خبرگزاری مهر-گروه استانها: مدیریت پسماندهای شهری همواره یکی از دغدغه‌های شهرنشینی بوده است. دفن پسماند همواره به‌عنوان کم‌هزینه‌ترین و ساده‌ترین روش مورداستفاده قرارگرفته ولی در صورت انتخاب مکان نامناسب برای دفع پسماند، قطعاً آسیب‌های جبران‌ناپذیر زیست‌محیطی را برای آن منطقه و شهر به همراه خواهد داشت.
مکان دفن پسماند محلات در پنج کیلومتری شهر قرارگرفته و بیش از 20 سال است که زباله‌ها در این مکان و درون یک دره دفن می‌شوند.
با توجه به اینکه محل دفن پسماند شهر محلات در مسیر باد غالب به سمت شهر قرارگرفته احتمال انتشار آلودگی پسماندها در شهر وجود دارد، ولی شهرداری محلات بابیان اینکه بودجه‌ای برای انتقال محل دفن و مکان‌یابی محل جدید ندارد به دنبال آن است که راه‌حلی در کوتاه‌مدت برای پردازش زباله‌ها اتخاذ کند که البته این راه‌حل در بلندمدت جوابگو نخواهد بود.
مکان فعلی دفن پسماند محلات، شرایط مناسب زیست‌محیطی ندارد
رئیس اداره محیط‌زیست شهرستان محلات به خبرنگار مهر گفت: در انتخاب مکان فعلی جمع‌آوری پسماند محلات شرایط زیست‌محیطی در نظر گرفته نشده و محیط‌زیست در سال‌های گذشته چندین بار به شهرداری در این زمینه اخطار داده است.
امیر عبادی بابیان اینکه مکان فعلی دفن پسماند در پنج کیلومتری جاده محلات-خمین در یک دره قرارگرفته است، اظهار داشت: این مکان سنگ‌بستر محکمی دارد و خوشبختانه تاکنون شیرابه تولید نکرده است ولی ممکن است درآینده مشکل‌ساز شود.
رئیس اداره محیط‌زیست شهرستان محلات تصریح کرد: این مکان در مسیر باد به سمت شهر محلات قرارگرفته و علاوه بر اینکه براثر وقوع باد شدید، منظر اطراف با پلاستیک و پسماندهای سبک آلوده می‌شود، با آتش زدن زباله‌ها بوی دود به داخل شهر می‌آید و به همین دلایل باید مکان مناسب‌تری انتخاب شود.
عبادی افزود: برای مکان‌یابی یک محل دفن پسماند جدید باید کارشناسی دقیقی صورت گیرد و معیارهایی مانند فواصل از سکونت‌گاه‌های شهری، جاده و منابع آب سطحی و زیرسطحی، مباحث زمین‌شناسی مانند شیب، جنس خاک و سنگ‌بستر زمین و مسائل اقلیم‌شناسی مانند جهت باد و میزان بارندگی، برای انتخاب مکان جدید در نظر گرفته شود.
امتناع شهرداری از انتخاب مکان مناسب برای دفن پسماند
وی ادامه داد: پیدا کردن یک مکان جدید کار سختی نیست ولی شهرداری به دلیل اینکه سال‌های زیادی است زباله‌ها را در این مکان تخلیه می‌کند، ضرورت انتقال به یک مکان جدید را نمی‌پذیرد و توجیه می‌کند که چون این مکان آلوده‌شده نباید محل دیگری آلوده شود اما این توجیه قابل‌پذیرش نیست.
عبادی افزود: پیدا کردن یک مکان مناسب و آماده‌سازی و ساخت لندفیل در چند هکتار، برای شهرداری هزینه‌بر است و چون زباله‌ها نیز درآمدی ایجاد نمی‌کنند، بنابراین شهرداری نمی‌خواهد زیر بار این هزینه‌ها برود، ولی محیط‌زیست با توجه به اهمیت موضوع اصرار دارد انتقال محل دفن پسماند هرچه سریع‌تر انجام پذیرد.
وی با اشاره به بحث بازیافت زباله‌ها خاطرنشان کرد: راهکار اصلی محیط‌زیست برای مدیریت پسماند، بازیافت است تا زباله‌ای در زمین دفن نشود و زباله‌های تر تبدیل به کود کم پوست شده و در کشاورزی استفاده شوند و زباله‌های خشک نیز بازیافت و مجدداً استفاده شوند و ما این موضوع را دنبال می‌کنیم.
عبادی ادامه داد: در شرایط اقتصادی فعلی، ایجاد مرکز بازیافت برای شهرداری محلات صرفه اقتصادی ندارد چون از طرفی راه‌اندازی کارخانه تولید کمپوست و مرکز بازیافت هزینه زیادی نیاز دارد و از طرف دیگر برای آن حداقل روزی ۴۰۰ تن زباله لازم است درحالی‌که زباله تولیدی محلات ۵۰ تن در روز است.
رئیس اداره محیط‌زیست محلات تصریح کرد: به شهرداری اعلام‌شده که کار پردازش زباله‌ها باید حتماً انجام شود تا زباله‌های خشک برای بازیافت استفاده شوند و تنها زباله‌های تر در زمین دفن شوند.
