مسیر پر فراز و نشیب ژئوپارک قشم/کارت قرمز پاک می شود

به گزارش خبرنگار مهر، ژئوپارک قشم اولین و تنها ژئوپارک ثبت شده جهانی در خاورمیانه است که محدوده آن تقریبا به اندازه مساحت کل جزیره به جز دو شهر قشم و درگهان با وسعتی بالغ بر هزار و ۵۶۱ کیلومتر می باشد. این ژئوپارک ۲۷ سایت دارد که تعدادی از این سایت ها برای بازدید عموم بازگشایی شده اند.

از ابتدای تاسیس تا کنون ژئوپارک قشم مسیری پر فراز و نشیب در راه ثبت در شبکه جهانی ژئوپارک ها و دست یابی به راهبردهای توسعه جامعه پیرامون پیموده است. برای آگاهی از چالش ها و فرصت های پیش روی این مجموعه طبیعی گفت وگویی داشتیم با سرپرست مدیریت ژئوپارک قشم که در ادامه می خوانید.

حمیدرضا محسن پور در ارتباط با تاریخچه کوتاه تاسیس ژئوپارک در قشم، بیان کرد: ژئوپارک قشم به عنوان تنها ژئوپارک خاورمیانه در اول فروردین ۱۳۸۵ در شبکه جهانی ژئوپارک ها (GGN) زیر نظر یونسکو در پاریس به ثبت رسید.

وی ادامه داد: ژئوپارک قشم تنوع عظیمی از چشم اندازهای زمین شناسی در کنار سایتهای مختلف را ارائه می نماید و علاوه بر این تنوع اکولوژیکی و فرهنگی خاصی دارد.

محسن پور گفت: یکی از اهداف تاسیس ژئوپارک ها علاوه بر حفظ میراث طبیعی و زمین شناختی، احیای آداب و رسوم، توسعه پایدار و ارتقای اقتصاد جامعه محلی است.

وی آداب و سنن و صنایع دستی را یکی از امتیازات با ارزش این ژئوپارک برشمرد و افزود: این آداب و سنن با ارزش نه تنها شادی بخش زندگی مردم جزیره است بلکه برای گردشگرانی که به قشم سفر می کنند، جذابیت خاصی دارد.

ژئوپارک برای پیوستن دوباره به شبکه جهانی آماده می شود

سرپرست مدیریت ژئوپارک قشم گفت: پس از عضویت یک مجموعه در شبکه جهانی ژئوپارک ها، هر چهار سال یک بار نمایندگانی از طرف این شبکه برای ارزیابی و نظارت وضعیت ژئوپارک به منطقه عازم می شوند.

وی ادامه داد: متاسفانه پس از بازدید نمایندگان شبکه جهانی، این ژئوپارک برای باقی ماندن در فهرست جهانی امتیازات لازم را کسب نکرد.

محسن پور افزود: در بازدید مجدد که پس از دوسال صورت گرفت نیز علی رغم اینکه گام های مثبتی برداشته شده بود بازهم ژئوپارک موفق نشد به فهرست جهانی بازگردد و کارشناسان شبکه جهانی استدلال کردند این گام ها در مدت زمان کوتاه برداشته شده و تداوم ندارد.

وی اظهارداشت: از نظر کارشناسان شبکه جهانی، تغییر پی در پی مدیریت در مجموعه ژئوپارک یکی دیگر از موانع ثبت مجدد ژئوپارک در فهرست جهانی بر شمرده شده است.

سرپرست مدیریت ژئوپارک قشم گفت: برای ورود دوباره و باقی ماندن در شبکه جهانی ژئوپارک ها یک برنامه ریزی مدون و منسجم نیاز است.

وی ادامه داد: با وجود اینکه زیرساخت های لازم برای ورود به فهرست جهانی به صورت نسبی آماده شده اما قصد نداریم برای ثبت مجدد شتاب کنیم، چراکه اگر بدون برنامه وارد عمل شویم احتمال خروج دوباره از فهرست به قوت خود باقی خواهد بود.

