به تصوير كشيدن روح در آثار سينمايي و تلويزيوني دشوار و پيچيده است

امير قويدل، كارگردان مجموعه تلويزيوني "روح مهربان" كه مدتي است پخش آن از شبكه يك سيما آغاز شده است در گفت و گو با خبرنگار تلويزيوني " مهر" در خصوص شكل گيري اين اثر براي توليد گفت:  زماني كه فيلمنامه به دست من رسيد، به نظرم آمد شكل قصه به گونه اي است كه از جذابيت خاصي بهره مي برد. به همين دليل بازنويسي متن را آغاز كردم و آن را به مرحله توليد رساندم. متن اين سريال به مساله روح اشاره مي كند كه اين مساله نه فقط براي من بلكه براي همه انسانها به خصوص مسلمانان به عنوان بخشي از اعتقادات و دغدغه هاي ذهني از اهميت برخوردار است كه فكر مي كنم تاكنون مورد توجه مخاطبين نيز قرار گرفته است.

وي درباره تمهيداتي كه براي نشان دادن روح در اين سريال به كار گرفته شده است، خاطر نشان كرد:  اين كار بسيار دشوار است و به سادگي نمي توانستم اين مساله را با مخاطب حل كنم. من براي تصوير كردن روح سراغ جلوه هاي ويژه سينمايي و تلويزيون نرفتم و كار تكنيكي خاصي را اعمال نكردم. مساله مهمتر در اين زمينه اينكه 5 روح مختلف در سريال وجود دارد. ما يك رو داريم كه در ذهنيت كودك ( نوه در گذشته ) وجود دارد. يك روح از ديد پسر بزرگ، يك روح از نگاه دختر بزرگ، يك روح از نگاه مادر و يك روح هم از ديد شخصيت اصغر چل تومني در سريال مطرح است. اين نوع روايت داستان و توجه به روح در يك سريال تلويزيوني كار آساني نيست. ولي ما در اين زمينه توانستيم به توافق با مخاطب دست پيدا كنيم و او را براي پذيرش اين روح قانع كنيم. من براي تصوير روح برخورداري از سادگي و راحتي را مد نظر قرار داده ام. زيرا به اين مساله اعتقاد دارم كه صداقت و سادگي براي برقراري ارتباط با مخاطب موثرتر است.

اين كارگردان درباره رعايت نكات مذهبي و اعتقادي حضور روح در اين داستان، اظهار داشت:  هر چند كه در اسلام مسايل مربوط به عرفان، مذهب و دين به طور كلي آسان گرفته مي شود، اما تصوير كردن آن دشواس است. چون هنرمند بر لبه تيغ راه مي رود. نويسنده و كارگردان براي تصوير چنين موضوعي بايد به مساله تسلط كافي داشته باشند و بتوانند پاسخگوي پرسش هاي ذهني مخاطب خود باشند. من در اين زمينه ضمن اينكه از پشتوانه مذهبي دوران مختلف زندگي خود برخوردار هستم و با توجه به داشتن خانواده اي مذهبي بسياري از آموزه هاي ديني را از اين طريق آموخته ام. اما در اين مورد با كارشناسان مذهبي و افراد داراي صلاحيت نيز مشورت كرده ام.

قويدل درباره اينكه مدتي است تعدادي از سريال هاي تلويزيوني به مساله روح توجه نشان مي دهند و انگار رويكرد تازه هنرمندان و مديران تلويزيوني به شمار مي رود، يادآور شد:  اين مساله فقط در تلويزيون نيست در سينما هم به وجود مي آيد. مساله اينجاست كه من از دغدغه ذهني و موضوع هايي كه ديگر هنرمندان انتخاب مي كنند، هيچ اطلاعي ندارم. بنابراين ممكن است به طور اتفاقي چند نويسنده و كارگردان به سمت استفاده از يك مضمون مشخص تمايل پيدا كنند و كارگردان ها نمي دانند كه قصه ها شبيه به هم هستند. در اين ميان سليقه و انتخاب مديران تلويزيون است كه مي تواند تعيين كننده باشد. چون مرحله نهايي انتخاب و توليد يك برنامه تلويزيوني به وسيله مديران شبكه هاي صورت مي گيرد و آنها سياست خاصي را در اين زمينه اعمال مي كنند.

