روزنامه وطن امروز در یادداشتی به قلم حسین علوی نوشت:
درست در همان زمانی که همه تصور می‌کردند توافق هسته‌ای نهایی میان 1+5 و ایران در دست طرفین است، ناگهان ورق برگشت. این اقتضای مذاکره با آمریکا است! آنها زیر توافق ابتدایی زدند. آمریکایی‌ها درست در لحظات سرنوشت‌ساز و در حالی که حتی امتیازات باورنکردنی نیز گرفته بودند، باز هم نتوانستند تصمیم نهایی را بگیرند. درست در لحظه تصمیم‌گیری و در حالی که اعضای 1+5 بر سر محتوای قطعنامه شورای امنیت برای برداشتن تحریم‌ها به توافق رسیدند و حتی آن را نیز به تیم ایرانی عرضه کرده بودند؛ باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا با محتوای این قطعنامه مخالفت کرد تا هتل کوبورگ وین، یک بار دیگر سندی باشد بر اثبات این واقعیت مهم که آمریکایی‌ها هرگز قابل اعتماد نبوده و نخواهند بود. آمریکایی‌ها همچنان بر سر برداشتن تحریم‌ها دبه در می‌آورند! طی 2 سال مذاکره، این موضوع دیگر آشکار شده که آنها پس از فشار فراوان به طرف مقابل و گرفتن امتیازهای هنگفت، نوبت عمل به تعهداتشان که می‌رسد؛ میز مذاکره را به هم می‌ریزند! از ابتدای مذاکرات هسته‌ای در دولت حسن روحانی، هیچگاه خللی در تعهدات ایران ایجاد نشد و حتی در مسیر مذاکره نیز مطالبات آمریکایی‌ها نسبت به گام‌هایی که ایران باید بردارد، مانعی در مسیر مذاکرات نبود و تیم ایرانی همواره راه‌حلی برای راضی کردن آمریکایی‌ها روی میز می‌گذاشت. با این حال اما چه در هنگام اجرای تعهدات و چه در مسیر مذاکره، همواره آمریکایی‌ها نه تنها نقض عهد کرده‌اند بلکه موانع فراوانی نیز در مسیر مذاکره ایجاد کرده‌اند. آمریکایی‌ها این بار نیز نشان دادند نسبت به برداشته شدن تحریم‌ها همچنان مرددند و حتی گرفتن امتیازهای باورنکردنی نیز نتوانسته است در تردید آنها نسبت به این موضوع تغییری ایجاد کند. به گزارش «وطن امروز»، مذاکرات ایران و 1+5 در هتل کوبورگ وین در حالی که قرار بود به اعلام یک توافق بدون امضا منتهی شود، چهارشنبه شب با یک شوک مواجه شد! آمریکایی‌ها باز هم دبه درآوردند. روند اظهارات و واکنش‌های تیم‌های مذاکره‌کننده نشان می‌دهد چهارشنبه شب همه چیز در مسیر نهایی شدن قرار داشت و موضوع محتوای قطعنامه شورای امنیت برای برداشته شدن تحریم‌ها بر سر میز بود. براساس شواهد، 1+5 بر سر محتوای این قطعنامه به توافق رسیدند و تیم ایرانی نیز در جریان این موضوع قرار گرفت. قطعنامه شورای امنیت در واقع آخرین حلقه از سلسله حلقه‌های موجود در توافق هسته‌ای نهایی است. به نظر همه چیز تمام شده می‌آمد. با این حال اما گفت‌وگوی جان کری با باراک اوباما از طریق ویدئوکنفرانس، آب سردی بود بر چهره همه مذاکره‌کنندگان! بهرغم آنکه تیم مذاکره‌کننده آمریکایی و از جمله وزیر خارجه این کشور با محتوای قطعنامه شورای امنیت موافقت کرده بود اما اوباما با آن مخالفت کرد. این بار نه فابیوس و نه هیچ فرد دیگری مسؤول بر هم زدن مذاکرات نبود و این باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا بود که شخصا و رسما مانع توافق شد.
اسب‌ها عوض شدند!
