حلقه مفقوده تمدن شرق در بزنجان/ کشف تمدن تاریخی در پروژه عمرانی

به گزارش خبرنگار مهر، شهر بزنجان در شهرستان بافت استان کرمان تا چند سال قبل شهر کوچکی بود که در امتداد یک خیابان شکل گرفته بود. در انتهای این شهر بقعه ای از خشت و گل در زیر یک درخت توت قرار گرفته بود که مردم محلی این شهر از وی به عنوان فردی گرانقدر یاد می کردند و با همیاری و توجه خاص مردم و به خصوص سالمندان این شهر کوچک همچنان پا برجا مانده بود. اما پس از بررسی های صورت گرفته توسط کارشناسان مذهبی شجره نامه و جایگاه این بانوی فرهیخته برای مردم شهر بیشتر نمایان و توجه ها به سوی این شهر بیشتر شد. در همان زمان بود که طرحهای عمرانی برای توسعه این بقعه افزایش یافت و در جریان همین طرح ها و حفاری ها آثاری از یک تمدن کهن در اطراف این مکان مذهبی کشف شد.

تمدنی که سر به مهر ماند

این آثار برای مدتی در همین منطقه نگهداری شد و در نهایت برای بررسی بیشتر به مراکز مطالعاتی منتقل شد اما هیچ گاه اقدام قابل توجهی در خصوص بررسی و کنکاش در خصوص این تمدن کهن انجام نشد و تمدنی کهن در کناره رودخانه همیشه جاری شهر بزنجان سر به مهر ماند و کمتر از آن سخن گفته شد.

اما تاکنون طرح باستان شناسی مشخصی در این منطقه انجام نشده است و رازهای تمدن کهن بزنجان همچنان مسکوت مانده است.

این درحالی است که از گذشته تاکنون بین سالمندان این شهر شایعاتی در خصوص پیدا شدن اشیاء مختلف تاریخی در حاشیه رودخانه بزنجان و باغ های اطراف به گوش می رسید حتی صحبت هایی نیز از حفاری های غیر مجاز توسط افراد سودجو نیز در گذشته می شد که کشف آثار تاریخی در این شهر این مسئله را تصدیق می کند.

اما آنچه که بر این امر صحه می گذارد اتفاقی بود که هفته گذشته در این شهر روی داد. شهرداری بزنجان در راستای توسعه زیر ساختهای عمرانی این شهر، در حال توسعه پارک مرکزی بزنجان در نزدیکی بقعه مدهبی بود که بیل های مکانیکی این پروژه به تعدادی از ظروف تاریخی برخورد می کند.

کشف خمره های تاریخی

به گفته کارگران شهرداری در این حفاری ها تعدادی ظروف تاریخی پیدا شد که یکی از این ظروف نیز به دلیل برخورد بیل مکانیکی شکسته است اما بلافاصله نیروی انتظامی و مسئولان میراث فرهنگی در محل حضور می یابند و این ظروف از خاک بیرون آورده می شود و به مسئولان میراث فرهنگی تحویل داده می شود.

مسئول میراث فرهنگی بافت در گفتگو با مهر در این خصوص اظهارداشت: این اتفاق نشان می دهد که احتمالا در این بخش از شهر بزنجان محوطه ای تاریخی وجود دارد به همین دلیل از ادامه حفاری ها در این منطقه جلوگیری شده است و از مسئولان و مردم نیز می خواهیم تا انجام مطالعات و بررسی های بیشتر از حفاری در این مناطق خودداری کنند.

علی نجفی نژاد افزود: در این حفاری ها دو خمره کشف شده است که در انتظار کنکاش بیشتر در خصوص کشف قدمت و ارزش این خمره ها هستیم.

وی افزود: محوطه های تاریخی نشان دهنده فرهنگ و اصالت یک سرزمین هستند و نگهداری از آنها وظیفه عمومی است و از مردم شهر نیز می خواهیم در نگهداری و حراست از این داشته ها کوشا باشند.

