روز ملی شعر، فرصتی برای همدلی و رفع مشکلات شاعران/ ضرورت توجه به ظرفیت های خوب شاهرود در بخش شعر

به گزارش خبرنگار مهر، زندگی ما با شعر آغاز و با شعر بدرقه می شود کودک در گهواره، لالایی می شنود و از همان آغاز به شعر انس می گیرد و پس از مرگ نیز، آرایه مزارش، شعری است که برایش می سرایند و چه بسا خود پیش از مرگ برای خویش شعری می سُراید این آمیختگی ما با شعر و تأثیری که آن بر فرهنگ و روحیات و رفتار ما می گذارد، ضرورت پرداختن به آن و ضرورت پاسداری از حریم این عنصر اعجاز آفرین را بیشتر روشن می سازد.

شعری که زاییده دردها و نیازها و سرچشمه گرفته از قله احساسی پاک و آسمانی باشد می تواند در پای سبزه ها جاری شود و شکفتن و زیستن را به ارمغان آورد.

ادبيات پر بار فارسي، جلوه ‌گاه راستين انعكاس تلاشهاي هزار ساله مردم فارسي زبان در زمينه‌هاي گوناگون هنر و معارف از حماسه و داستانهاي دلكش و جذاب و تاريخ و افسانه و سير و تفسير قرآن و علم و عرفان و فلسفه و اخلاق است، و از اينرو، گويي از لحاظ گستردگي در مفاهيم و اشتمال بر انواع ادبي، به رود پر آب و پهناور و زلالي مي ‌ماند كه عطش هر تشنه‌اي را‌ با هر ذوق و سليقه‌اي كه باشد فرو مي ‌نشاند و اين معنا را بايد در انگيزه هاي اصيل اين فرهنگ جستجو كرد.

حفظ آرامش و امنیت ملی مهمترین هدف شاعران ایرانی

شاعران نقش ویژه‌ای در وحدت آفرینی کشور دارند و ایران اسلامی که به عنوان کشوری پهناور با فرهنگ‌ها و قومیت‌های مختلف است شاعران ارزشمندی دارد که با گویش‌های مختلف شعر می‌گویند و این در حالی است که نگاه همه این افراد در زمینه شعر حفظ آرامش و امنیت ملی است.

از عمر ادبيات پهناور و گرانبار فارسي، بيش از هزار سال مي‌گذرد، در اين مدت كشور ايران، فراز و فرودها و ناكاميهاي بسيار ديده و دورانهاي تلخ و شيرين زيادي را پشت سرگذاشته است.

 در این میان به مناسبت 27 شهریور روز بزرگداشت شعر و ادب فارسی و سالروز تولد استاد محمد حسین شهریار که اصولاً شرح حال و خاطرات زندگی ایشان در خلال اشعارش خوانده می شود و هر نوع تفسیر و تعبیری کـه در آن اشعار بشود به افسانه زندگی او نزدیک است و حقیقتا حیف است که آن خاطرات از پـرده رؤیا و افسانه خارج شود چرا که اگـر شأن نزول و عـلت پیدایش هر یک از اشعار شهریار نوشته شود در نظر خیلی از مردم ارزش هـر قطعه شاید ده برابر بالا برود، ولی با وجود این دلالت شعـر را نباید محدود کرد.

 شاعر، نیازمند زیربنای محکم فکری است

سرپرست حوزه هنری شهرستان شاهرود در گفتگو با خبرنگار مهر روز ملی شعر را فرصتی برای هم اندیشی و همدلی شاعران دانست و یاداور شد: در این روز باید گام‌های اساسی در راستای حل مشکلات شاعران و ادیبان برداشته شود چرا که شاعر، نیازمند زیربنای محکم فکری است.

محمدرضا طبسی با اشاره به فرا رسیدن روز ملی شعر گفت: فلسفه نام گذاری روزهای مختلف در تقویم رسمی کشور، برگزاری بزرگداشت و همایش نیست بلکه بهانه ای برای توجه به یک مساله اساسی که شاید در طول یک سال از آن غافل مانده ایم.

وی که صاحب دو عنوان کتاب در حوزه شعر است خاطرنشان کرد: روز ملی شعر فصل تازه‌ای برای دیدار، همدلی، هم اندیشی و رفع مشکلات شاعران است و مقدمه ارج گذاری بر تلاش‌های شاعران و ادیبان کشور، و شعر به عنوان یک قالب متعالی و ارزشمند، می‌تواند انتقال دهنده پیام‌های والا و ارزشی باشد.