نمايي از سريال تلويزيوني "او يك فرشته است"

كارگردان سريال " روح مهربان " درباره معيار انتخاب بازيگر و شيوه بازيگرداني مناسب با مضمون كه در آن از عنصري نامحسوس استفاده شده است، توضيح داد:  من به بازيگرانم تاكيد مي كردم كه نقش را بازي نكنند، بلكه نقش را زندگي كنند. همين مساله و توافق بر سر خصوصيات نقش باعث شد تا با بازيگران اين سريال به درك مشترك برسيم تا در مورد بروز ويژگي هاي هر نقش شيوه مشخصي را دنبال كنيم. در مورد نقش عبدالرضا زهره كرماني هم به او تاكيد كردم تا خودش باشد و ويژگي هاي شخصيت واقعي خود را به داستان بياورد. ولي اين تصور را داشته باشد كه فرزند اين خانواده است. در مورد بازي گرفتن از شخصيت كودك در سريال هم سعي كردم از ويژگي ها و در عين حال سادگي حقيقي اين كودك بهره ببرم.

وي درباره اينكه به نظر مي رسد طراحي صحنه و لباس به گونه اي ارايه شده است كه با شرايط زندگي و فعاليت شخصيت ها هماهنگي داشته باشد، يادآور شد:  ما سعي كرديم هر شخصيت داستاني وقتي در محلي قرار مي گيرد ويژگي هاي رفتار او به نوعي در لباس و صحنه بازتاب داشته باشد. در اين زمينه وسواس هاي و ريزه كاري هاي زيادي مد نظر دست اندركاران توليد برنامه قرار گرفته است تا ظرايف لحظات مختلف داستان به خوبي در بيايد. ما بر تاثيرگذاري اين فضا سازي و استفاده از طراحي صحنه و لباس دقيق تاكيد زيادي داشتيم و به اين مساله هم توجه مي كرديم كه اگر بيننده به صورت مستقيم متوجه جزييات صحنه نشود، اما فضاي كلي داستان به دلش بنشيند. در زمان هايي كه روح وارد زندگي شخصيت هاي داستان هم مي شود، بر شرايط ظاهري و فضاي كلي روابط آنها تاثير مي گذارد.

قويدل درباره اينكه بيشتر ديالوگ هاي اين سريال از لطافت خاصي برخوردار است اما در برخي صحنه ها و لحظات اين زيبايي در ديالوگ ها ديده نمي شود، اعلام كرد:  هيچ كاري بدون عيب نيست. سعي ما بر اين مبنا بوده است كه اين سريال از مشكل كمتري برخوردار باشد. اما به هر حال امكان دارد در برخي موارد هم ايرادهايي وجود داشته باشد. اين نكته اي كه به آن اشاره مي شود، از جمله همان عيوبي مي تواند باشد كه از دست آدم در مي رود. ولي ما در اين سريال به شدت دقت كرديم كه وقت بيننده را تلف نكنيم.

مجموعه تلويزيوني "روح مهربان" كه متن آن به وسيله شهاب ملت خواه به نگارش درآمده و بازنويسي آن را حسن مشگلاتي به انجام رسانده است، درباره فردي به نام ميرزا علي اكبر فراهاني  است كه انساني متدين و نيكوكار به شمار مي رود. از طرف ديگر، دختر ميرزا هم كه شوهرش خبرنگار جنگي است به اسارت نيروهاي بعثي در مي آيد و باعث ايجاد مشكلات روحي براي اين زن مي شود. در همين هنگام، ميرزا علي اكبر فوت مي كند و شرايط روحي دختر او بيش از پيش به هم مي ريزد. اين زن، دختري به نام سوگل دارد كه كودكي شيرين زبان و حساس است. او در چهلمين روز فوت ميرزا ادعا مي كند كه او زنده است و او ارتباط دارد.

در اين سريال  محمد كاسبي، بهزاد فراهاني، ثريا قاسمي، پوپك گلدره، غزل صارمي، عبدالرضا زهره كرماني، اردلان شجاع كاوه و ليلا بوشهري به ايفاي نقش مي پردازند. همچنين حميد روزبهاني به عنوان مدير تصويربرداري، بهروز معاونيان در مقام صدابردار، حميد عرب شهيدي در سمت طراح صحنه و لباس، مرتضي ضرابي در مقام چهره پرداز و محمد خسروي به عنوان مدير توليد با اين مجموعه همكاري مي كنند.

سريال " روح مهربان " به كارگرداني  امير قويدل در 26 قسمت 45 دقيقه اي براي گروه فيلم و سريال شبكه اول سيما تهيه شده است.