به گزارش خبرگزاری مهر، پنجاه و سومین جلسه گروه علمی فلسفه اخلاق مجمع عالی حکمت اسلامی با موضوع تأملاتی معناشناختی در حقیقت ارزشی اخلاقی با ارائه بحث حجت الاسلام والمسلمین مبینی با حضور اعضای گروه در اتاق جلسات مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد.
در این جلسه حجت الاسلام والمسلمین مبینی گفت: در برخی نظریات اخلاقی میان حیث معناشناختی و حیث وجودشناختی مقولات ارزشی فاصله افتاده است و حال آنکه به نظر می‌رسد همسو بودن تبیین وجودشناختی از ارزش با ارتکازات مفهومی و شهودات معناشناختی، معیار مهمی برای موفق بودن آن تبیین است.
وی افزود: در این بحث، ابتدا با انجام برخی کاوش‌های معناشناختی، انواع مهم خوبی (و بدی) را از یکدیگر تشخیص می دهیم که عبارتند از خوبی ابزاری که صرفاً حاکی از ارزیابی مثبت از یک وسیله برای هدف مورد نظر است، خوبی نفسانی که علاوه بر ارزیابی مثبت، دال بر مطلوبیت چیزی برای ما است، و خوبی ارزشی که یک بعد مهم معناشناختی آن عبارت است از تحسین پذیری مستقل امور. بنابر این، در مقام معناشناختی گونه‌ای قابلیت تحسین استقلالی را در خود امور ارزشی و اخلاقی می‌یابیم.
مبینی با بیان اینکه به نظر می رسد متکلمین هنگام بحث از حسن و قبح ذاتی تا حد زیادی به این بعد معناشناختی پای بند بوده اند و نظریات خود را با حفظ این عنصر معنایی ارائه داده اند، اظهارداشت: همچنین پای بندی به این بعد معنایی بوده است که اصولیونی مانند شیخ محمدحسین اصفهانی را به سوی نظریۀ مشهوریت قضایای اخلاقی سوق داده است، اما برخی نظریه پردازان معاصر ازجمله آیت الله مصباح ظاهراً نظریۀ خود را به بهای از دست دادن این بعد معناشناختی ارائه داده اند، چرا که نظریۀ ایشان به خوبی ابزاری و نهایتاً به خوبی نفسانی برمی گردد و تحسین پذیری مستقل امور که ویژگی معناشناختی مفاهیم ارزشی است در این نظریه نادیده گرفته می شود.
این محقق و پژوهشگر تصریح کرد: به نظر می رسد عدم پای بندی به این بعد معناشناختی در نظریۀ ضرورت بالقیاس الی الغیر به پیامد معرفت شناختی ناخواسته ای دچار می‌شود که بر اساس آن درک‌های اولیۀ ما از ارزشمندی امور اخلاقی از اعتبار می‌افتند و دسترسی معرفتی ما را به ارزش‌ها دشوار می‌سازند؛ خوشایندی و بدایندی‌های اخلاقی ما تابع معرفت‌های اخلاقی ما می‌شوند و به جهت دشواری کسب چنین معرفت‌هایی، احتمال انحراف‌ها و اختلافات معرفتی و در پی آن اختلاف‌های اخلاقی زیاد می‌شود.
نظر شما