بزرگداشتی برای«ننه حسن» برگزارشد/ نقاشیهایی که شهرت جهانی گرفت

به گزارش خبرنگار مهر، نقاشی های ننه حسن یادآور خاطراتی ازسالهای صفا و صداقت، از روزهای باهم بودن، از روزگار شب نشینی ها و روزگاران پدربزرگها و مادربزرگها، از روزگاری که همه چیز در عشق و محبت خلاصه می شد و دلها را غبار کینه نگرفته بود، است. روزگاری که همه باهم بودند نه علیه هم و دوست داشتن ها بی ریا بود و از روی صدق و صفا.

مسئولان فرهنگی استان زنجان شامگاه جمعه آئین تجلیل و بزرگداشتی برای «ننه حسن» برگزار کردند، هنرمندی که خیلی دیر کشف شد.

ننه حسن در کلبه کوچکی، صمیمانه در کنار شوهر و فرزندانش در شهر قیدار زندگی می کرد. شغل خودش خانه داری و همسرش هم کشاورزی بود. روزی برای اینکه به فرزند دانشگاهی خودش که تحصیلکرده رشته گرافیک است، خودی نشان دهد قلم به دست گرفت و این قلم بر دست گرفتن او باعث شد تا شهرتش از مرزهای ایران اسلامی به آن سوی مرزها برود و با آثاری که در کمترین زمان از خود بر جای گذاشت نه یک چهره ملی بلکه جهانی شود.

او خودش هم نمی دانست که به این زودی در دل هنرمندان و نقاشان بزرگ جای خواهد گرفت و آثارش در گالری های هنرمندان اروپایی، آسیایی و آمریكایی به نمایش گذاشته خواهد شد. حالا ننه حسن در کنار شوهر پیرش آیت رجبی به خلق آثار هنری می پردازد.

منور رمضانی در روستای قرامحمد، شهرستان خدابنده به دنیا آمده و در ۹ سالگی ازدواج کرده و پس از آن در شهرستان خدابنده (شهر قیدار) ساکن شد.

وی می گوید: اشعار، داستان ها، مرثیه ها، ضرب المثل ها و شعرها را از مادرم، خاله ام و جاریه آموختم و قالی بافی را از عمه ام (سیمین بر) و عروس خاله ام (گلی باجی) یاد گرفتم و عمه کوچکم (امی) نیز سفالگر سنتی بود و از ایشان چیزهای زیادی در مورد سفالگری و خورجین بافی آموختم.

ننه حسن می افزاید: برادرانم از شبیه خوانان (تعزیه خوانان) بنام و قدیمی منطقه بودند. در هنگام بافتن قالی یا انجام کار، آواز و مرثیه آنها را با خود زمزمه می کردم. برادرانم کتابهای سراج القلوب، گلستان، قمری دربندی، جوهری، تنبیه الغافلین و دخیل را برایم می خواندند.

این هنرمند قیداری ادامه می دهد: من از کودکی علاوه بر قالی بافی به کارهایی مثل کشاورزی، دامداری، سوزن دوزی و بافتن سایر بافتنی های مورد نیاز خانواده مشغول بودم. من هیچگاه نمی توانم بیکار باشم و مدام در حال انجام کار هستم و نقاشی کشیدن موجب می شود که ذهن آسوده ای داشته باشم و به چیز دیگری فکر نکنم و دچار غم و ناراحتی نشوم. بیشتر اوقات من پس از سکونت در شهرستان خدابنده با قالی بافی سپری می شد و شاگردانی هم داشتم که این هنر را به آنها آموزش می دادم.

به گفته ننه حسن؛ رنگ های قالی ها را بیشتر از گیاهان طبیعی مانند گیاه آجی (رنگ سیاه)، سوت دوگان (زرد خام)، گل کدو (زرد حنایی) و پوست گردو (مشکی) و غیره درست می کردم و رنگهای نقاشی هایم نیز بی تأثیر از رنگهای طبیعی قالی هایم نیستند.

