به گزارش خبرنگار مهر، سیزدهمین نشست تخصصی دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه‌ها با موضوع «رسانه و بحران» پیش از ظهر امروز دوشنبه ۱۳ مهر با حضور یونس شُكرخواه، استاد دانشگاه تهران و مدرس روزنامه‌نگاری، حسن نمكدوست تهرانی، استاد دانشگاه و مدیر مركز مطالعات همشهری، اكبر نصراللهی، عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، اردشیر زابلی‌زاده، رئیس دانشكده ارتباطات دانشگاه صدا و سیما، محمد فرنود، عكاس خبری بین‌المللی، علی فریدونی، عكاس خبری و روایتگر تصویری جنگ تحمیلی، افشین والی‌نژاد، خبرنگار آزاد و محمد سلطانی‌فر، مدیركل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها در محل این دفتر در تهران برگزار شد.
خاورمیانه بهشت روزنامه‌نگاری بحران است
در ابتدای این نشست محمد سلطانی‌فر با اشاره به وضعیت بغرنج منطقه خاورمیانه گفت: این منطقه بحرانی‌ترین منطقه جهان و به تعبیر خود روزنامه نگاران، بهشت روزنامه نگاری بحران است. جنگ های اول و دوم خلیج فارس، حضور طولانی مدت طالبان در افغانستان، اوضاع ترکیه و موضوع داعش، شواهدی است بر این مدعا.
وی همچنین با اشاره به فاجعه منا از نبود رویکرد مشخص خبری و تحلیلی در انعکاس این مسئله بحران ساز در رسانه های ایران ابراز تاسف کرد و گفت: ما حتی تا به امروز نتوانستیم ۴ صفحه فتوفیچر درباره این فاجعه تهیه کنیم و متاسفانه باید گفت روزنامه نگاری بحران ما پشت سر روزنامه نگاری شهروندی قرار گرفته است.
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه‌ها همچنین با بیان اینکه روزنامه نگاری بحران صرفا انعکاس اتفاقات یک بحران نیست گفت: روزنامه نگاری بحران می تواند حتی بحران را کنترل کند و امید به ادامه حیات را در میان شهروندان افزایش دهد. همانطور که می تواند شکلی فاجعه بار به آن ببخشد.
اینجا جهنم روزنامه‌نگاری بحران است
در ادامه این نشست حسن نمکدوست تهرانی استاد دانشگاه و مدیر مركز مطالعات همشهری ضمن اعلام مخالفت با تعبیر بهشت روزنامه نگاران بحران برای منطقه خاورمیانه از سوی سلطانی فر گفت: کسانی که فعالیت اطلاع رسانی و روزنامه نگاری را در اینگونه فجایع انجام داده‌اند می دانند که این تعبیر اصلا درست نیست بلکه اینجا جهنم روزنامه نگاری بحران است و کسی که شاهد این صحنه ها است و ما قطعا جزو رنج کشیده ترین افراد دنیا هستیم.
وی با بیان اینکه باید بین روزنامه نگاری بین المللی، روزنامه نگاری جنگ و روزنامه‌نگاری بحران تفاوت قائل شد آنها را موقعیت های بحرانی پیش بینی نشده ای توصیف کرد که روزنامه نگاران باید برای مواجه شدن با آن از همه نوع آمادگی اعم از جسمی، روحی، روانی و دانشی برخوردار باشند و در ادامه گفت: متاسفانه این نوع آمادگی اساسا در میان روزنامه نگاران ما وجود ندارد و حتی بحث آن هم مطرح نیست.
نمکدوست افزود: البته به صورت غیر بیان شده‌ای، خوشبختانه در میان رسانه‌های ما همکاران ما در رادیو به مراتب بیشتر از سایر رسانه ها اعم از رسانه‌های کاغذی و آنلاین، با این مسئله درگیر هستند چراکه در این موقعیت حساس مهمترین رسانه ای که می تواند نقش اطلاع رسانی را به خوبی ایفا کند، رادیو است.
