آینده پژوهی و تمدن سازی باید به هم گره بخورد/ ارتباط بین آینده پژوهی و مهدویت

به گزارش خبرنگار مهر، دکتر غلامرضا گودرزی مدیرگروه پژوهشهای دانشگاه امام صادق(ع) امروز 10 تیرماه در نشست آینده پژوهی، تجربه های ایران و جهان که به همت موسسه آینده پژوهی جهان اسلام برگزار شد، گفت: من به مسئله آینده پژوهی از افقی دیگر نگاه می کنم. آینده پژوهی همانطور که در کل دنیا یک علم نوپاست به طبع در ایران و جهان اسلام هم یک علم نوپاست. من تاریخ آینده پژوهی را بدین صورت بیان می کنم که انسان از بدو خلقت نگاه به آینده دارد اما این نگاه به آینده در مقطعی یک پاسخهای عامیانه بوده است که به آن سحر و جادو هم می گفتند.

وی افزود: در ابتدای شکل گیری این رشته در ایران ما با  مخالفتهای شدیدی مواجه بودیم از جمله دوستانی از قم به ما متذکر می شدند که در این حوزه نباید وارد شد. در یک مقطعی ما با حوزه علم پیش بینی آشنا می شویم که حد اعلای آن در اقتصادسنجی شکل می گیرد. جلوتر که می آییم به آینده پژوهی علم و فناوری در دانشگاه ها می رسیم و در این مقطع نقش مدیریت راهبردی بسیار مهم است.

گودرزی در ادامه سخنانش اظهارداشت: سؤالی که در سند چشم انداز مطرح شد این بود که آیا آینده پژوهی و متون دین را می توان کنار هم قرار داد؟ بعد از تدوین سند آینده نگری شکل گرفت که ما امروزه با یک حوزه آینده پژوهی مواجه هستیم که دارد مسئله ارزشی را وارد این رشته می کند.

وی ادامه داد: سال 81 پروژه ای را انجام دادیم تحت عنوان مبانی آینده نگری. ما در آنجا منابع خیلی کمی داشتیم اما بعدا متوجه شدیم که می شود از منظر ادیان هم وارد این حوزه شد و به آن توجه کرد چرا که ادیان و اسلام نگاه به آینده دارند و ما فقط باید برویم آنرا عملیاتی کنیم. امروز انجمن آینده نگر را در کشور داریم که متاسفانه این انجمن چند سال است به خاطر ناهماهنگی گفتمانشان فعال نیست. نگاه ما این است که آینده پژوهی و تمدن سازی با هم گره بخورد و پیشنهاد تشکیل انجمن آینده پژوهی و تمدن سازی را داده ایم که هنوز مجوز فعالیت نگرفته است.

مدیرگروه پژوهشهای دانشگاه امام صادق(ع) با اشاره به نقاط ضعف ما در این حوزه گفت: یکی از نقاط ضعف ما در این حوزه این است که نتوانسته ایم خروجی هایمان را منتشر کنیم و نگرانی من این است که این حوزه همانند حوزه برنامه ریزی راهبردی دچار بی مغزی و بی روحی شود و نیازمند است که در حوزه آینده پژوهی یک نگاه علمی بر آن حاکم شود.

گودرزی درباره آینده پژوهی در جهان اسلام گفت: بعضی ها می گویند آینده پژوهی اسلامی. بدین معنی که یک آدم مسلمان بیاید و آینده پژوهی بکند و خروجی اینها چنان تفاوتی با آینده پژوهی های دیگر ندارد. یکی هم اینکه آینده پژوهی جهان اسلام، آینده پژوهی همچون علوم دیگر با سؤال شروع می شود و این سؤال مطرح است که آیا این سؤالات را جهان غرب باید برای ما طرح کند؟

وی در پایان سخنانش تصریح کرد: یک نوع آینده پژوهی را هم ما مطرح می کنیم و آن این است که دین و برنامه دینی به ما یک نگاه بدهد و ما براساس آن آینده پژوهی کنیم. نکته دیگر ارتباط  بین آینده پژوهی و مهدویت است. برخی می گویند این دو هیچ ارتباطی با هم ندارند برخی معتقدند که آینده پژوهی اسلام یعنی همان مهدویت و فقط باید از مهدویت استفاده کرد. من معتقدم این دو با هم ارتباط دارند اما الزاما یکی نیستند.