عبادی بابیان اینکه مکان فعلی دفن پسماند بر حیات‌وحش و پوشش گیاهی منطقه تأثیر چندانی نداشته است، تأکید کرد: نگرانی محیط‌زیست از بابت انتشار عوامل بیماری‌زاست، مکان فعلی نزدیک به شهر است و چون در مسیر باد قرار دارد ممکن است براثر وقوع باد یا طوفان شدید عوامل بیماری‌زا در شهر انتشار دهد.
احتمال انتشار آلودگی پسماندها در شهر وجود دارد
میثم عرب، رئیس اداره هواشناسی محلات به خبرنگار مهر اظهار داشت: باد غالب شهرستان متمایل به جنوب غرب است و مکان فعلی دفن پسماند محلات در مسیر باد غالب شهر قرارگرفته و مکان مناسبی برای این منظور نیست.
وی افزود: با توجه به اینکه این مکان هم نزدیک به شهر است و همچنین در مسیر باد غالب شهر قرارگرفته، احتمال انتشار آلودگی در شهر وجود دارد که این مورد باید توسط محیط‌زیست با استفاده از دستگاه‌های حس‌گر آلاینده، اندازه‌گیری شود.
عرب افزود: تاکنون میزان آلایندگی در شهر اندازه‌گیری نشده است و چون آب‌وهوای شهر خوب است نمی‌توان گفت که آلودگی در آن وجود ندارد و باید با دستگاه‌های سیار این مسئله به‌طور دقیق اندازه‌گیری شود.
وی خاطرنشان کرد: تفکیک زباله‌ها در شهر باید موردتوجه قرار گیرد و تا جایی که امکان دارد از تدفین زباله جلوگیری شود چون درهرصورت دفن زباله آلودگی محیط زیستی به همراه خواهد داشت.
عرب بحث مکان‌یابی محل مناسب دفن زباله را مهم دانست و افزود: در کنار تفکیک زباله باید مکان‌یابی محل مناسب دفن زباله با همکاری دستگاه‌ها انجام‌شده تا ساماندهی پسماند شهر به‌صورت پایدار انجام شود.
وی تصریح کرد: استفاده از شرکت‌های مشاور با توجه به اینکه اطلاعاتی در حوزه‌های مختلف شهر ندارند، علاوه بر صرف هزینه، زمان‌بر است و اگر سازمان‌های مرتبط با این موضوع با هماهنگی فرمانداری شهرستان وارد عمل شوند و هر دستگاه در حوزه عملکرد خود، تحقیقات لازم را انجام دهد، هزینه مکان‌یابی کاهش می‌یابد و همچنین در مدت‌زمان کمتری به نتیجه خواهد رسید.
رئیس هواشناسی محلات در خاتمه بر آمادگی این اداره برای انجام مطالعات اقلیمی لازم برای مکان‌یابی محل مناسب دفن پسماند شهری تأکید کرد.
با پردازش، مشکل مکان دفن پسماند فعلی رفع می‌شود
محمدرضا علی‌محمد، رئیس شورای اسلامی شهر محلات در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: مکان فعلی دفن پسماند سال‌هاست که برای این منظور استفاده می‌شود و هرچند ممکن است اشکالاتی نیز داشته باشد ولی برخی از مشخصات یک مکان مناسب دفن پسماند از قبیل دوری از منابع آب سطحی، قنوات، چاه‌ها و مزارع کشاورزی رادار است.
وی اضافه کرد: مکان‌یابی جدید برای دفن پسماند چندان مناسب نیست و نباید مکان‌های مختلفی از شهر را آلوده کرد ولی با نصب دستگاه پردازش، تفکیک زباله‌ها به‌صورت مکانیزه صورت پذیرد تا مواد بازیافتی به همراه زباله‌های تر دفن نگردد.
علی‌محمد خاطرنشان کرد: خرید و نصب دستگاه پردازش زباله در بودجه امسال شهرداری محلات پیش‌بینی‌نشده است ولی درصدد هستیم تا با تأمین اعتبار از منابع دیگر، این اقدام از سال جاری آغاز شود.
وی افزود: تنها مشکل این مکان در مسیر باد بودن است که باعث می‌شود گاهی اوقات بوی دود به سمت شهر بیاید که با استقرار دستگاه پردازش، مشکل سوزاندن زباله‌ها و انتشار دود در هوا منتفی می‌شود.
نصب دستگاه‌های پردازش زباله در بودجه شهرداری محلات پیش‌بینی‌نشده است
عزیز تقی زاده، معاون شهردار محلات به خبرنگار مهر گفت: زمین ارزشمندترین کالایی است که در شهر وجود دارد و اگر مکان دیگری برای دفن زباله در نظر گرفته شود، چند هکتار از سرمایه ارزشمند شهر آلوده می‌شود و از بین می‌رود.
