به گزارش خبرنگار مهر، سابقه 100 ساله مطبوعات اردبیل با مشاهده خروجی امروز آن چندان در اذهان متخصصان و کارشناسان این حوزه محلی از اعراب ندارد، بطوریکه فعالیت 53 نشریه و نمایندگی 10 خبرگزاری و پایگاه خبری همچنان با مشکل تخصص مواجه بوده و دستگاه های متولی نیز در رفع آن نه تنها کارنامه درخشانی نداشته اند بلکه فعالیت خود را گرفتار شعار زدگی ساخته اند.
کمبود نیروی متخصص، نبود آموزش های مدون، ضعف در ساماندهی خبرنگاران و... بویژه عدم وجود فیلتر مناسب موجب شده ورود به این حرفه خطیر بدون کمترین دردسری تقریبا برای هر فردی از هر صنف و دیدگاهی امکان پذیر باشد.
نتیجه این است که مطبوعات اردبیل در عمر 100 ساله خود صرفا شاهد رشد کمی بوده و در مقابل به لحاظ کیفی پیشرفت مناسبی نداشته و حتی به عقیده برخی افراد پیشکسوت با افت تولیدات خود نیز مواجه بوده است.
در این میان انتظاری که از خانه مطبوعات استان به عنوان تنها تشکل صنفی مطبوعات جهت حمایت از این دغدغه می رود بی پاسخ مانده و حتی در سال های اخیر ناامیدی از توان این مجموعه صنفی را تشدید کرده است.
مطبوعات اردبیل تفکر صنفی ندارد
مدیر خبرگزاری جمهوری اسلامی در اردبیل با تشریح موانع فعالیت بهینه مطبوعات استان به نبود تفکر صنفی اشاره می کند و معتقد است در فضای مطبوعات اردبیل مسئله اصلی صنف است و ما هنوز تفکر صنفی نداریم.
سیفعلی موسی زاده فعالیت فعلی مطبوعات را جزیره ای خواند و اضافه کرد: نه تنها صنف نداریم بلکه در داخل فضای مطبوعات رقابت های ناسالم و تنفر نیز مشاهده می شود.
وی تاکید دارد که در این میان خانه مطبوعات استان نه تنها عاملی برای تقویت این تفکر نبوده بلکه در بیشتر مواقع زمینه ساز تفرقه نیز بوده است.
به گفته موسی زاده بزرگترین آسیب مطبوعات اردبیل سیاست زدگی است و مسائل سیاسی و برخورد با عقاید افراد به جای همکار قلمداد کردن وی موجب ایجاد تنفر در این فضا شده است.
نبود نظام حرفه ای مهمترین آسیب مطبوعات محلی
در عین حال رئیس دانشکده علمی کاربردی خبر اردبیل معتقد است نبود نظام حرفه ای یکی از مهمترین آسیب های مطبوعات محلی است و با وجود اینکه تشکل خانه مطبوعات دایر است اما نتوانسته نظام منسجمی مانند نظام مهندسی و پزشکی به وجود آورد.
اسحاق رسولی با اذعان به اینکه هر کس بخواهد می تواند وارد مطبوعات شود، اضافه کرد: در جلسات خبری شاخص، افرادی حضور می یابند که اصلا برای این فضا پرورش نیافته اند و حتی آبروی کاری افراد حرفه ای را متاثر می سازند.
رئیس دانشکده خبر اردبیل معتقد است وجود چنین افرادی در ادامه موجب دلسردی افراد حرفه ای شده و حتی موجب می شود این گروه با اکراه در جلسات حضور یابند.
وی تاکید دارد که با تفکر سنتی جذب نیرو نمی توان نشریات را هدایت کرد و مطبوعات محلی باید راهبری توسعه محلی را بتوانند بر عهده بگیرند.
تاکیداتی که در حد شعار متوقف است
نکته قابل توجه اینجاست که مدیر خانه مطبوعات استان اردبیل نیز معتقد به این مسئله بوده و کیفیت مطبوعات را نمی پسندد.
