خبرگزاری مهر- گروه استانها: از میدان بزرگمهر به سمت خیابان مشتاق دوم می‌رویم خیابانی در حاشیه زاینده‌رود با قدمتی به درازای تاریخ. در امتداد این خیابان با تپه‌هایی برخورد خواهیم کرد که نرده‌هایی آن را محصور کرده است که تا دو سال پیش خبری از آن نبود.
نرده‌هایی که گذر همین زمان اندک نیز زنگ تاریخ را بر دل آن نشانده است تا شاید از پشت آن با حسرت به تاریخ گذشته شهر و دیار تاریخی اصفهان بنگری، تاریخی که گوشه و کنار آن حرف‌های ناگفته بسیاری در خود دارد.
شاید تاریخ خاک گذر زمانش را بر آن ریخته تا این سخنان نهفته بماند و آیندگان با کاوش بفهمند که اصفهان این دیار کهن تاریخی چه عظمت و تاریخ وسیعی داشته است.
یکی از مشکلات این تپه تاریخی که وسعت آن نزدیک به هفت هزار مترمربع است و البته پیش از آن، این وسعت بیشتر بوده، این است که در گذشته شهرداری اصفهان چشم‌داشتی به این وسعت داشت و در تلاش بود تا هر روزه با کاستن این فضا آن را بر فضای سبز زمین بازی و یا فضاهای دیگر بیفزاید که خوشبختانه در این شرایط وضعیت بهتر شده است.
نبود دیوارکشی در حریم تپه اشرف یکی از مشکلات این تپه تاریخی است که سبب می‌شود چشم هرکسی را با توجه به وسعتی که دارد به سمت خود جلب کند.
در این خصوص رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان می‌گوید: فصل جدید کاوش‌های تپه تاریخی اشرف به‌تازگی تمام‌شده است.
فریدون الله یاری ادامه می‌دهد: تاکنون پنج فصل کاوش بر روی تپه تاریخی اشرف انجام‌شده است و به دنبال تأمین اعتبار برای انجام دیگر کاوش‌ها بر روی این تپه تاریخی هستیم.
اقدامات انجام شده در تپه اشرف هوشمند است
او می‌گوید: این مکان قرار است به یک سایت موزه تبدیل شود و تمام اقداماتی که در این نقطه انجام می‌شود، هدفمند است.
الله یاری بیان می‌کند: هزینه فصل جدید کاوش‌های انجام‌شده بر روی تپه تاریخی اشرف نزدیک به پنجاه میلیون تومان بوده است.
رئیس سازمان میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان در ادامه می‌گوید: تپه اشرف لایه‌های باستانی زیادی را در دل خود جای‌داده است و به همین دلیل هم هنوز به جمع‌بندی نهایی نرسیده‌ایم.
وی ادامه می‌دهد: برخی می‌گویند باید زیر لایه‌های شناسایی‌شده را نیز شناسایی کرد و عده‌ای بر این باور هستند که باید همین لایه‌های شناخته‌شده را حفظ کرد.
تپه اشرف سایت موزه می شود
الله یاری طراحی تپه تاریخی اشرف را سایت موزه عنوان می‌کند و می گوید: امید است تا با تأمین اعتبار بتوانیم برنامه‌های پیش‌بینی شده برای این سایت موزه را پیش ببریم.
مدیرکل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص حریم تپه تاریخی اشرف می‌گوید: خوشبختانه در شرایط حاضر رابطه سازمان با شهرداری اصفهان خوب است و امید است این تپه تاریخی بهتر حفاظت شود.
اما ارزشی که تپه تاریخی اشرف دارد در حدی است که بسیاری از مورخان و علاقه‌مندان به تاریخ بشریت نه‌تنها در اصفهان بلکه در جهان نگاهشان به این تپه تاریخی در اصفهان است و از این تپه به‌عنوان کتاب خاموش اصفهان قدیم یاد می‌کنند، کتابی که در دل خود ناگفته‌های نهفته بسیاری دارد.
تپه اشرف ناگفته های تاریخی بسیاری دارد
«تپه اشرف در دل خود اطلاعات زیادی را دارد و می‌توان با کاوش در این تپه تاریخی آثار و ناگفته‌های بسیاری را یافت.» این موضوع را علیرضا جعفری زند که از باستان شناسان باسابقه است می‌گوید.
جعفری زند با اشاره به اینکه طی کاوش‌های انجام‌شده در تپه تاریخی اشرف آثاری مربوط به دوره اشکانی داریم یعنی قرن سوم پیش از میلاد می‌گوید: با کاوش در تپه تاریخی اشرف می‌توانیم لایه‌های قدیمی‌تری را نیز پیدا کنیم که در این خصوص نشانه‌هایی نیز به چشم خورده است.
وی با اشاره به اینکه اصفهان شهری صاحب‌نام و مطرح در دنیا به شمار می‌رود می‌گوید: تپه اشرف تاریخ اصفهان را کامل خواهد کرد و نباید فراموش کنیم که تاریخ شهری چون اصفهان برای دنیا دارای اهمیت بسیاری است.
جعفری زند بابیان اینکه تپه اشرف یگانه تپه اصفهان است، می‌گوید: اصفهان پرسش‌های زیادی از تاریخ پیش از اسلام را در دل خود دارد چراکه اصفهان کهن زیر اصفهان جدید است و در گذشته بهترین جایی که دارای آثار ارزشمند تاریخی در دل خود بود خیابان عبدالرزاق اصفهان بود که با هجمه لودر و بلدوزرها به آنجا این آثار همه از بین رفت و تنها چند سفال از دل لودرها خارج شد.