چاپ 10 مجموعه شعر در حوزه هنری استان سمنان

سرپرست حوزه هنری شهرستان شاهرود با تاکید بر این که تا کنون 10 مجموعه شعر در حوزه هنری استان سمنان به چاپ رسیده افزود: با توجه به ظرفیت های خوبی که در بین شاعران شاهرودی وجود دارد و همان گونه که شاعران این شهرستان در عرصه های مختلف توانمندی خود را ثابت کرده اند در آینده نزدیک نیز شاهد اتفاقات خوب در این حوزه خواهیم بود.

طبسی اظهار کرد: پس از وقفه سه ماهه ای که در نشست انجمن شعر این شهرستان، در حال حاضر یک روز در هفته به صورت مداوم شعرا در این اداره گردهم هم می آیند و استعداد یابی و شناسایی ظرفیت های شهرستان در زمینه های شعر، تئاتر، داستان و سایر رشته های هنری از اهداف نشست های هفتگی در طول روزهای هفته است که در این اداره صورت می‌گیرد.

وی افزود: بسیاری از آثار ناب اثر هنرمندان شاهرودی است و کتاب‌های زیادی نیز از این هنرمندان به چاپ رسیده است و اعطای تسهیلات با نرخ سود پایین می‌تواند اندکی از مشکلات بر سر راه شعرا را که می‌خواهند آثار خود را به چاپ برسانند کاهش دهد.

تاثیر گذاری شاعران در روشنگری و اطلاع رسانی به آحاد مختلف اجتماع

مدرس کارگاه های شعر حوزه هنری شهرستان شاهرود نیز در این گفتگو با اشاره به تاثیرشاعران در گسترش بینش اجتماعی مردم تصریح کرد: شاعران پیوسته در روشنگری و اطلاع رسانی به آحاد مختلف اجتماع تاثیر گذار بوده‌اند و نمی‌توان نقش گسترده ایشان را در انتقال مفاهیم و ضرورت‌های روز جامعه نادیده گرفت.

نسرین قربانی ادامه داد: روز ملی شعر، فرصتی برای پاسداشت شعرا و اندیشمندانی است که چراغ شعر و ادب ایران زمین را تا امروز فروزان نگه داشته‌اند چرا که شاعران نیازمند برقراری آرامش در فضای زندگی و کار هستند و روز ملی شعر، فرصت مغتنمی است تا دغدغه‌های این گروه تاثیر گذار جامعه در نظر گرفته شود.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به توانمندی که شاعران شاهرودی دارند تاکنون توانسته اند در جشنواره‌های مختلف ملی حائز رتبه‌های برتر شوند هر چند بالا بودن هزینه انتشار کتاب را از مهم ترین مشکلات بر سر راه شاعران و نویسندگان است و بسیاری از شاعران به دلیل بالا بودن هزینه چاپ نمی توانند کتابها و آثار خود را به چاپ برسانند.

متأسفانه شاعران باید شغل چندم داشته باشند

این شاعره شاهرودی درباره امکان امرار معاش از راه ادبیات در ایران، گفت: جواب این سؤال را همه می‌دانیم؛ متأسفانه شاعران باید شغل چندم داشته باشند که بتوانند زندگی‌شان را اداره کنند و بعدا به شعر هم بپردازند این مسأله به دلیل ضعف مدیریت فرهنگی است مدیریت فرهنگی هر کشوری باید شرایطی را فراهم کند که هنرمند بتواند از طریق فروش هنرش امرار معاش کند.

قربانی گفت: علاوه بر این وقتی شاعر مجبور باشد شعرش را بفروشد، باید بخشی از آن را فرمایشی بنویسد یعنی بر مبنای پسند کسی که آن را می‌خرد، مثل کاری که عزیزان ما در بخش ترانه انجام می‌دهند بعضی اوقات، آهنگساز، خواننده یا سرمایه‌گذار هم سلیقه‌ای دارند که ترانه‌سرا باید بر مبنای آن کار کند، بنابراین اثر سروده‌شده به این آدم ارتباطی ندارد و هستی‌اش در آن نیست این بزرگ‌ترین لطمه را به استعداد شاعر می‌زند که از آن به صورت فرمایشی استفاده شده است نه درونی.

وی گفت: هرچه بیشتر در زمینه شعر پیش می‌رویم، شعر می‌خوانیم و تجربه کسب می‌کنیم، به تعریف نهایی شعر نزدیک‌تر می‌شویم ولی به آن نخواهیم رسید.

مدرس کارگاه های شعر حوزه هنری شهرستان شاهرود درباره تأثیر این موضوع بر کیفیت آثار ادبی اظهار کرد: این موضوع نمی‌تواند روی کیفیت شعر تأثیر بگذارد منظورم این است که بر ذات شعر اثری ندارد، اما موقعی که ظرفیت هنر در انسان وجود دارد باید تمام وقتش را برای هنرش مصرف کند و وقتی این فرصت در کشور ما فراهم نیست، نه این‌که خود هنر مشکل پیدا کند، بلکه تکثیر آن دچار مشکل می‌شود.