مهدی حسین نژاد تاکید دارد که در تولیدات خبری نه تنها تولید به خبرگزاری ها موکول شده بلکه در رسانه های محلی اثری از تحلیل خبر دیده نمی شود. این در حالی است که تعداد نشریات استان قابل توجه بوده و در مقایسه با کمیت تولیدات مطلوبی ارائه نمی شود.
وی با بیان اینکه مطبوعات اردبیل نیازمند بازنگری و تدوین میثاق نامه و همچنین اجرایی کردن آیین نامه انضباطی است، تاکید کرد که بی توجهی به فعالیت غیر حرفه ای در رسانه جایگاه خبر را متزلزل می کند، چنانچه گاهی اصحاب مطبوعات به نام خبر فعالیت های غیر خبری انجام می دهند.
این اظهارات در حالی است که مطالبات صنفی خبرنگاران از سوی خانه مطبوعات بی پاسخ مانده و به عنوان مثال اگر زمانی خبرنگاران شاهد برگزاری دوره های آموزشی در این تشکل بودند در سالهای اخیر اثری از این دوره ها نیز دیده نشد و نه تنها آیین نامه انضباطی وعده داده شده به اجرا در نیامد بلکه خبرنگاران حتی در دریافت یک کارت عضویت با وجود پرداخت مکرر هزینه به خانه مطبوعات عاجز ماندند.
خبرنگارانی که فقط مدرک دانشگاهی می گیرند
دغدغه تربیت نیروی متخصص البته از سوی تنها مجموعه دانشگاهی و تخصصی اردبیل نیز بی پاسخ مانده است.
عمر چند ساله دانشکده خبر نه تنها تاثیری در ورود افراد متخصص از جمله عکاس، روابط عمومی، کارشناس امور فرهنگی و خبرنگار به این حرفه نداشته بلکه این مجموعه بیشتر نقش آموزشی نمایشی داشته و کمتر توانسته بازار کار مورد نیاز مطبوعات را تغذیه کند.
هر چند رئیس دانشکده علمی کاربردی خبر اقدامات مجموعه کاری خود را مثبت ارزیابی کرده و معتقد است این دانشکده نیروهای مهارت دیده و کارآفرین تریبت می کند اما در عمل حتی نیاز نیروی انسانی خبرگزاری ها و پایگاه های خبری را نیز نتوانسته تامین کند.
بطوریکه شمار قابل توجهی از فارغ التحصیلان این مجموعه به جای حضور موفق در عرصه مطبوعاتی در بسیاری از مواقع با مقدمات سختی کار نیز آشنایی نداشته و در عمل نمی توانند از آموزه های چند ساله خود بهره ای ببرند.
برخی کارشناسان دلیل اصلی آن را عدم به کارگیری اساتید مجرب در آموزش دانسته و معتقدند در عین حال حلقه اتصالی بین خانه مطبوعات استان اردبیل و دانشکده خبر برای تغذیه این عرصه وجود ندارد.
اسحاق رسولی رئیس این دانشکده از جمله آسیب های جدی دانشگاه ها را کارمند پروری به جای کارآفرین پرور می داند و معتقد است دانشجویان دانشکده خبر از دروس کارآفرینی و اخلاق حرفه ای بهره می برند اما در عمل هیچ پایگاه و نشریه خبری برای جذب نیرو به این دانشگاه مراجعه نمی کند و اگر مراجعه کرده باشد با پاسخی مواجه نشده است.
ارشادهای اخلاقی ارشاد راه به جایی نمی برد
دیگر نهاد اجرایی که متولی گری مطبوعات را بر عهده داشته و نقش کلیدی در ساماندهی آن دارد، اداره کل ارشاد اسلامی استان اردبیل است که در سال های اخیر مسئولیت بهسازی تخصص در مطبوعات را پدرانه به خود آنها واگذار کرده است.
