یکی از مهمترین پدیده ها در انقلاب مشروطه صدور فتوا توسط رهبران مذهبی بود

به گزارش خبرگزاری مهر، یک نویسنده مطالعه ای در ارتباط با فقه شیعه و حقوق عمومی را در کتاب «فقه شیعی و قانون اساسی: انقلاب در ایران Shi'i Jurisprudence and Constitution: Revolution in Iran» به انجام رسانده است.

هرچند در بخشهایی از اثر مطالعه حقوق سیاسی در حقوق اسلامی مورد توجه نویسنده واقع شده است اما موضوع اصلی این کتاب مطالعه آموزه های سیاسی فقه شیعه است.

بوذری در ارائه مباحث خود بر دیدگاه های فقهای عصر مشروطه تمرکز نموده و به مطالعه انحای ارتباط میان فقه شیعه و مشروطه اقدام نموده است. این حجم از مطالب به بررسی ریشه های فقهی مشروطه، به خصوص زمینه های فقهی انقلاب سال 1905 ،انقلاب مشروطه، در ایران اختصاص یافته است.

به باور نویسنده یکی از مهمترین پدیده ها در انقلاب مشروطه ایرانیان صدور فتوا توسط رهبران مذهبی در حمایت از قانون اساسی در انقلاب 1905 بود فتواهایی که می توان آنها را به مثابه نظریه های زیربنایی و فنی حقوقی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

در واقع نویسنده به مطالعه امکان و بسترهای حکومت دموکراتیک در فقه و حقوق اسلامی دست یازیده است.

وی در این اثنا نقش علما در انقلاب مشروطه ایران و امکان هماهنگی میان فقه سنتی و نظریه های نوگرایانه در ایران 1905 را مورد بررسی قرار داده است.

بر اساس مباحث کتاب «فقه شیعی و قانون اساسی: انقلاب در ایران» تجربه انقلاب مشروطه نمایانگر یک مفهوم جدید از اقتدار سنتی فقه شیعه است.

در پی ارائه فتاوی و دیدگاه های فقها در ارتباط با حکومت مشروطه یک مدل جدید از اقتدار روحانیون نزدیک به ارزش های دموکراتیک، حاکمیت مردم و پاسخگویی همیشگی میان مردم و فقها پدید آمده است.

امیرحسن بوذری بر این باور است که دیدگاهی فقهای شیعه با تکیه بر استعدادهای تعبیه گردیده در اصول فقه شیعه ارائه گردیده است. چنین پارادایم جدیدی به دنبال ارائه شکلی از مشروعیت مذهبی پدید آمده است که به توجیه فقهی برگزیدن حاکمان به دست مردم می پردازد. نقش علما و فقها در این شکل از حکومت نظارت بر روند قانونگذاری خواهد بود.

در حقیقت آنان (عالمان) به نوعی به وظیفه خود که همانا "هدایت" است مشغول خواهند بود این هدایت بر اساس قانون الهی بر گرفته شده از منابع اسلامی و نیز بر مبنای هنجارهای حقوق اسلامی انجام می پذیرد.

بوذری مطالب کتاب «فقه شیعی و قانون اساسی: انقلاب در ایران» را در بخشهایی با نام اصول فقه و عقل، سازمان: نظریه ها، مدلها، اختلافات، انقلاب مشروطه: فقه شیعی و قانون در ایران 1905 و فقه مشروطه سامان بخشیده و ارائه نموده است.

با توجه به مطالب کتاب سرانجام می توان گفت اقدامهای عالمان و فقهای شیعه در انقلاب مشروطه ایران نشان دهنده یک جریان عمده در الهیات سیاسی شیعی است که می تواند به عنوان بخشی از نقش جهانی ادیان در خدمت به مقابله با استبداد و ترویج حکومت دموکراتیک در نظر گرفته شود.