ذات هنر هر موقع فرصت پیش بیاید می‌تواند پر از آفریدن باشد

مسئول انجمن شعرو ادب اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان شاهرود نیز در این گفتگو اظهار داشت: ذات هنر هر موقع فرصت پیش بیاید می‌تواند پر از آفریدن باشد اما وقتی از آن بهره می‌کشیم دیگر هنر نیست نمی‌توان اسم اثری را که ساخته شده شعر گذاشت، هنر همیشه توان حفاظت از خود را در برابر آسیب‌ها دارد. شاید تاریخ می‌خواسته به خیلی از هنرها آسیب بزند، اما هنر آسیب‌پذیر نیست و با وجود این مسائل ما از شعر واقعی محروم می‌شویم.

علیرضا دهقانیان اظهار کرد: اگر شاعری در یک سال یک شعر خوب هم داشته باشد، از منظر خدمت به هنر، کارش را انجام داده است چون همان یک شعر می‌تواند خلأ را جبران کند، اما مسأله این است که وقتی انسان می‌تواند از یک کشتزار برداشت بیش‌تری داشته باشد، چرا برداشت اندک؟ یک شاعر در عین این‌که به شعر می‌اندیشد و به ذات شعر می‌پردازد، باید برای حواشی شعر، مثل نقد، مطالعه و ... هم فرصت داشته باشد که با شرایط کنونی همه این‌ها از دست می‌رود.

 او درباره برقراری توازن بین امرار معاش و ادبیات گفت: طبیعی است انسان زمان خودش را تقسیم می‌کند گاهی این تقسیم‌ها ضرورت است. شاعر باید هم کار روزمره‌اش را که انتخاب کرده و زندگی‌اش را از آن می‌گذراند، انجام بدهد و هم به شعرش بپردازد، هم این‌که تجربه‌اش را در اختیار دیگران بگذارد این‌ها هر کدام زمان خاص خودش را می‌خواهد و موقعی ممکن می‌شود که شاعر از طریق مدیریت فرهنگی کشورش تأمین باشد تا بتواند فرصت‌هایی را که برای مخارج زندگی صرف می‌شود، در اختیار دوست‌داران شعرش قرار دهد و یا صرف آموزش کند.

در وهله اول، باورمند بودن به هنرمند مهم است

مسئول انجمن شعر و ادب اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان شاهرود همچنین درباره راهکار حل مشکلات شاعران اظهار کرد: در وهله اول، باورمند بودن به هنرمند مهم است باید باور داشته باشیم که هنرمند وجود دارد و می‌تواند کارستانی انجام دهد.

دهقانیان با اظهار اینکه وقتی مسئولان هنرمند را باور نداشته باشند از نظر مدیریت فرهنگی به او توجه هم نمی‌کنند، گفت: چقدر پیرامون خودمان هنرمندانی می‌بینیم که برای ما الگو هستند اما برای مداوای خود بودجه لازم را ندارند یا سقفی بالای سرشان برای زندگی ندارند.

وی گفت: این که مطلوب خودمان از شعر را جایگزین تعریف شعر بکنیم، هم کمکی به این موضوع نمی‌کند همه افرادی که این کار را می‌کنند و نگاه تجویزی به مسائل دارند، بعدها مجبور شدند در نظراتشان تجدید نظر بکنند هر شعر و هر شاعری با به وجود آمدنش چیزی به تعریف و چیستی شعر می‌افزاید که قبل از آن وجود نداشته است راز سحرانگیزی شعر هم از همین موضوع ناشی می‌شود که راه نپیموده است.

وی خاطرنشان کرد: مخاطب شعر، در وهله اول باید با عناصری دست و پنجه نرم می‌کند که او را به سمت خود جذب کند اگر چه نطفه شعر با کلام بسته نمی‌شود ولی اول باید به سراغ عامل کلام برویم لحظه مواجهه مخاطب با شعر لحظه‌ای است که تجربه درونی شاعر در قالب کلام با ابزار زبان بیان می‌شود.

این شاعر در خاتمه افزود: دریافت‌هایی که شاعران از جهان و هستی دارند، شخصی است و در شعر به آن‌ها جنبه جمعی می‌دهند شعرِ تاکنون را می‌توان تعریف کرد ولی شعرِ از کنون به بعد را نمی‌توان تعریف کرد و در واقع تعریف، توانایی به دام انداختن شعر را ندارد.

......................................
گزارش از معصومه بابکی