به گزارش خبرنگار مهر، بنای تاریخی ارگ بهارستان یکی از بزرگترین و با شکوه ترین باغهای ایرانی که همچون نگنیی زیبا در دل کویر خراسان جنوبی درخشیده و بهار را در ذهن هر مخاطبی تداعی می کند سال ها است که در کانون بی توجهی قرار گرفته و دوره خزان را طی می کند.
متاسفانه این سازه تاریخی سالها قبل از شناسایی و ثبت در فهرست آثار ملی بخش گسترده ای از آن توسط نهادهای مختلف دولتی و نیمه دولتی مجزا شده و آنچه از این باغ با شکوه باقی مانده کوشکی نیمه ویران و فضایی مخروبه است.
ارگ بهارستان یکی از مهم ترین آثار تاریخی شهر بیرجند متعلق به دوره افشار است که در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
این بنای با ارزش تاریخی با نمایی زیبا و ساختاری ظریف و چشم نواز روزگاری توجه هر رهگذر و پژوهشگری را به خود جلب می کرد اما اکنون تبدیل به متروکه ای شده که نه تنها توانایی جذب رهگذران را ندارد بلکه از کنارش که می گذری ترس و وحشتی عجیب تمام وجودت را فرا می گیرد.
میراث ۲۳۰ ساله دلسوز ندارد
از حدود ۶ سال پیش خبرگزاری مهر خبرها و گزارش هایی را در خصوص تخریب ارگ بهارستان بیرجند منتشر كرد به امید اینكه شاید دست نوازشی از سوی مسئولان میراث فرهنگی و متولیان این ارگ بر سر این میراث به جامانده از دوره افشاریه كشیده شود اما افسوس که تاکنون این میراث ۲۳۰ ساله تاریخی در استان دلسوزی بر خود نیافته است.
هم اكنون به جرات می توان گفت بیش از ۹۰ در صد این بنای تاریخی به طور كلی تخریب شده و در آستانه پیوستن به دفتر تاریخ است تا آیندگان تنها نامی از آن را به عنوان یكی از آثار تاریخی در كتابها بخوانند.
هر چند که مسئولان متعددی در رسانه های استان برای کمک به این بنای تاریخی قول دادند اما متاسفانه تاکنون در عمل جز روزگار ناخوش تر از گذشته برای ارگ چیزی رقم نخورده است.
طرح مستند سازی و آسیب شناسی ارگ بهارستان از جمله برنامه هایی بود که مسئولان استانی خبر از تهیه و تدوین آن را در سالهای گذشته داده بودند اما دو سازمان متولی تقصیر عدم اجرای برنامه ها و رسیدگی به این ارگ در میدان قصور بین مسئولان پای کاری می شود.
در حالی میراث فرهنگی علت اصلی تخریب و عدم رسیدگی به این بنا را عدم مالكیت میراث فرهنگی و بنیاد مستضعفان را متهم در پرونده ارگ بهارستان می داند اما مسئولان بنیاد مستضعفان استان معتقدند این بهانه برای توجیه کم کاری توسط میراث فرهنگی است.
بین آثار تاریخی تفاوت قائل نیستیم
مدیر پایگاه بافت تاریخی بیرجند در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه در حال حاضر ۶۰ اثر تاریخی ثبت شده در محدوده شهرستان بیرجند وجود دارد، اظهارکرد: آثار تاریخی زیادی در این شهرستان وجود داشته که احتیاج به احیا و مرمت دارند.
میراث فرهنگی به تنهایی قادر به مرمت این بافت نیست و نیاز به مشارکت خود مالک دارد.علیرضا نصرآبادی بیان کرد: هر کدام از این آثار جایگاه خاص خود را دارند و ما نمی توانیم بین آن ها تفاوت خاصی قائل شویم و اعتبارات ما برای مرمت و احیاء این بافت ها اندک است.
وی با بیان اینکه ارگ بهارستان مالک شخصی دارد و در اختیار بنیاد مستضعفان قرار است، گفت: با توجه به اعتبارات اندک، میراث فرهنگی به تنهایی قادر به مرمت این بافت نیست و نیاز به مشارکت خود مالک دارد.
مدیر پایگاه بافت تاریخی بیرجند اضافه کرد: با توجه به اینکه اگر ارگ بازسازی و مرمت شود خود بنیاد مستضعفان از آن استفاده خواهد کرد و بهره آن را خواهند برد، باید با میراث فرهنگی در این زمینه مشارکت کنند اما تاکنون بنیاد مستضعفان کار خاصی در این زمینه انجام نداده است.
ارگ بهارستان در انتظار بودجه و طرح مرمت
نصرآبادی با اشاره به اینکه تاکنون استحکام بندی ارگ آجری توسط میراث فرهنگی انجام شده و اتاق ها نیز پوشیده شده اند، عنوان داشت: با این وجود هنوز این بنا برای بازدید گردشگران اصلا مناسب نیست و طرح مرمت آن باید تهیه شود.
نصرآبادی بیان کرد: احیا و مرمت نیاز به گرفتن برخی استعلامات دارد و باید پیمانکار آن مشخص شود که امسال هنوز پیمانکار این طرح مشخص نیست و به همین دلیل مرمت ارگ نیز آغاز نشده است.
وی اضافه کرد: قرار بود این بنا به شرکت عمران سازان و مسکن واگذار شود تا بتوانند آن را احیا کنند اما هنوز این کار قطعی نشده و اعتبار و برنامه ای برای آن نداریم.
ارگ بهارستان انبار مصالح ساختمانی میراث فرهنگی
سرپرست سازمان اموال و املاک بنیاد مستضعفان خراسان جنوبی نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه این بنا از حدود پنج سال پیش برای مرمت و احیا به میراث فرهنگی واگذار شده است گفت: این سازمان نه تنها تاکنون کاری برای مرمت آن انجام نداده بلکه آن را تخریب نیز کرده است.
حسن خسروی بیان داشت: در حال حاضر باغ اندود این بنا که باید ارگ را نگهداری کند به طور کامل خراب شده و علاوه بر این اتاق های ارگ که می توانست بازسازی شوند به انباری برای مصالح میراث فرهنگی تبدیل شده و به طور کامل تخریب شده است.
میراث فرهنگی نه تنها تاکنون اقدام مهمی برای مرمت این اثر تاریخی انجام نداده بلکه آن را تخریب نیز کرده است.وی ادامه داد: میراث فرهنگی طبق قانون موظف است که کار احیا و مرمت بناهای تاریخی را انجام دهد.
سرپرست سازمان اموال و املاک بنیاد مستضعفان خراسان جنوبی با بیان اینکه قرار است این بنا بامساعدت خاص به شهرداری بیرجند واگذار شود، گفت: باید به صورت قیمت کارشناسی این بنا به شهرداری واگذار و توافق در این زمینه انجام شود.
به گفته خسروی در صورت واگذاری ارگ بهارستان به شهرداری، هتل و رستوران سنتی در این بنا احداث خواهد شد.
.................................
گزارش: فاطمه زیراچی- عالیه نخعی
نظر شما