محسن پور بیان داشت: هم اکنون با شبکه جهانی ژئوپارک ها در ارتباط هستیم و به صورت مرتب در برنامه های این شبکه شرکت می کنیم و راهبردهای توسعه ژئوپارک را در سه حوزه پیش خواهیم برد.

وی هویت بخشی به ژئوپارک، توسعه زیرساخت های مورد نیاز و افزایش مطالعات علمی و تماس با دانشگاهیان را از مهمترین راهبردهای دست یابی به جایگاه واقعی ژئوپارک قشم، برشمرد.

جامعه محلی و مدیریت ژئوپارک به تبادل دانش می پردازند

سرپرست مدیریت ژئوپارک بیان داشت: همانطور که گفته شد یکی از اهداف تاسیس ژئوپارک ها علاوه بر حفظ میراث زمین شناختی، توسعه پایدارو ارتقای اقتصاد محلی است.

محسن پور ادامه داد: برای دست یابی به این منظور آموزش جامعه محلی به منظور آگاه کردن آنها از کارکردهای مفیدی که ژئوپارک در حفظ طبیعت و بهبود زندگی روزانه دارد، ضروریست.

وی گفت: دوره های آموزشی متنوعی برای آگاهی جامعه محلی برگزار شده تا مراجعه دوباره کارشناسان شبکه جهانی با علم مردم محلی نسبت به وظایفشان در قبال ژئوپارک همراه باشد.

محسن پور تاکید کرد: البته آموزش جامعه محلی به صورت یک جانبه نخواهد بود و در برخی موارد طرز استفاده و نگاهداری بومیان ازپدیده های طبیعی همجوارشان درس های بزرگی برای مدیریت ژئوپارک به همراه خواهد داشت و مجموعه مدیریت ژئوپارک تلاش دارد از این تجربه های کهن و بومی غافل نماند.

محسن پورگفت: خروج ژئوپارک از شبکه جهانی اتفاق خوشایندی نبود اما بازگشت بدون برنامه و شتابزده به این شبکه که نتیجه ای جز خروج دوباره نیز نخواهد داشت، چندان خوشایند نخواهد بود.

وی ادامه داد: تلاش مجموعه مدیریت ژئوپارک بر آن است که با ایجاد زیرساخت های لازم و انجام پژوهش های علمی، این بار پایگاه مستحکمی برای ژئوپارک در فهرست جهانی ایجاد کند تا حواشی ای که در گذشته وجود داشته ناپدید شود.

مدت زمان کوتاهی از ایجاد ژئوپارک قشم می گذرد و در همین مدت کوتاه فراز و نشیب های زیادی بر سر راه این مجموعه قرار گرفته است. با وجود اینکه این ژئوپارک از فهرست جهانی خارج شده است نمی توان آن را شکست نامید یا حتی اگر شکست نام بگیرد، ناکامی تلخی نخواهد بود چراکه نه تنها ایران بلکه خاورمیانه برای اولین بار وجود مجموعه ای به نام ژئوپارک را تجربه می کرده است.

اما اگر ژئوپارک قشم نتواند با برنامه ای هدفمند جایگاه مستحکمی در شبکه جهانی پیدا کند، ناکامی بزرگی برای این مجموعه خواهد بود چراکه فرصت آزمون و خطا به پایان رسیده است و این بار نوبت راستی آزمایی مدیریتی و علمی برای اداره ژئوپارک رسیده است.

امیدواریم مجموعه ژئوپارک قشم با استفاده از تجربه های گذشته بتواند هرچه زودتر به راهبردهای توسعه دست پیدا کند علاوه برسربلند کردن نام ایران، اقتصاد جامعه محلی را قوت بخشد.

گزارش: لیلا حمزه خیرآبادی