ضرورت آموزش فرهنگ ترافيك به كودكان

به گزارش خبرگزاري مهر يكي از خطراتي كه كودكان را در خارج از محيط خانه تهديد مي كند ، خطر وسايل نقليه است . تصادف حادثه ناخواسته اي است كه همواره در كمين كودكان است . هيچ حادثه اي غم انگيز تر از صحنه تصادف يك كودك نيست . در نقاشي هايي كه كودكان از ترافيك و خيابان ترسيم مي كنند ، بي پناهي كودك در رويارويي با غول اتومبيل به خوبي ديده مي شود . آنها در برابر وسيله نقليه اي كه به طرفشان مي آيد خود را بي دفاع احساس مي كنند و گاه از وحشت بر جاي خود خشك مي شوند .

 تصادفات كودكان در ديگر كشورها

در انگليس تصادفات جاده اي علت اصلي حوادث منجر به جرح در ميان كودكان و نوجوانان بوده است . هر ساله بيش از 130 كودك در حين پياده روي يا دوچرخه سواري اكثراً در نزديكي منزلشان كشته شده و بيش از 4500 نفر ديگر به سختي مجروح مي شوند . بيش از 60 كودك در داخل اتومبيل در حال حركت كشته و بيش از 1100 كودك به سختي زخمي مي شوند . اين در حالي است كه نرخ كلي تصادفات منجر به جراحت هاي سخت در كشور انگليس نسبت به متوسط كشورهاي اروپايي وضع بهتري دارد . در آمريكا در سال 1999 حدود 6000 كودك به دليل بي توجهي قرباني شده اند كه اين رقم بيشتر از تلفات مربوط  به بيماريها، خشونت و يا خودكشي است.  

به دليل همين حساسيت ويژه نسبت به كودكان است كه در پيمان نامه حقوق كودك از سوي سازمان ملل انتشار يافته ، بندي به ايمني كودكان اختصاص يافته است .

بند "ث" مي گويد : دسترسي راحت و امن به محيط هاي طبيعي بايد در اختيار تمام كودكان قرار گيرد تا آنها بتوانند از سيستم هاي طبيعي اي كه تمام حيات به آن متكي است لذت ببرند و بياموزند .

بررسي آمار كشته شدگان در تصادفات بر اساس سن آنها در ايران

بررسي آمار كشته هاي ناشي از تصادفات بر اساس سن نشان مي دهد كه گروه سني زير 10 سال و هچنين بزرگسالان بالاي 60 سال داراي بالاترين درصد فوتي هاي ناشي از تصادفات مي باشند و با توجه به اينكه كودكان زير 3 سال كمتر به عنوان عابر در خيابان ها تردد مي نمايند گروه سني زير 10 سال ، 22 درصد تلفات عابرين را تشكيل مي دهند كه نشان دهنده تعداد بسيار زياد تلفات كودكان در سنين بين 4 الي 9 ساله است ، امري كه بسيار تأسف آور است .جدول 1 تعداد و درصد متوفيات عابران را بر اساس گروههاي سني مختلف نشان مي دهد .

 ويژگي هاي رفتاري كودك

فكر كودكان محدود است و نمي توانند در يك لحظه به چند چيز فكر كنند . ممكن است يك كودك بداند كه چه زماني براي عبور از عرض خيابان امن و مطمئن است ، اما يك تغيير ناگهاني شرايط ترافيك باعث گيج شدن او مي شود . ممكن است در تشخيص جهت صداي اتومبيل هايي كه به سمت شان مي آيند ، دچار مشكل شوند .

 از آنجا كه اطلاعات كودكان از تصادف ،مجروحيت و مرگ محدود و اندك است ، چندان توجهي به توصيه هاي والدين و اخطار هاي ايمني موجود در سطح راه و خيابانها ( علايم هشدار دهنده ) نمي كنند .كودكان قادر به تخمين سرعت و فاصله اتومبيلي كه به سمتشان مي آيد نيستند از اين رو عبور از عرض خيابان براي آنها خطرناك است . كودكان بر خلاف بزرگسالان به چيزهايي كه در زاويه ديد آنها ست توجهي ندارند و همين مساله باعث مي شود آنها به اتومبيلي كه از پشت سر مي آيد توجه نكنند . كوچك بودن جثه كودكان باعث مي شود كه وقتي از ميان اتومبيلهاي پارك شده وارد خيابان مي شوند ، ديد كافي از سطح سواره رو نداشته باشند . زماني كه در حال عبور از عرض خيابان هستند و اتومبيلي به سمت آنها مي آيد،. كودكان به چيزهايي توجه مي كنند كه ممكن است حواس آنها را پرت كند . بازيگوشي و دادن مسابقه با هم گاهي باعث مي شود كه بچه ها به خطر وسايل نقليه توجه نكنند . هنگاميكه  كودكي از عرض خيابان دوطرفه عبور مي كند ، سرعت زياد وسايل نقليه در يك جهت مي تواند عاملي باشد تا او توجه خود را نسبت به جهت ديگر خيابان از دست بدهد و به علت حواس پرتي ، رفتارش دستخوش تغيير گردد .