ننه حسن ادامه می دهد: یکی از خاطراتی که در ذهن دارم این است که به یاد دارم بنا به آیین گذشته ما در زمان خشکسالی، مردم برای باریدن باران مدام دعای باران می خواندند و چمچه خاتون (نوعی مراسم آیینی) برگزار می کردند، مادرانمان آش درست می کردند و از ناودان مسجد به پایین می ریختند تا باران بیاید. در روز عروسی من که همزمان بود با برپایی این مراسم، در لحظه ای که سوار اسب می شدم باران به شدت بارید. در طول دوران زندگی خود 15 فرزند به دنیا آوردم که از این تعداد 11نفر آنها از یک تا هفت سالگی بر اثر بیماری ها و نبود امکانات از دنیا رفتند.

وی می گوید: زبان فارسی را زیاد نمی دانم و به زبان ترکی صحبت می کنم و پنج کلاس نهضت در سن ۶۰ سالگی خوانده ام و در کودکی نیز تا حدودی امه چلکه (الفبای قدیم) را از ملا هاشم سهروردی آموختم. داستانهای زیادی می دانستم که با گذشت زمان و کهولت سن و سانحه تصادف برخی از آنها را فراموش کرده ام. داستانهایی مانند «دیو زاد»، «گوزو گوو کوسسا»، «کور اوغلو»،(آیی اوغلو عباس، صغیر اوغلوسخماز، قورد اوغلو قورخماز)، «جرتی و پرتی سچان بچان کولبیه قاچان»، «حیدر شاه» و غیره که بیشتر آنها را از خاله فاطمه و مادرم یاد گرفته ام.

ننه حسن می گوید: پدر شوهرم (شیخ حسن) شیخ ایل و روحانی بود و مکتب داشت و برایمان رساله می خواند، برخی داستان ها و مسائل شرعی را از او یاد گرفتم. او شصت پاره و کتاب نماز را با خطوط نسخ و ثلث خوب می نوشت و گاهی به حجاری سنگ قبر، مهر تراشی، شیرازه و صحافی کتاب می پرداخت. من از داستان هایی که از آنها آموختم تا آنجا که در ذهن دارم در نقاشی هایم استفاده می کنم. در چند سال اخیر به خاطر کم سو شدن چشمانم از قالی بافی منع شده ام و بیشتر وقت خود را با نقاشی کردن پر می کنم.

حسن رجبی فرزند کوچک این مادر نقاش و تنها مشوق و حامی مادر برای نقاش شدن، می گوید: دوران زندگی پر فراز و نشیب "ننه حسن" سرشار از تجربیات و آموخته هایی است که او نسل به نسل و سینه به سینه از پیشینیان خود به ارث برده است که این آموخته ها شامل روایت ها، افسانه ها، داستان واره ها، منظومه ها، اعتقادات، اسطوره ها و آئین های کهن است که انبوهی از ناگفته ها را پیش روی ما قرار می دهد که بازگو کننده هویت این مرز و بوم بوده و باز نمود آنها را در قالب آثار نقاشی ننه حسن می توان دید.

رجبی ادامه می دهد: با تاملی کوتاه در این آثار به سادگی می توان به ارتباط این نقاشی ها و رنگ ها و ترکیب ها با نقوش قالی ها پی برد که این قالی ها بستر مناسبی برای حفظ روایت های کهن بوده است. وجود مایه های روایی و اسطوره ای، ظرافت چشمگیر در بکارگیری رنگ ها و ترکیب بندی ها، ریتم و پویایی نقوش از مهمترین ویژگی هایی است که در آثار وی به چشم می خورد. بی شک اعتبار آثارش از انبوه تجربیات و صداقت در بیان آنچه در ذهن دارد نشأت گرفته است.

