به گزارش خبرنگار مهر، بیکاری و اشتغال، عدم توسعه مناطق روستایی و محرومیت ها از عوامل مهمی هستند که خانواده ها را ترغیب به مهاجرت می کنند. مهاجرت هایی که به امید رونق زندگی و در آمد بیشتر و در اکثر مواقع از مناطق محروم یا روستاها به شهرها انجام می شود. اما در بسیاری از موارد این مهاجرت تاثیر عکس دارد و باعث بروز مشکلات جدید می شود.
یکی از تاثیرات مهاجرت در شهرها، به خصوص شهرهای در حال توسعه، رونق حاشیه نشینی است. خانواده هایی که با درآمد کم به شهرها مراجعه می کنند و توان اسکان در خانه های پرهزینه شهرها را ندارند، به حاشیه شهرها روی می آورند و با اسکان در خانه هایی که بدون مجوز، با حداقل امکانات و بدون رعایت استانداردها ساخته می شوند زندگی خود را آغاز می کنند.
زندگی که در بسیاری از مواقع نه تنها پایانی بر مشکلات گذشته نیست، بلکه خود شروع معضلات و مشکلات جدید بخثوث مشکلات اجتماعی است.
حاشیه نشینی یکی از چالش های جدی شهرهای کشور است
مدیرکل دفتر شهری و امور شوراهای استانداری گلستان، در مورد بحث حاشیه نشینی به خبرنگار مهر، گفت: حاشیه نشینی امروز یکی از چالش های جدی شهرهای کشور به شمار می آید و مدیریت شهری را برای اداره شهرها با مشکل روبرو کرده است.
عبدالرضا چراغعلی افزود: با کمال تاسف در استان گلستان گرگان به عنوان شهر مقصد برای مهاجرت از گوشه و کنار کشور شناسایی شده و از سایر شهرها و روستاهای کشور مهاجرت به گرگان صورت می گیرد که در این میان شاهد مهاجرت افاغنه نیز هستیم.
حاشیه نشینی چالش های اجتماعی و امنیتی ایجاد کرده است
وی با بیان اینکه در سال های گذشته علی رغم برخی از برنامه ریزی ها، حجم زیادی از منابع درآمد شهرستان ها را در سطح استان بخش حاشیه نشین به خود اختصاص داده، گفت: شهرداری ها و شوراها منابع درآمدی بعضی از محلات را در محل های حاشیه نشین هزینه می کنند، وجود بافت های ناپایدار و ساکنین با فرهنگ های متفاوت در حاشیه گرگان موجب چالش های زیاد اجتماعی، شهرسازی و حتی امنیتی شده است.
وی با بیان این که مدیریت شهری تکلیف برخورد قانونی مطابق با مقررات را با حاشیه نشینی دارد، افزود: حجم گسترده ساخت و ساز غیر مجاز و ناپایدار در اطراف شهرهای استان به خصوص مرکز استان موجب شده تا شهرداری ها و شوراهای شهر از خدمات رسانی به محلات و شهرهای استان غافل بمانند.
ساخت و سازهای حاشیه شهرها غیر استاندارد است
چراغعلی تصریح کرد: یکی از پیش بینی های مهم پیش روی ما این است که به علت ناپایداری سازه های اطراف شهرها در صورت بروز حوادث غیر مترقبه مثل زلزله، طوفان و سیل، بیشترین خسارت متوجه این کالبد ناپایدار خواهد شد، زیرا اکثر سازه های ایجاد شده در حاشیه شهرها بدون رعایت مقررات مالی سازمان و آئین نامه های مصوب شهرسازی ایجاد شده است.
وی افزود: شهرداری های استان و اعضای کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری ها باید تکلیف به رعایت قانون و اطمینان از پایداری ساختمان ها قبل از صدور مجوز برای ماندگاری این بناها داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: اما متاسفانه در بررسی های صورت گرفته مشاهده شده که در بسیاری از آرای صادر شده ایراد قانونی وارد بوده و ضوابط و مقررات شهرسازی رعایت نشده است.
مدیرکل دفتر شهری استانداری گلستان با تاکید بر این که شهرداران و اعضای شورای شهر استان برای مقابله با حاشیه نشینی باید چاره اندیشی کرده و از تضییع حقوق سایر شهروندان جلوگیری کنند، خواستار برقراری عدالت اجتماعی توسط مدیران شهری شد و افزود: در بررسی های صورت گرفته آمار نگران کننده ای از جرائم، اتفاقات و ناهنجاری ها این مناطق اعلام شده است.
جرایم حاصل از حاشیه نشینی نتیجه قصور شهرداران است
وی خاطرنشان کرد: جرایم صورت گرفته در حاشیه های غیر مجاز، نشان دهنده قصور شهرداران به وظایف قانونی آن ها است، لذا ضروری است شهرداری های استان با توجه به معضلات حاشیه نشینی و خطراتی که مدیریت شهرها را تهدید می کند در این خصوص اقدامات لازم را انجام دهند در غیر این صورت با آن ها برخورد می شود.
شکل گیری حاشیه ها در گرگان با بافت های چند قومیتی و عدم احساس تعلق شهروندی، مسائل جمعیتی، مسکن ناپایدار، مشاغل کاذب و شرکت در اقتصاد غیر رسمی، مسائل امنیتی و پیدایش هسته های قومی با ناهنجاری های روحی روانی و نابسامانیهای فرهنگی اجتماعی همراه بوده است.