 حضور كودكان در ترافيك

كودكان به سه شكل در ترافيك حضور مي يابند :

-- عابر پياده كه بيشترين نقش كودك در ترافيك محسوب مي شود .
-- سر نشين وسايل نقليه
-- دوچرخه سوار
شناخت رفتار كودك در ترافيك از آن رو اهميت دارد كه براي برنامه ريزي آموزشي ابتدا بايد اين رفتارها شناخته شود تا بتوان آموزشهاي لازم را براي اصلاح و بهبود آنها تدارك ديد .

رفتارهاي كودك در نقش عابر پياده

-- دويدن ناگهاني به خيابان
-- رها كردن دست بزرگتر خود به هنگام عبور از خيابان
-- عبور از خيابان از محل هاي غير مجاز
-- بي توجهي به چراغ عابر پياده
-- بازي كردن در خيابان
-- شوخي كردن در سطح سواره رو
-- دويدن به دنبال وسيله نقليه
-- مطالعه در خيابان
-- قدم زدن چند نفره در سطح سواره رو
-- عجله در هنگام گذشتن از سطح سواره رو
-- عبور در شب از خيابان با لباس تيره و در روشنايي نا كافي
-- توجه نكردن به جهت حركت وسايل نقليه در خيابان
-- عبور كردن از جلو وسيله نقليه عمومي
-- عبور از محل پيچ كه راننده ديد ندارد
-- پريدن از نرده هاي وسط خيابان

 رفتار هاي كودك در نقش سر نشين

-- نبستن كمربند ايمني در اتومبيل
-- نشستن در صندلي جلو
-- گفتگو با راننده
-- بازي كردن با دنده و فرمان اتومبيل
-- باز كردن در اتومبيل قبل از توقف
-- نشستن روي پاي والدين به هنگام رانندگي
-- دوتركه سوار شدن بر دوچرخه
-- مسدود كردن ديد پشت سر راننده
-- تشويق راننده به تند راندن
-- شلوغي و سر و صدا در سرويس مدرسه

 رفتارهاي كودك در نقش دوچرخه سوار

-- حركت در ميان ساير وسايل نقليه
-- اندازه نبودن دوچرخه مورد استفاده
-- يك دست دوچرخه سواري كردن
-- بي دست دوچرخه سواري كردن
-- نداشتن زنگ و شبرنگ بازتابنده نور
-- مسابقه دادن يا هل دادن دوچرخه سوار ديگر
-- بي توجهي به حقوق عابران پياده 

 پيشنهادهايي براي اصلاح رفتار كودكان

--- گام نخست آموزش ترافيك از خانواده آغاز مي شود و اگر افراد خانواده با فرهنگ ترافيك آشنا شوند و در رفتار خود آن را رعايت كنند ، مي توانند بر فرزندان خود نيز تاثير بگذارند .

--- مرحله دوم آموزش در مهد كودك ها و كودكستان هاست . مربيان مهد كودك مي توانند به صورت نظري و عملي كودكان را با عبور و مرور و خطراتي كه آنها را تهديد مي كند، آشنا سازند. مي توان از بازيها و اشعار و نقاشي براي آموزش بهره گرفت .

--- مرحله سوم آموزش زماني است كه كودك وارد دبستان مي شود . اين مرحله در صورت عدم توجه كافي مي تواند خطرناك ترين مرحله باشد ، زيرا عوامل گوناگوني در اين گروه سني موجب افزايش خطرات مي شود، از جمله طولاني بودن و خطرزا بودن مسير خانه به مدرسه ، بازي گوشي كودك ، شوخي با همكلاسي ها ، تمايل به تنهايي رفتن و به طور مستقل كار كردن .پيشنهاد مي شود اوليا ضمن شناخت مسير ايمن خانه و مدرسه ، چند روز اين مسير را به همراه فرزند خود طي كنند تا كودك با مشكلات مسير آشنا شود و يك روز هم مي تواند بي آنكه كودك بفهمد مراقب او باشد .

--- مرحله چهارم زماني است كه كودك وارد دوره راهنمايي مي شود. در اين مرحله از آموزش ، مدرسه نيز مسئوليت هماهنگي با اوليا را دارد. بايد ضمن انتخاب گذربان يا پليس براي كمك به دانش آموزان براي عبور ايمن ، دانش آموزان را فعالانه درگير كرد.لازم است متناسب با كلاس و سن دانش آموزان دروسي در كتابهي درسي گنجانده شود. در حال حاضر تعدادي درس وجود دارد ، اما اولاً اين متون اشكالات زيادي دارد و دوم اينكه ناكافي است .

اينها پيشنهادهايي براي آموزش رسمي بود . براي آموزشهاي غير رسمي نيز پيشنهادهايي وجود دارد كه مي توان آنها را به دو دسته آموزش حضوري و غير حضوري تقسيم كرد .

آموزش حضوري شامل جنگ ها و مسابقات و استفاده از پارك آموزش ترافيك است .

آموزش غير حضوري با بهرگيري از رسانه ها انجام مي گيرد كه رسانه ها را مي توان به طور كلي به چهار دسته تقسيم كرد : رسانه هاي نوشتاري شامل كتاب ،جزوه ، بروشور و مطبوعات . رسانه هاي شنيداري شامل راديو ، نوارها و CD . رسانه هاي ديداري و چهارم مولتي مديا يا چند رسانه اي ( آموزش با استفاده از نرم افزارهاي رايانه اي ) .