکتر دهمرده استاندار اسبق استان دستخوش برخی تحولات از جمله تعریض قرار گرفت اما با رفتن ایشان این طرح نیز به فراموشی سپرده شد.

وی بیان داشت: بخشی از این خیابان با عرض کم خودروها را در هم می‌فشارد و در بخشی در عرضی بی انتها رها می‌کند و به طور کلی اصالت این خیابان از بین رفته است.

محسن نظامدوست یکی از ساکنان خیابان آزادی نیز از استقرار نامناسب و تجمع تعمیر کاران لوازم خانگی در کوچه حافظ  که خود بر ایجاد ترافیک و ازدحام بیش از حد در این منطقه شده است به خبرنگار مهر گفت: تبدیل شدن یک کوچه 8 متری به بورس شیشه های ساختمانی و لوازم خانگی مشکلاتی برای ساکنان این منطقه مسکونی ایجاد کرده است که باید با دخالت شهرداری هر چه زودتر حل شود.

وی افزود: متاسفانه هیچ تعریفی از بافت تجاری و مسکونی در زاهدان وجود ندارد و تاکنون شهرداری نتوانسته است برای این هرج و مرج نسخه ای بپیچد.

شاهمرادی یکی دیگر از شهروندان زاهدانی نیز با اشاره به اینکه احداث پاساژها و کسب درآمد توسط شهرداری بر حقوق شهروندان ارجحیت یافته است افزود: خیابان مصطفی خمینی نمونه بارز بی نظمی و تضییع حقوق شهروندی است.

وی گفت: در خیابانی که اجازه پارک هیچ خودرویی داده نمی شود و به اندازه عبور سه خودرو در کنار یکدیگر فضای بیشتری در اختیار نیست اما هر روز شاهد رشد قارچ گونه پاساژ ها و اماکن تجاری هستیم.

وی گفت: در حال حاضر این خیابان تداعی کننده ساخت برج در کوچه های یک روستا است که تنها به مشکلات مردم دامن می زند.

کسب درآمد عامل اصلی ناهمگونی

در همین راستا یک کارشناس برنامه‌ریزی و جغرافیای شهری بیان داشت: برای بررسی توازن شهر باید طرح مشاور را که در سال‌های گدشته طراحی شده است با وضع موجود مطابقت داد.

حسین سپهری راد در گفتگو با مهراظهار داشت: نیروهای کنترلی که همان مسکن و شهرسازی و شهرداری ‌هستند در توسعه ناهمگون شهر و ایجاد بستری نامناسب در طراحی شهری نقش بسزایی دارند و به حتم در این ناهمگونی ایجاد شده باید پاسخگو باشند.

وی افزود: باید برای طراحی در بافت‌های فرسوده شهری و همچنین ایجاد ترقی در بافت شهر از الگوی یکسان در بدنه‌سازی و نماسازی استفاده کرد وشهرداری ها نباید با نیت کسب درآمد بدون مطالعات شهری دست به فروش تراکم بالا در مرکز شهر بزنند که این خود برهم زننده سیمای شهری می باشد.

سپهری‌راد در خصوص عدم رشد وتوسعه برخی مناطق شهری نیز گفت: موضوعاتی هم چون عوامل سیاسی، فرهنگی و اقتصادی مانع رشد کالبدی شده‌ اند که در این راستا می‌توان از شورایاری ها و شورامحله‌ها بهره گرفت تا هرچه سریعتر به پتانسیل داشتن شهری در سطح یک کلان شهر برسیم.

اقدامات جزیره‌ای

رییس کمیسیون های حقوقی و نظارت و ارزشیابی شورای اسلامی شهر زاهدان نیز در این رابطه ابرز داشت: در سال‌های گذشته همواره دستگاه‌ها و سازمان های مرتبط با حوزه شهری به صورت جزیره ای عمل کرده‌اند و هیچ گاه همکاری لازم را با یکدیگر نداشته اند.

پرویز سارانی در گفتگو با مهر بیان داشت: به همیمن دلیل از آنجا که اختیار همه دستگاه‌ها محدود بوده است و این همکاری در به ثمر رسیدن شهری متوازن و متناسب وجود نداشته است لذا بسیاری از پروژه ها به بن بست رسیده و بر ناهمگونی چهره شهر تاثیر گذاشته است.

وی افزود: برای حل این موضوع  باید در بدنه شهرداری نگاه علمی و کارشناسی همراه با مطالعات دقیق را ترویج داد زیرا اگر این مهم انجام نشود به طور حتم  تحول خاصی را شاهد نخواهیم بود.

هزینه‌هایی که بافت فرسوده را سامان می‌داد

سارانی نگاه مردم و مسؤلیت‌پذیری در قبال شهر را نیز بسیار ضعیف دانست و گفت: مردم یکی از بازوهای قوی در طرح‌های شهرداری هستند و لذا به منظور برخورداری از مشارکت و حمایت آنها باید در راستای نهادینه سازی این فرهنگ و ترویج آن تلاش کرد.

وی درباره واگذاری بی‌قاعده تراکم‌ها در مرکز شهر نیز اظهار داشت: طرحی تحت عنوان فروش ضابطه‌مند تراکم در سراسر شهر زاهدان از امسال اجرایی خواهد شد که در این طرح درباره واگذاری تراکم در همه مناطق زاهدان مطالعه انجام می‌شود.

وی افزود: رشد ارتفاعی ساختمان‌ها بسیار مناسب‌تر از گستردگی شهر بدون در نظرگرفتن امکانات در این گستره است و از این رو طبق مطالعات انجام شده حدود 80 درصد از مناطق شهری زاهدان توان ایجاد تراکم‌های بالا را دارند.

سارانی ادامه داد در راستای توازن در شهر زاهدان باید از ساخت شهرک‌های جدید تا زمانی که بافت فرسوده مرکز شهر سامان نیافته است جلوگیری به عمل آید.

وی خاطرنشان ساخت: هزینه های زیادی در شهرک هایی هم چون جهاد در حاشیه زاهدان انجام شده است که با نیمی از آن می توانستیم بافت فرسوده زاهدان را ساماندهی کنیم.

وی در خصوص طرح ساماندهی اصناف نیز گفت: این موضوع نیز در دست اقدام است و در نیمه دوم امسال شاهد  تغییرات مورد نظر خواهیم بود.

وی تاکید کرد: سعی ما بر این است تا اصناف صنعتی را از مرکز شهر به حاشیه برده و در یک مکان متمرکز کنیم.

شرایط بهبود می‌یابد

وی اضافه کرد: امسال با توجه به افزایش بودجه شهرداری از 86 میلیارد تومان به 208 میلیارد تومان و جابجایی مکان فعلی شهرداری در خیابان آزادی در نظر داریم فضایی چند منظوره که به عنوان پارکینگ نیز استفاده خواهد شد در مکان احداث کنیم.

وی درخصوص کف سازی پیاده رو ها و احترام به حقوق عابران نیز گفت: این طرح امسال در حوزه خیابان های مرکزی شهر وهمچنین چهارراه رسولی زاهدان اجرایی خواهد شد.

سارانی در پایان ابراز داشت:همه اموری که در آن حق مردم مطرح باشد با دقت خاص پیگیری خواهد شد واز همه مردم زاهدان می خواهیم برای داشتن شهری در سطح یک کلان شهربه شهرداری و دیگر سازمان‌های حوزه شهری کمک کنند.

...................................

گزارش: معصومه شهری