خبرگزاری مهر - گروه استانها: جنگل‌های کهن زاگرس شناسنامه کرمانشاهیان است و با داشتن بیش از ۶ میلیون هکتار مساحت ۴۰ درصد از پوشش جنگلی کشور را به خود اختصاص داده است. همچنین سلسله جبال زاگرس غنی‌ترین رویشگاه بلوط و بنه و بادام و پسته وحشی محسوب می شود.
درختان زاگرس فراتر از داشته‌ها و منفعت‌های فراوان برای آدمی، روزگاری در دوران آتش و خون که تا کرانه های تاریخ از خاطره‌ها پاک نمی‌شود پناهگاه آوارگان و رزمندگان از چنگال بعثی‌های متجاوز بود که با مهربانی و سخاوت، مردم بی‌دفاع را پذیرا شد و در لابه لای شاخ و برگ‌هایش پناه داد.
در برهه ای کوتاه بیماری بلوط زاگرس در بوق و کرنا پیچید و خبر از زوال یک میلیون هکتار بلوط به گوشمان رسید و اما اکنون سناریوی جدیدی، زاگرس را در تب و تاب نگرانی از آینده‌ای نامعلوم و شاید سیاه به سیاهی ذغال قرار داده و آتش کینه نامردمان به پیکر افراشته این عروس سبز ایران زمین افتاده است.
۳ هزار درخت ون طعمه حریق شده است
مدیر عامل انجمن سبز ماپریس خبر از سوختن ۳ هزار درخت ون در پی آتش سوزی‌های جنگل‌های اورامانات می‌دهد و می‌گوید: از ابتدای امسال آتش سوزی‌های وسیعی در منطقه اورامانات داشتیم و در نخستین مرحله حدود ۲۰ هکتار از منطقه طعمه حریق شد اما آتش سوزی اصلی مرداد ماه در بان سار نزدیک به ۵۰ هکتار از پوشش جنگلی را بلعید.
امید احمدیان با ابراز تاسف از سوختن درختان ون در پی آتش سوزی‌های منطقه اورامانات گفت: درختان ون وسیله امرار معاش عده کثیری از اهالی منطقه بود که با وجود صعب‌العبور بودن منطقه، مردم برای کسب روزی حلال به دامن جنگل‌ها رفته و از شیره درختان ون استفاده می‌کردند اما از ۵ مرداد ماه آتش سوزی جنگل‌های منطقه جوانرود شروع شد که در پی آن ۲۰۰ هکتار از پوشش جنگلی و مراتع در آتش سوخت.
وی باتاکید بر عامدانه بودن علت آتش سوزی جنگل‌های اورامانات گفت: هرگاه آتشسوزی در وسعت زیاد و بیش از ۲ یا ۳ هکتار رخ دهد بی‌شک پای قصد و غرض آدمی در میان بوده و عامدانه است چراکه آتشسوزی در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا با منشا طبیعی غیرقابل قبول است.
بی‌انگیزگی در سیستم مراقبت از جنگل‌ها و مراتع
احمدیان سیستم منابع طبیعی کشور در مراقبت از جنگل‌ها و اقدام به موقع برای اطفای حریق را بی‌انگیزه دانست و افزود: متاسفانه قانون ملزم کرده عده‌ای که میلی به طبیعت دوستی ندارند در این پست‌ها مشغول به کار شوند و دلیل اصلی شکل‌گیری سمن‌های زیست محیطی نیز همین مسئله است چراکه اگر کیفیت کار منابع طبیعی قابل قبول باشد دیگر سمن‌ها تشکیل نمی‌شوند.
وی افزود: ما عقیده داریم که مردم باید از منابع طبیعی و به ویژه جنگل‌ها و مراتع محافظت کنند همچنانکه به هنگام آتشسوزی در منطقه اورامانات مردم ایثارگرانه برای خاموش کردن آتش از ارتفاعات صعب‌العبور بالا می‌روند و کوچک‌ترین بهانه‌ای مثل نداشتن امکانات و تجهیزات را بر زبان نمی‌آورند.
احمدیان در ادامه بیان کرد: اطفاء حریق در وسعت زیاد به بالگرد نیاز دارد چراکه نیروهای مردمی و دست اندرکاران تا خود را از ارتفاعات صعب‌العبور به محل آتش سوزی برسانند تمام توانشان تحلیل می‌رود و بی‌رمق می‌شوند در صورتیکه اگر بالگرد در اختیار ما باشد کیفیت و سرعت کار بسیار بالا می‌رود.