این مناطق از حیث کالبدی مراکزی هستند که به دور از هرگونه برنامه ریزی و فارغ از استقرار نظام قانونمند و معقول و منطقی بدون کوچکترین تفکر و مآل اندیشی به صورت خودجوش رشد و تکوین یافته و هیچگونه کنترل و ارتباطی بین بدنه شهر و حاشیه که رشد و گسترش آنرا کنترل کند، وجود ندارد و این یعنی گسست کالبدی با وجود پیوستگی محدود عملکردی.
مشکل حاشیه نشینی در گرگان جدی است
رییس شورای شهر گرگان هم مشکل حاشیه نشینی در گرگان به عنوان مرکز استان گلستان را جدی دانست و با بیان این که یکی از معضلات اکثر شهرها حاشیه نشینی است، افزود: حاشیه نشینی، از ساخت و ساز غیر استاندارد توسط اقشار ضعیف جامعه و بعضی از اشخاص سودجو ایجاد می شود.
حسین ربیعی در گفتگو با خبرنگار مهر، افزود: دستاورد و نتیجه این ساخت و سازها بعلت اینکه شبانه ساخته می شوند، عدم استحکام بنا و عدم نظارت مهندسین است.
وی بیان کرد: این قشر چون از نظر مالی ضعیف هستند در زمین هایی با مساحت کم و اکثرا صد درصد احداث بنا می کنند که با توجه به عدم استفاده از طرح جامع و تفسیری در ساخت این بناها گذربندی آنها استاندارد نبوده و مشکلات ترافیکی و رفت و آمد را بوجود می اورد.
برخورد با حاشیه نشینی نیازمند پلیس ساختمان قدرتمند است
وی افزود: دلیل اینکه ما شاهد این نوع ساخت و سازها هستیم این است که از یک پلیس ساختمان قدرتمند برخوردار نیستیم، پلیس ساختمان ما باید حتما با مجوز یک قاضی در برخورد با این عوامل وارد شود و در کنارش نیروی انتظامی پشتیبان آن باشد.
ربیعی اظهار کرد: متاسفانه به علت عدم همراهی نیروی انتظامی و قضات دادگستری، پلیس ساختمان به تنهایی وارد برخورد با ساخت و سازهای غیر مجاز شده و در موارد زیادی درگیری با سازندگان را به همراه داشته است.
پلیس ساختمان نیازمند حمایت نیروی انتظامی و حکم دادگاه است
وی ادامه داد: در نتیجه بعضی اوقات محکومیت پلیس ساختمان شهرداری را در دادگاه ها شاهد هستیم، برای جلوگیری از این ساخت و سازها نیاز است که در کنار پلیس ساختمان نیروی انتظامی و حکم دادگاه قرار داده شود.
رییس شورای شهر گرگان در ادامه گفت: از دیگر نتایج حاشیه نشینی مسائل فرهنگی و ناهنجاری های اجتماعی است، نتیجه این حاشیه نشینی ها در سال هایی که فرزندان کوچک این خانوادها به سن بلوغ می رسند در جامعه بیشتر مشهود خواهد بود.
وی اضافه کرد: لذا می طلبد مسئولان کشور، چه مجلس شورای اسلامی و چه دولتمردان برای جلوگیری از این معضل راهکارهایی ارائه دهند.
وی در ادامه گفت: شورای اسلامی شهر گرگان برای جلوگیری از ساخت و سازهای حاشیه شهر از اهرم های چون قلع بنا و پیشگیری با جرائم سنگین استفاده کرده است، ولی با این حال این ساخت و سازهای غیر قانونی همچنان ادامه دارد.
ربیعی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از دلایل رشد حاشیه نشینی برخورداری از ارزش افزوده است که از ساختمان های ساخته شده برای صاحبان آن بوجود می اید، روستائیان با این دیدگاه که با ساخت یک خانه در حاشیه شهر می توانند در کوتاه ترین زمان به سود چند برابر نسبت به روستا دست یابند به شهر مهاجرت کرده و با ساخت و ساز در حاشیه شهر اهداف خود را دنبال می کنند.
در کانون های حاشیه نشینی گرگان و در مناطقی همچون حاشیه بلوار الغدیر و اسلام آباد، کوی عرفان، المهدی، محتشم، فردوسی، شریعتی، قلعه حسن، انجیراب و حتی اوزینه و مناطق بلافصل بیرونی شهر در دهه های گذشته ساخت و سازهای غیرمجاز و بدون استحکام لازم انجام شده که گسترش حاشیه و حاشیه نشینی را تشدید کرده است.
روش هایی نظیر تخریب یا همان شیوه های بولدوزری برخورد نیز نه تنها به رفع معضل سکونتگاه های غیررسمی نمی انجامد، بلکه آن را وخیم تر هم می کند؛ راه حل های موضعی همچون دادن خدمات و امکانات صرف نیز نه تنها مشکلی از این سکونتگاه ها حل نمی کند، بلکه موجب ترغیب ساکنان برای ماندن و جلب بیشتر دیگر افراد به این سکونتگاه ها می شود.
لذا تنها راه ممکن، ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های موجود و از طرف دیگر اجرایی کردن راهبردهای نظارتی، قانونی و کالبدی مربوطه برای جلوگیری از ایجاد لکه های حاشیه نشین در آینده است.