جواد ظریف اولین کسی بود که به صورت تلویحی به این سنگ‌اندازی اوباما واکنش نشان داد. او در حساب توئیتر خود تلویحا از رئیس‌جمهور آمریکا به خاطر تغییر در مواضع و رفتارش انتقاد کرد. ظریف در این پست توئیتری نوشت: «بشدت در حال کار هستیم، ولی نباید عجله کرد تا کار به‌خوبی انجام شود. این حرف را جدی بگیرید: شما نمی‌توانید اسب‌ها را در وسط مسیر عوض کنید.» این کنایه ظریف درباره تغییر اسب‌ها در میانه مسیر، نقل قولی از آبراهام لینکلن، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا است. این توئیت ظریف اولین نشانه‌های علنی از تغییر شرایط بود. پیش از این مذاکره‌کنندگان همواره از روند رو به رشد گفت‌وگوها خبر می‌دادند. با این حال اما این توئیت ظریف تا حدودی فضای متفاوتی را ارائه می‌کرد. پس از این توئیت، این جان کری بود که این فضای متفاوت را تقویت کرد. به گزارش تسنیم، وزیر خارجه آمریکا در جمع خبرنگاران گفت: ما اینجا هستیم چون اعتقاد داریم که به‌سمت دستیابی به یک توافق جامع پیشرفت می‌کنیم، همان‌گونه که بارها گفته‌ام و با اوباما هم درباره آن صحبت کرده‌ام قرار نیست تا ابد پای میز مذاکره بنشینیم. ما همچنین می‌دانیم که نباید تنها به‌علت سخت بودن مذاکرات آن را ترک کنیم. تأکید دارم که به‌خاطر اینکه کار اینجا بسیار فنی و تخصصی است عجله نخواهیم کرد. وی ادامه داد: تمام آنچه بر آن تمرکز کرده‌ایم کیفیت توافق است و ادامه کارمان را بر همین اساس تعریف کرده‌ایم. اگر به توافقی دست یافتیم این توافق باید در برابر آزمایش زمان مقاومت کند، نه آزمایشی برای روزها، هفته‌ها یا ماه‌ها بلکه آزمایشی برای دهه‌ها، هدف ما این است. واقعیت ساده این است که بهرغم تمام پیشرفت‌هایی که داشته‌ایم برخی از سخت‌ترین مشکلات هنوز حل نشده‌اند. ما می‌دانیم که تصمیمات سخت با گذشت زمان راحت‌تر نمی‌شوند. آن تصمیمات باید بزودی اتخاذ شوند. دقیقاً به همین دلیل است که همه اعضای هیات‌ها در وین مانده و به‌سختی مشغول کار هستند تا کار را روی مسائل سخت ادامه داده و در نهایت ببینیم آیا امکان دستیابی به توافق وجود دارد یا نه. همزمان «جاش ارنست» سخنگوی کاخ سفید نیز اعلام کرد: تاکنون هیچگونه توافقی با ایران حاصل نشده است و همچنان اختلافاتی وجود دارد. این اظهارات کری و نیز ارسنت به وضوح نشان از بروز اختلافات می‌داد اما هنوز مشخص نبود عامل تغییر روند گفت‌وگوها چه بوده است و این موضوع با گزارش گاردین فاش شد. این خبرنگار گاردین بود که ماجرا را فاش کرد. او درباره ماجرای اختلاف و دلیل توئیت ظریف نوشت: آمریکایی‌ها بسته پیشنهادی مورد توافق در روز چهارشنبه را پس از تماس (ویدئو کنفرانس) کری با اوباما رد کردند. گاردین همچنین یک روز بعد در گزارشی به نقل از یک مقام ایرانی به توضیح بیشتر ماجرا پرداخت و به نقل از این مقام ایرانی که خواست نامش فاش نشود نوشت: از شب گذشته (چهارشنبه شب) شاهد تغییر موضع برخی بوده‌ایم؛ موضوعاتی که پیش‌تر حل شده بود، بار دیگر به میان آورده شده است. این مقام ایرانی افزود: برخی به آنچه در ماه فروردین (آوریل) گذشته در «لوزان» به آن رسیدیم و در بیانیه لوزان اعلام شد پایبند نیستند و از آن سر باز می‌زنند. اما در ادامه این روشنگری، سرگی لاوروف وزیر خارجه روسیه بود که خیلی کوتاه دلیل فنی اختلاف را فاش کرد. لاوروف در توئیتر خود نوشت: «نه ایران، بلکه شرکای غربی ما که از پیش‌نویس قطعنامه‌ای (قطعنامه شورای امنیت) که کاملا برای طرف‌های دیگر قابل قبول بود، حمایت نکردند، مرتکب اشتباه شدند.» این اظهارات لاوروف کاملا نشان داد ماجرای اختلاف درباره محتوای قطعنامه شورای امنیت بوده است؛ قطعنامه‌ای که قرار بود اصطلاحا قطعنامه‌های گذشته علیه ایران را جمع کند و ضامن برداشته شدن تحریم‌ها نیز باشد اما در گفت‌وگویی که کری از طریق ویدئو کنفرانس با اوباما داشته است، رئیس‌جمهور آمریکا از نیویورک این بسته پیشنهادی را که قبلا مورد موافقت کری و به طور کلی 1+5 قرار گرفته بود، رد کرد.