وی اظهار داشت: در سال ۱۳۸۴ توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی وقت، سه‌نقطه در شهر به‌عنوان مکان دفن زباله موردمطالعه قرار گرفت که دونقطه دیگر به دلیل مشکلاتی از قبیل نزدیکی به اراضی کشاورزی و آب‌های سطحی، نزدیکی به شهر و موقعیت بالادستی نسبت به شهر مورد تأیید قرار نگرفت و مکان فعلی مناسب‌تر تشخیص داده شد.
تقی زاده افزود: زباله‌ها در مکان فعلی شیرابه تولید نکرده‌اند چون روی یکدیگر تلنبار نمی‌شوند و از بالای دره به سمت پایین سرازیر می‌شوند که باعث می‌شود زباله‌ها در معرض آفتاب و هوا قرارگرفته و خشک شوند.
وی ادامه داد: طبق مطالعات صورت گرفته این مکان مشکل نفوذ به آب‌های سطحی و زیرسطحی ندارد و به زمین‌های کشاورزی و چاه‌ها و قنوات نزدیک نیست و تنها مشکل آن مسئله باد غالب است که با مدیریت و نظارت درست قابل‌کنترل است.
معاون شهردار محلات خاطرنشان کرد: شهرداری تصمیم دارد زباله‌ها را فرآوری کند و زباله‌های خشک را جهت بازیافت استفاده کرده و زباله‌های تر را همراه با یک‌لایه خاک دفن کند تا احتمال تخمیر آن گرفته‌شده، مشکل بو و دود حل شود و هزینه‌ای برای شهر نداشته باشد.
تقی زاده در خصوص زمان نصب دستگاه‌های پردازش گفت: بحث نصب دستگاه‌های پردازش زباله در بودجه امسال شهرداری پیش‌بینی‌نشده و با توجه به برنامه‌ریزی صورت گرفته از سال آینده شروع می‌شود.
وی بابیان اینکه فرآوری پسماند در محلات صرفه اقتصادی ندارد، افزود: در بهترین حالتی که بتوان هزینه‌های فرآوری پسماند را به‌صورت سربه سر جبران کرد، روزانه به حداقل ۱۱۰ تن زباله نیاز است درصورتی‌که در حال حاضر در محلات روزانه حدود ۴۰ تن پسماند تولید می‌شود که ازنظر وزنی ۷۰ درصد آن زباله تر و ۳۰ درصد آن خشک است.
تقی زاده تأکید کرد: بهترین روش تفکیک زباله خشک و تر، تفکیک از مبدأ است که کم‌هزینه‌ترین، باارزش‌ترین و بهترین روش است و پسماندی که با این روش به دست می‌آید ازنظر ارزش اقتصادی دو برابر پسماندی است که از محل دفن زباله به دست می‌آید.
مطالعاتی بر روی وضعیت مکان فعلی دفن پسماند صورت نگرفته است
طالبی، رئیس منابع طبیعی محلات از آمادگی این اداره برای انجام مطالعات آبخیزداری به‌منظور شناسایی مکان مناسب دفن پسماند خبر داد و خاطرنشان ساخت: تاکنون مطالعات آبخیزداری ۲۰ درصد از حوزه شهرستان ازنظر بافت خاک، وضعیت آب، اقلیم و میزان بارندگی انجام‌شده است و اگر مکانی به‌جز مناطق مطالعه شده به ما اعلام شود، بررسی آن را انجام می‌دهیم که این مسئله به شورای پسماند شهرستان نیز اعلام‌شده است.
وی افزود: مکان فعلی دفن پسماند، داخل حریم شهر بوده و از دامنه عملکرد اداره منابع طبیعی خارج است و ما مسئولیتی بر آن اراضی نداریم و به همین دلیل مطالعاتی بر روی آن صورت نگرفته است.
طالبی ادامه داد: برای ساماندهی پسماند شهر باید با همکاری شهرداری، محیط‌زیست، شبکه بهداشت و منابع طبیعی مکانی که دارای معیارهای موردنظر باشد، انتخاب شود تا اقدامات لازم برای دفن زباله در آن محل انجام پذیرد.
هرچند مشکلات مکان فعلی دفن پسماند در شهرستان محلات با برخی سیاست‌های کنترلی کاهش می‌یابد ولی قطعاً یک مکان مناسب برای این منظور نیست و با افزایش جمعیت شهری در سال‌های آینده و افزایش میزان زباله‌های تولیدی شهر، مطمئناً بر این مشکلات افزوده خواهد شد، ضمن اینکه امکان توسعه شهر به سمت این مکان نیز محتمل است و باید با انجام مطالعات زمین‌شناسی و زیست‌محیطی و در نظر گرفتن شاخص‌ها و معیارهای لازم، هرچه سریع‌تر مکان مناسب را برای این منظور شناسایی کرد. قطعاً همکاری و هماهنگی مؤثر دستگاه‌های مرتبط با این موضوع می‌تواند در مدیریت هزینه‌ها و سرعت انجام این کار مؤثر باشد، البته اگر ضرورت انجام این کار برای مسئولین مشخص شود.
خبرنگار و عکاس: محمدباقر شهبازی
نظر شما