بی توجهی به عدم ساماندهی مطبوعات، بی توجهی به ورود افراد متخصص به این حرفه و ضعف نظارت ها در فعالیت مطبوعات موجب شده تنها دریافتی مطبوعات از این نهاد اجرایی ارشادهای اخلاقی جهت فعال سازی مطبوعات از طریق خانه مطبوعات باشد.
به طوریکه مدیر کل ارشاد اسلامی استان تاکید دارد که اگر مطبوعات نیازمند آموزش است در صورتی که خانه مطبوعات اقدام به برگزاری کلاس آموزشی کند از حمایت های ما بی نصیب نخواهد ماند.
ضعف تصدی گری در دستگاه هایی که انتظار می رفت خود ناظر و دیده بان مطبوعات باشد موجب شده چهره های مطبوعاتی در اردبیل تغییر لحظه ای داشته باشد و به تعبیر رئیس دانشکده خبر اردبیل جلسات خبری مهم در استان با حضور مهمانان کشوری با افرادی که نه تخصص و نه آمادگی دارند برگزار شود که نمونه بارز آن در سفر رئیس جمهور به استان مشاهده شد تا اگر فردی نه تخصص دارد و نه مهارت، امروز بتواند در مقابل معاونان رئیس جمهور و خود وی بنشیند و طرح سوال کند.
شورای مشورتی مطبوعات ایده ای در حد یک اسم
در عین حال جلسات هم اندیشی اعضای خانه مطبوعات و شورای روابط عمومی ها که در بدو آغاز بکار با وعده هایی نظیر رفع مشکلات مطبوعات، نگاه تخصصی به این حوزه و ایجاد تعامل سازنده بین مطبوعات و روابط عمومی ها همراه بود در حد یک اسم باقی ماند و حتی برای خود اهالی مطبوعات نیز جذابیت نداشت.
در یکی از این جلسات مدیر کل روابط عمومی استانداری اردبیل به عنوان رئیس این شورا وعده ایجاد شورای مشورتی مطبوعات را طرح کرد و ضرورت آن را نیاز به بهبود فعالیت رسانه ها عنوان کرد.
مسعود امامی یگانه تاکید کرد: این شورا می تواند مشکلات و نارسایی های حوزه مطبوعات و روابط عمومی ها را جمع بندی و انعکاس دهد.
وی با بیان اینکه این شورا ترکیبی از هیئت مدیره مطبوعات و هیئت رئیسه روابط عمومی ها است، اضافه کرد: می توان از طریق شورای مشورتی در خصوص امور مختلف استان با مسئولان به مشورت و تبادل عقیده پرداخت.
با این وجود نه تنها شورای مشورتی محصور در ایده بوده حتی کمیته ارتباط با رسانه شورای روابط عمومی ها نیز در تغییر وضعیت فعالیت مطبوعات تاثیری مطلوب بر جای نگذاشته است و یک سوی عدم تخصص مطبوعات در نحوه مواجه با روابط عمومی ها و بالعکس همچنان به قوت خود باقی است.
ضعف اخلاق حرفه ای و پول محوری در تولید خبر که به تعبیر مدیر خبرگزاری ایرنا حتی به خبرگزاری ها نیز سرایت کرده در کنار مجوز دهی به افرادی که تعداد قلیلی از آنها با دغدغه مطبوعاتی وارد این عرصه می شوند و هموار کردن راه ورود به حوزه مطبوعات که مسئولیت سنگین انعکاس واقعیات اجتماع را دارد، همه موانعی است که گره عدم تخصص بر گردن مطبوعات را بیش از پیش سفت تر کرده است.
این روزها نگاه شعاری آفت حوزه ای شده است که خود باید بیش از سایر حوزه ها مبرا از آن بوده و چنان تبحری داشته باشد که حتی شعار زدگی مدیران را بتواند تشخیص دهد. با این وجود این حوزه با هرج و مرج خود ساخته چندان از ابتلا به آفات دیگر به دور نیست.
............................
گزارش: ونوس بهنود