وی می افزاید: زندگی، طبیعت و انسان از شاخصه های مهم و مشترک اغلب آثار این هنرمند است و نحوه بازنمایی تصاویر، یاد آور نقش های کهن و آثار تمدن های باستانی است که گویی او این شیوه بازنمایی را بی واسطه از پیشینیان خود آموخته و میراث دار دانسته های آنان است.

رجبی كارشناس گرافیك و طراح در خصوص آثار ننه حسن یادآور می شود: این قبیل آثار، گنجینه های ارزشمندی هستند که موشکافی جنبه های روایی و زیبایی شناختی آنها حجمی از ارتباط ها را در مقابل ما قرار می دهند و کمک شایانی در جهت دست یابی به فهمی عمیق از دیرینه ی پربار هنر این مرز و بوم در اختیار ما قرار می دهند.

فرماندار خدابنده شامگاه جمعه با تبریک هفتاد و هفتمین سال تولد این هنرمند برجسته گفت: ننه حسن هنرمندی كه نام این شهرستان را در حوزه فرهنگ و هنر جهانی كرد و از زمره استعدادهای فراموش شده این اقلیم است. استعدادهایی كه به خاطر غفلت غیرمسئولانه، خیلی از افراد یا كشف نشده اند و یا به هدر رفته اند.

فتحی با بیان اینکه مقوله فرهنگ و هنر امروزه حدود جغرافیایی نمی شناسد و در یك لحظه تمام مرزها را فرا می گیرد و پیام خود را به دوستداران آن می رساند می افزاید: لیكن بخت با این هنرمند عزیز یار بوده كه با علاقه ذاتی خود كوشیده هنر خود را به منصه ظهور و بروز برساند و این بزرگداشت علاوه بر اینكه بخش ناچیزی از وظیفه سنگین است، نویدبخش این رویكرد است كه از چنین فرصتهای طلایی برای رونق بخشی و جلا بخشیدن به چهره های هنری عصر ما نهایت بهره را ببریم.

وی با بیان اینکه تجلیل، شایسته هنرمندانی است كه با اندیشه متعالی خود به تقویت فرهنگ و هنر پرداخته اند، ادامه می دهد: از شخصیت هنری این بانوی گرانقدر سپاسگزارم و با آرزوی طول عمر و صحت و سلامت برای خانم منور رمضانی به ایشان بخاطر این توفیقشان تبریك عرض می کنم.

معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ وارشاد  اسلامی استان زنجان نیز در این مراسم افزود: این برنامه یکی از کم نظیرترین برنامه های فرهنگی استان به شمار می آید که در تاریخ فرهنگی استان ماندگار خواهد شد.

جعفر محمدی درادامه به موفقیت های ننه حسن در هنر اشاره کرد و افزود: با دیدن این آثار که حیات و زندگی در سراسر آن موج می زند به توانایی های این هنرمند پی برده و به وجود وی در استان افتخار می کنیم.

در حاشیه این مراسم هنرمندان به اجرای برنامه های شاد و موسیقی پرداخته و هنرمندان و شاعران در حد توان خود به نقد و بررسی آثار و شعرگویی در خصوص شخصیت این بانوی بزرگ و نقاش معاصر پرداختند.

در ادامه ننه حسن در کنار یار دیرین خود کربلایی آیت رجبی با کمک حسن آقا به روی سن رفته و بر روی صندلیهایی که از قبل آماده شده بود نشست و به زبان شیرین آذری به قدردانی از چهره های هنری، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرماندار و معاون فرماندار، مسئولین ادارات شهرستان پرداخت.

وی گفت: من این آثار را برای جوانان امروز از خاطرات دیروز و قصه های تاریخی خلق کرده ام.

پایان مراسم نوبت به بریدن کیک تولد هفتادو هفت سالگی ننه حسن رسید و کیک بین حاضرین در مراسم پخش شد. لازم به ذكر است این برنامه به همت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان خدابنده و هنرمندان برگزار شد.