این فعال زیست محیطی سهل انگاری در سرعت انجام کار راسبب افزایش وسعت آتش سوزی‌ها دانست و تصریح کرد: در آتش سوزی منطقه نوئل و نوخان بیش از ۲۰۰ هکتار طعمه حریق شد در صورتیکه اگر در روزهای نخست آتش سوزی بالگرد در منطقه مستقر بود شاید تنها به یک هکتار جنگل آسیب می‌رسید.
احمدیان مسائل خاص منطقه اورامانات را سبب ممانعت از پرواز هلیکوپتر عنوان کرد و گفت: به هنگام آتش سوزی‌ها با استانداری هم تماس گرفتیم اما آنچه به ما گفتند این است که پرواز بالگرد برای ما ۵۰۰ میلیون ریال هزینه داشته و قرارگاه رمضان نیز اجازه پرواز نمی‌دهد.
عدم وجود بالگرد برای اطفای حریق در جنگل‌های اورامانات
منطقه زاگرس حدود ۴۰ درصد از آب‌های زیرزمینی کل کشور را تامین می‌کند اما هنوز یک بالگرد آبپاش برای مواقع ضروری در این منطقه وجود ندارد و در سراسر کشور تنها منطقه مازندران یک بالگرد آبپاش دارد که البته مسئولان قول‌های نه چندان موثقی برای تهیه یک بالگرد ویژه منطقه کرمانشاه و ایلام به دلیل وسعت زیاد پوشش گیاهی و جنگلی این دو منطقه داده‌اند.
گفتنی است، سمن‌های زیست محیطی جریانی نوگرا در منطقه اورامانات هستند و آنگونه که باید میان مردم شناخته شده نیستند تا به هنگام آتش سوزی مردم با این سمن‌ها تماس گرفته و مانع از پیشرفت سریع آتش شوند.
احمدیان سمن‌های زیست محیطی را کمک کار و یاری رسان دستگاه‌های دولتی دانست و افزود: متاسفانه در برخی موارد فعالیت‌های مدنی را تهدیدی علیه ارگان‌های دولتی می‌بینند و با وجود اخذ مجوز از وزارتخانه هنوز موسسه ما برای برخی فعالیت‌ها با مشکل مواجه می‌شود در صورتیکه تیم کمیته اطفای حریق ما از زبده‌ترین و آموزش دیده‌ترین افراد هستند و از مهارت لازم برای اطفای حریق در ارتفاعات صعب‌العبور برخوردارند.
نبود قوانین محکم متخلفان را جسور می‌کند
مدیرعامل مرکز توسعه سازمان‌های غیردولتی زیست‌محیطی کشور بیش از ۹۰ درصد علت وقوع آتشسوزی در جنگل‌ها و مراتع را دخالت انسان دانست و گفت: زمانیکه ما برای تفریح و تفرج وارد طبیعت می‌شویم در صورت سهل‌انگاری در حفظ محیط زیست مشکل‌ساز می‌شویم به عنوان مثال شیشه‌های رها شده در طبیعت بر اثر شدت گرما سبب آتش گرفتن علوفه‌ها می‌شود.
افشین عبداللهی‌نژاد نبود قانون قاطع و محکم برای مقابله با آتشسوزی جنگل‌ها و مراتع و نیز عدم رسیدگی به مراتع را دو عامل اصلی تداوم معضل آتش‌سوزی‌ها عنوان کرد و گفت: رسیدگی به مراتع با افزایش پوشش سبز گیاهی اتفاقات دلخراش آتش سوزی را به حداقل می‌رساند و لازمه این کار دخالت مردم است.
وی عدم وجود قانون برای شدت برخورد و به عبارتی جریمه اندک و برخورد کند و نرم با متخلفان را سبب جسور شدن افراد برای اقدام به آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع در ابعاد وسیع دانست و بیان کرد: در بسیاری از کشورهای جهان مردم مسئول حفاظت از جنگل‌ها و مراتع هستند و به این دلیل به ندرت حوادثی از جمله آتشسوزی به وجود می‌آید.
مدیرعامل موسسه یاران سبز ژینگه با رد وجود انگیزه‌های پنهان سیاسی برای به آتش کشیدن جنگل‌های اورامانات تصریح کرد: متاسفانه مردم ما مسئولیت‌پذیر نیستند و از طرفی در اتفاقی که اخیرا شاهد آن بودیم مسئولان کت و شلواری رادر محل وقوع آتش سوزی‌های اورامانات دیدیم و با این تفاصیل انتظاری جز نابه سامانی نمی‌رود.
مسئولیت حفاظت از مراتع به مردم سپرده شود
وی مدیریت جنگل‌ها و مراتع را شایسته اصلاح و تغییر رویه مثبت دانست و گفت: ما مسئول کت و شلواری در محیط زیست و منابع طبیعی نمی‌خواهیم و بهتر است مسئولیت حفاظت از مراتع را به روستائیان بسپاریم تا خودشان پوشش گیاهی را وسعت داده و در حفاظت از این مراتع مسئولیت داشته باشند.