ظریف: آمریکایی‌ها تغییر موضع داده‌اند
پس از این رفتار آمریکایی‌ها و علنی شدن موضوع بود که جواد ظریف، به میان خبرنگاران آمد و از تغییر رفتار آمریکایی‌ها در مذاکرات و زیاده‌خواهی آنها گفت. وزیر امور خارجه کشورمان گفت: متاسفانه ما هم شاهد تغییر مواضع و هم شاهد زیاده‌خواهی هستیم و هم شاهد این هستیم که چند کشور در 1+5 دارای مواضع متفاوتی هستند و این وضع را دشوار کرده است. محمدجواد ظریف که پس از انجام مراسم احیا در مرکز اسلامی امام علی(ع) وین به میان خبرنگاران آمده بود، افزود: مذاکرات به هرحال دشواری‌های ویژه‌ای دارد مخصوصا الان که می‌تواند روزهای نهایی مذاکره باشد. هر کلمه‌ای که کم یا زیاد شود ممکن است تغییر اساسی در نتیجه نهایی داشته باشد برای همین، هم ما با دقت مذاکره می‌کنیم و هم طرف مقابل با دقت دارد کار می‌کند. ظریف تاکید کرد: ما همه تلاش خودمان را می‌کنیم و همانطور که مقام معظم رهبری و مسؤولان کشور بارها گفته‌اند ما به دنبال مذاکره و توافق با عزت هستیم. مردم ایران دنبال توافق هستند اما توافقی که با عزت باشد. وزیر امور خارجه تاکید کرد: ما مذاکرات را ادامه می‌دهیم و میز مذاکرات را ترک نکردیم و هیچ وقت ترک نخواهیم کرد، اگر طرف مقابل به‌دنبال یک «توافق شرافتمندانه» متوازن باشد، حتما این توافق قابل دسترسی است. وی ادامه داد: ما الان به مرحله‌ای رسیده‌ایم که واقعا باید طرف‌های مقابل تصمیم بگیرند به دنبال توافق هستند یا فشار. ما بارها گفته‌ایم توافق و فشار قابل جمع نیست و باید یکی از این دو را انتخاب کنند. آقای ظریف افزود: فکر می‌کنم اگر اراده سیاسی باشد تا حالا باید به نتیجه می‌رسیدیم. جواد ظریف همچنین درباره زمان حضور در مذاکرات گفته است که تا 2 روز دیگر در وین خواهد ماند. با این حال بر اساس گزارشات منابع داخلی و خارجی، مذاکرات هسته‌ای تا دوشنبه تمدید شده است. به نظر می‌رسد براساس آنچه از شواهد امر پیداست، تا اطلاع ثانوی امکان حصول توافق یا حتی اجرای همان سناریوی پیشین، یعنی رونمایی از توافق ِ بدون امضا میسر نباشد. بدون شک تنها عقب‌نشینی یکی از طرفین از مواضع خود، می‌تواند منجر به حصول توافق تا 2 روز آینده شود.
منظور ظریف چه بود؟
فایننشال‌تایمز در گزارشی به پیام توئیتری ظریف به مسؤولان آمریکایی پرداخته و نوشته است: ظریف در پیام توئیتری خود یکی از جملات آبراهام لینکلن، از پایه‌گذاران آمریکا را به تیم دیپلماسی آمریکایی گوشزد کرده است. به گزارش «وطن‌امروز» او در پیام خود نوشته: اسب را در میانه میدان تغییر نمی‌دهند. منظور ظریف از این حرف این بوده که لطفا گفت‌وگوها را نیمه‌کاره رها نکرده و عقب‌نشینی نکنید. اما به نظر می‌رسد این تکیه‌کلام که بارها توسط لینکلن اظهار شده است، معناهای دیگری نیز دارد. با جست‌وجو در میان صحبت‌های لینکلن می‌توان گفت این جمله از یک جوک در زمان لینکلن نشأت گرفته است. لینکلن در یکی از سخنرانی‌هایش به این جوک اشاره کرده بود. او می‌خواست برای دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش در انتخابات شرکت کند و به هیات سیاسی که برای دیدنش رفته بودند، این جمله را به کار برده است. در اصل این جمله از جوک‌های زمان لینکلن آمده بود که داستان مردی را می‌گفت که با اسبش تا میانه راه یک رودخانه را رفته بود اما در میانه راه آب جریان بیشتری گرفت و به این مرد پیشنهاد شد که وقتی به طرف دیگر رودخانه می‌رسد، اسب بهتری بگیرد اما او گفت که نباید در میانه میدان اسب را رها کرد.
نظر شما