وی تصریح کرد: این دو خمره هم اکنون در میراث فرهنگی شهرستان نگهداری می شوند و در انتظار ورود کارشناسان میراث فرهنگی برای مطالعه بر روی این محوطه هستیم و نتایج آن طی روزهای آینده مشخص می شود.

اعزام کارشناسان میراث فرهنگی به بزنجان

وی افزود: نمونه این خمره ها با همین ساختار که در میراث فرهنگی وجود دارد متعلق به هزار و ۵۰۰ سال قبل است اما قدمت این خمره ها باید دقیقا و با بررسی همین خمره ها مشخص شود.

نجفی نژاد در خصوص کشف آثار دیگر در این منطقه عنوان کرد: شاهد وجود سفالینه هایی در اطراف این منطقه هستیم به همین دلیل باید مطالعات بیشتری در این منطقه انجام شود.

احمد عباسی، کارشناس باستانشناسی در گفتگو با مهر اظهارداشت: استان کرمان سرزمین محوطه های تاریخی است این درحالی است که مطالعه و بررسی در خصوص این محوطه ها در اکثر مناطق مسکوت مانده است از جمله این تمدن هاT تمدن غنی "ارت" در جیرفت است، نکته قابل توجه اینکه این تمدن بسیار قدیمی تر از بسیاری از تمدن های کشف شده در ایران است و گمان می رود با توجه به کشف الواح تاریخی سر منشا کشف خط در جهان است.

وی افزود: اکثر تمدن های استان کرمان در حاشیه رودخانه ها شکل گرفته اند و شهر بزنجان نیز در حاشیه رودخانه ای دائمی با همین نام وجود دارد.

بزنجان در حد فاصل تمدن های غنی جیرفت و بردسیر قرار دارد

وی گفت: این شهر حد فاصل تمدن ارت و تمدنی غنی در شهر بردسیر است که هر دو این تمدن ها از جمله تمدن های اولیه در ایران محسوب می شوند.

عباسی افزود: غنی و وضعیت تاریخی تمدن ارت که حدود ۵ هزار سال قبل از میلاد تخمین زده می شود کاملا مشخص است و تمدن بردسیر نیز شامل تپه های تاریخی بلیس، دشتکار و سربند نیز از موقعیت خاصی برخوردار است.

وی ادامه داد: این تپه ها هر سه ثبت ملی شده اند و متعلق به دوران پیش از تاریخ ایران باستان هستند اما مطالعه و بررسی بر روی این تپه ها نیز مدتهاست انجام نشده است.

وی با اشاره به خصوصیات شهر بزنجان افزود: در گذشته در حفاری هایی که در این شهر صورت گرفته است آثار تاریخی متعددی کشف شده است اما مطالعه قابل توجهی در خصوص این تمدن صورت نگرفته است و کشف خمره های جدید در این شهر شاید تلنگری به میراث فرهنگی باشد و احتمالا حلقه ای جدید از تاریخ در این شهر کوچک خفته است.

این باستانشناس افزود: کمبود اعتبار و سیاستهای خاص میراث فرهنگی در مقطعی موجب شد که حفاری های تاریخی در این محوطه ها متوقف شود و نمود واضح این اتفاق را می توان در تپه های کنار صندل مشاهده کرد اما عدم توجه به این مهم می تواند موجب شود حلقه های مفقوده تاریخ سر به مهر بماند.

وی افزود: از سوی دیگر در برخی از این مناطق شامل محوطه های شهر دقیانوس متاسفانه پس از حفاری ها بسیاری از آثار در معرض فرسایش و تخریب قرار دارند و اقدامات اولیه هم برای نگهداری این محوطه ها نشده است. در مورد محوطه بزنجان نیز توقع می رود با اختصاص اعتبار مورد نیاز مطالعات اولیه در خصوص این تمدن انجام شود و در نهایت نیز کار نیمه کاره رها نشود.