در بحران دیگر بحث رقابت رسانه‌ای مطرح نیست
استاد دانشگاه و مدیر مركز مطالعات همشهری با طرح این سوال که سمت و سوی روزنامه نگاری بحران چیست؟ گفت: روزنامه‌نگاری بحران باید کمک کند که به سهم خودش از ابعاد آسیب‌های ناشی از بحران بکاهد و تا حد امکان به حجم کمک‌ها بیفزاید. روزنامه نگاران بحران در زمان وقوع این بحران ها باید بدانند که آن زمان دیگر بحث رقابت رسانه‌ای مطرح نیست و به عنوان مثال اگر همکار رسانه ای شان در رسانه دیگر امکان ارسال عکس و یا خبر را از آن بحران ندارد، باید به او کمک کنند چراکه موضوع اصلی کمک به حل مسئله است نه رقابت رسانه ای.
وی ادامه داد: اتفاقا یکی از مهمترین عرصه های رفتار اخلاق حرفه ای در صحنه های روزنامه نگاری بحران صورت می گیرد. اینکه آیا ما می رویم در دل فاجعه تا از کشته شدگان و از زخمی ها بهره برداری کنیم برای آنکه معروف شویم و تیراژ روزنامه مان را بالا ببریم یا می رویم آنجا تا ارتباطات و رسانه ها به کمک حل مسئله بیایند؟
در ادامه این نشست یونس شکرخواه استاد دانشگاه تهران و مدرس روزنامه‌نگاری هم در سخنانی با بیان اینکه که یک روزنامه‌نگار باید برای هر شرایطی آمادگی داشته باشد حال می‌خواهد ماجرای پاکسازی قومی صرب ها یا بمبگذاری در مترو لندن و یا زلزله بم و منجیل. روی سخن من با خود روزنامه نگاران است؛ بحران در هر سطحی که اتفاق افتد، آمادگی اتاق خبر را نفی نمی‌کند. باید ستاد خبر از قبل تقسیم کار را انجام داده باشد.
متأسفانه ما روزنامه‌نگاران تنبل هستیم
شکرخواه سپس گفت: آیا ما در حال حاضر که در این جلسه هستیم به طور دقیق اطلاع داریم که در زیر این زمین در کجاها انشعابات آب تهران و یا لوله‌های گازکشی شهر وصل شده است؟ متاسفانه ما روزنامه‌نگاران تنبل هستیم نه می‌خوانیم و نه وقت می‌گذاریم و نه به ضریب اهمیت موضوعی که در آن مسئله فوریت نهفته است یعنی بحران، آشنا هستیم. تنها کاری که می‌کنیم این است که تیترها را درشت تر و عکس‌ها را لب پرتر می کنیم!
وی افزود: برای روزنامه‌نگاری بحران و انعکاس ابعاد بحران، ما نیازمند سابقه خبر لازم هستیم یعنی نوعی نگاه به عقب. مسئله دیگر نگاه به آینده است. باید از خودمان بپرسیم در همین مسئله فاجعه منا بعد از فاجعه چند نفر از ما در رسانه هایمان در مورد خطرات آلودگی حجاج مطلب نوشتیم؟ تو را به خدا بعد از یک فاجعه، این قدر هیستریک سازی نکنیم. چرا فکر می‌کنیم پمپاژ عکس های فجیع از یک فاجعه، می تواند کمکی به حل بحران بکند.
این مدرس روزنامه‌نگاری در این خصوص مثالی زد و گفت: در روز ۱۲ سپتامبر روزنامه USA- TODAY که ۴ میلیون تیراژ دارد حاضر نشد تصویر جنازه حتی یک نفر از بیش از سه هزار نفری را که در انفجار برج های دوقلو کشته شده بودند منتشر کنند.
نظر شما