وی ادامه می‌دهد: اکنون تنها جای باقی‌مانده، تپه تاریخی اشرف است.
هر سال باید چهارفصل کاوش در تپه اشرف انجام شود
این باستان‌شناس در ادامه با بیان اینکه کاوش‌های تپه تاریخی اشرف از سال ۱۳۸۸ آغاز شده و تا سال ۱۳۹۰ در مجموع چهار فصل کاوش در این نقطه انجام شده است، می‌گوید: خوشبختانه پس از چهار سال مجدداً در تیرماه سال جاری پنجمین فصل از کاوش‌های تپه اشرف به انجام رسید.
جعفری زند در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا بودجه قطره‌چکانی جوابگوی اینجاست و نباید به این منطقه بودجه قابل‌توجهی تعلق بگیرد می‌گوید: قطعاً همین‌گونه است و باید برای این بخش یک بودجه خاصی تعلق بگیرد و با این بودجه کم‌کار به‌خوبی پیش نخواهد رفت.
او می‌گوید من علاقه زیادی به تپه تاریخی اصفهان و تاریخ نهفته در آن دارم به همین سبب سختی‌های انجام این کار را با جان‌ودل خریدار هستم و آنچه برای من اهمیت دارد استمرار کاوش‌ها در این نقطه است.
این باستان‌شناس با اشاره به وسعت بالای تپه اشرف می‌گوید: وسعت اینجا نزدیک به هفت هزار متر است و طبیعی است که کاوش‌های قابل انجام در اینجا سال‌ها به درازا می‌انجامد ولی باید هر سال به‌طور متوسط چهار فصل کاوش در این محل انجام شود.
لایه های قدیمی تر از اشکانی و سلوکی در تپه اشرف وجود دارد
جعفری زند لایه‌های اشکانی سلوکی را قدیمی‌ترین لایه‌ای دانست که در تپه اشرف و اصفهان دیده‌شده است و می‌افزاید: بر اساس شواهد موجود لایه‌های قدیمی‌تری نیز در این نقطه وجود دارد.
سرپرست هیئت پنجمین فصل کاوش در تپه اشرف اصفهان ادامه می‌دهد: سفال‌های دوره سلوکی و اشکانی در این دوره بیشتر برای کارهای مطالعاتی دارای اهمیت است و دارای ارزش موزه‌ای نیست.
جعفری زند همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا این احتمال وجود دارد که تپه اشرف همان سارویه باشد می‌گوید: این فرضیه را من به دو دلیل رد می‌کنم اول اینکه گفته می‌شود سارویه در نقطه‌ای دور از آب است این در حالی است که تپه اشرف در کنار زاینده‌رود است و دوم اینکه بیان‌شده است سارویه دارای چشمه‌ای بوده که منبع آن مشخص نیست و این در حالی است که در کنار تپه اشرف زاینده‌رود واقع‌شده و اگر اینجا چشمه‌ای هم بوده روشن است که منبع آن کجاست.
اگر میراث فرهنگی با تغییر کاربری مشکلی نداشته باشد، فضای سبز در این محوطه ایجاد می شود
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان نیز در خصوص تپه اشرف و عرصه و اعیان این اثر تاریخی می‌گوید: شهرداری هیچ‌گونه دخل و تصرفی در این اثر تاریخی ندارد.
احمد سلیمانی پور با بیان اینکه در حال رایزنی با سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اصفهان برای تعیین تکلیف تپه ماسه‌ای کنار این اثر تاریخی هستیم، می‌افزاید: چنانچه میراث فرهنگی با تغییر کاربری این فضا مشکلی نداشته باشد فضای سبز در این محوطه ایجاد خواهد شد.
مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری اصفهان با اشاره به اینکه تپه ماسه‌ای کنار تپه اشرف، زیبایی بصری نداشته و در حال حاضر به زباله‌دانی برای عابران و ساکنان اطراف این تپه تبدیل‌شده است، می‌افزاید: ازاین‌رو ما قصد داریم در صورت موافقت میراث فرهنگی و بررسی‌ها و صلاحدید شهرداری منطقه این فضای حاشیه خالی رودخانه زاینده‌رود را نیز به فضای سبز تبدیل کنیم تا مکانی در شأن یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی اصفهان ایجاد شود.
دقیقاً در دوره‌ای که توجه همه به سمت تپه تاریخی اشرف جلب شد یعنی در بین سال‌های ۱۳۳۸ الی ۱۳۹۰ بود که کیوسک حافظ از تپه تاریخی اشرف نیز در این نقطه احداث شد تا مراقبت از این تپه تاریخی بیش از گذشته شود که متأسفانه در حال حاضر این کیوسک جمع شده است.
انتظار می‌رود تا مسئولان مربوطه در کشور به یاد بیاورند که اصفهان شهری تاریخی است و شهره آن به قدمت تاریخی آن است و به لحاظ همین مسئله بودجه‌های ویژه خود را به سمت این تپه تاریخی روانه سازند تا در سریع‌ترین زمان ممکن این سایت موزه به بهره‌برداری برسد.
در شرایط حاضر و با این بودجه قطره‌چکانی در حالت خوش‌بینانه نزدیک به نیم‌قرن فصل‌های کاوش بر روی این تپه تاریخی به درازا می‌انجامد، علاوه بر آن لازم است تا اقدامات حفاظتی از لایه‌های تاریخی کشف‌شده بیش‌ازپیش باشد تا این لایه‌ها نیز در اثر جریان‌های آب باد و ... بتوانند جان سالم به‌در ببرد و آیندگان ما نگویند ای‌کاش هیچ کاوشی در تپه تاریخی اشرف انجام‌نشده بود.
گزارش و عکس: محمد قاسمی
نظر شما