عبداللهی‌نژاد اما طمع انسانی را سبب اصلی وقوع حوادث آتش سوزی در جنگل‌های اورامانات دانست و گفت: بعضا به خاطر تهیه چندین کیلو ذغال صدها درخت اصیل و ریشه‌دار زاگرس طعمه حریق می‌شود همچنانکه در آتش سوزی‌های گیلانغرب و ایلام این انگیزه آشکار بود.
وی مدیریت و آموزش حرفه‌ای اطفای حریق را الزامی دانست و افزود: باید به فکر علاج واقعه پیش از وقوع حادثه باشیم و با ارتقای قوانین حفاظت از جنگل‌ها و افزایش مسئولیت پذیری در مردم مانع از نابودی بیش از پیش جنگل‌های زاگرس شویم.
۳۲ سمن زیست محیطی در استان کرمانشاه فعالیت می‌کنند
عبداللهی‌نژاد در ادامه بر حساسیت شعار همدلی و همزبانی میان دولت و ملت در حوزه محیط زیست تاکید کرد و گفت: این شعار مقام معظم رهبری به ویژه در امر محیط زیست و منابع طبیعی جلوه‌گر است.
مدیرعامل مرکز توسعه سازمان‌های غیردولتی زیست‌محیطی کشور افزود: هم اکنون تعداد ۳۲ موسسه مردم نهاد زیست محیطی در استان کرمانشاه وجود دارد که از این تعداد حدود ۲۴ سمن با مجوز رسمی از وزارت کشور مشغول فعالیت بوده و مابقی نیز در حال اخذ مجوز می‌باشند.
آتش‌سوزی‌های منطقه اورامانات انگیزه‌های سیاسی دارد
غلامرضا پویانفر مدیر موسسه سبزاندیشان بیستون نیز گفت: بنده به همراه اعضای خانواده‌ام بیش از ۸ سال است که تنها برای کسب رضای خداوند به فعالیت‌های زیست محیطی می‌پردازیم و به هنگام آتش سوزی‌ها اولین تیم حضور یافته در محل حادثه هستیم و در این سال‌ها بارها صدمه دیدم اما کوچک‌ترین امکاناتی حتی یک جفت کفش و دستکش از مسئولان به ما هدیه نشده است.
این فعال زیست محیطی که از سوی دوست‌دارانش پدر محیط زیست کرمانشاه نام گرفته از عدم رغبت مسئولان به اطفاء حریق ابراز دل تنگی کرد و گفت: بهترین راه حل حفاظت از مراتع و جنگل‌ها سپردن این مناطق به سمن‌های فعال و دلسوز محیط زیست است چراکه این جنگل‌ها به عنوان سرمایه‌های ارزشمند ما و آیندگان شبانه روز نگهبان می‌خواهد.
جنگل‌ها علاوه بر داشتن نقش بی‌بدیل در رفع نیازهای معیشتی مرهمی بر آلام آدمی و فرصتی برای رهایی از دغدغه‌ها و مشکلات زندگی ماشینی و بی‌روح دنیای امروز است که قدم نهادن در دامان سبز و زنده و نسیم دلنواز طبیعت انگیزه‌ای برای ادامه زندگی می‌شود.
جنگل‌های کهن و ریشه‌دار اورامانات نماد سرسبزی، طراوت، پویایی و سرزندگی ایران زمین است که اسیر کینه‌توزی و جاه‌طلبی‌ها شده اما عدم وجود برنامه‌ای منسجم برای مقابله با آتش سوزی‌های این منطقه جای سوال دارد که چرا تاکنون اقدام اساسی صورت نگرفته است.
به آتش کشیدن جنگل‌ها تنها نابودی درختان را در پی ندارد بلکه آشیانه و زیستگاه پرندگان و جانوران نیز طعمه حریق شده و بسیاری از گونه‌های جانوری نادر و کمیاب را در معرض خطر انقراض قرار می‌دهد.
متاسفانه سیستم محافظت از جنگل‌ها و مراتع در منطقه زاگرس و به ویژه اورامانات از اقتدار و انسجام لازم برخوردار نیست و فعالیت و حضور چشمگیر فعالان محیط زیست و دوستداران طبیعت در حفاظت از مراتع و جنگل‌ها می‌تواند بسیاری از مشکلات را سامان دهد.
بهای نابودی یک اصله درخت با هیچ تدبیری جبران نمی‌شود و آنچه در این رابطه لازم است اعتماد دولت به سازمان‌های مردم نهاد برای حفاظت از طبیعت به عنوان سرمایه ارزشمند گذشته، حال و آینده است.
نظر شما