خبرگزاری مهر – گروه استانها – خلیل همایی*: وقتی ویروسی خطرناک مانند آنفلوانزا H۱N۱ شایع می‌شود، ملت و دولت احساس خطر می‌کنند. مردم همه ماسک می‌زنند، افراد زیادی به دنبال واکسن می‌گردند تا مصونیت پیدا کنند. بیماران روانهٔ بیمارستان‌ها می‌شوند و تحت مراقبت‌های ویژه قرار می‌گیرند. جلسات و کمیسیون‌های پی‌درپی تشکیل می‌شود.
استاندار کرمان در پنج جلسهٔ کارگروه سلامت و مدیریت بحران شخصاً شرکت می‌کند و حتی وزیر بهداشت و درمان با برخی معاونانش به کرمان سفر می‌کنند تا این ویروس را مهار کنند و وضعیت سفید شود و ...
وقتی یک ویروس کامپیوتری فعال می‌شود، تکاپویی به راه می‌افتد تا مبادا دستگاه‌ها هنگ کنند و رایانه‌ها مختل شوند، برای فایل‌های اجرایی مشکلاتی پیش آید، تصاویر و حروف کامپیوترها به هم ریزند، دیسک‌ها فرمت شوند یا اطلاعات تخریب شوند. آنتی‌ویروس‌ها برای مقابله فعال‌شده و نسخه‌های جدید و کارآمد وارد بازار می‌شوند...
وقتی شایعات همه‌گیر می‌شود، هیچ‌کس هیچ کاری نمی‌کند! اغلب سکوت می‌کنیم و عده‌ای نیز در فضای مجازی و واقعی به بازگویی شایعات می‌پردازیم. متن‌های دروغین پشت سرهم تکثیر و به مخاطبان جدید باز ارسال می‌شوند. انگار بازنشر اکاذیب وظیفه‌ای ملی است!!
در ماجرای اخیر که‌موج ویروس آنفلوانزا از هند و جنوب شرق آسیا به ایران و کرمان رسید، در فضای مجازی آن‌چنان شایعاتی خلق و بازگو شد که از ویروس آنفلوانزا که جان ۴۰ نفر را گرفت، مخرب‌تر بود. دوستانمان از سراسر کشور تماس می‌گرفتند و نگران بودند که کرمان چه شده؟! می‌پرسیدند پروازها کنسل شده؟! سفرها به خارج از استان قطع شده؟! کرمان تحت قرنطینه قرارگرفته؟!
اگر ویروس‌های مخرب می‌توانند در اینجا ۴۰ نفر، در کره جنوبی ۳۷ نفر و در هند ۲۰۰۰ نفر را از پای درآورند، ویروسی به نام شایعه می‌تواند جامعه‌ای را فلج کند و همهٔ کسانی که دانسته یا ندانسته در انتشار آن سهم داشته‌اند، در تبعات آن‌هم شریک خواهند بود.
شایعات گاهی می‌تواند موجب ناامنی روانی در جامعه و در بین مردم شود. می‌تواند ابزاری برای رقابت‌های سیاسی باشد. می‌تواند اهرمی برای حذف رقبا از کارزار اقتصادی و ایجاد بازار کاذب برای برخی محصولات باشد. می‌تواند عده‌ای را ورشکست و عده‌ای را یک‌شبه ثروتمند کند.
می‌تواند روحیهٔ افراد برای مقابله با بیماری را تضعیف کند و به اپیدمی منجر شود. شایعه می‌تواند بر آرای مردم در انتخابات تأثیر بگذارد. می‌توانند به‌دروغ، خبر از عزل و نصب و استعفای مسئولین یا کاندیداهای نمایندگی بدهند. می‌تواند موجب آشفتگی و اضطراب در افراد، خانواده‌ها و کل جامعه شود. شایعه می‌تواند سبب هتک حرمت و حیثیت شود.
می‌تواند دولت را تضعیف کند. می‌تواند موجب سلب اعتماد یا کاهش سطح اعتماد بین مردم و حاکمیت شود. می‌تواند اسباب نفوذ بیگانگان را فراهم سازد. می‌تواند زمینه‌ساز حملات تروریستی شود. همچنان که گفته می‌شود گروه‌های تروریستی در عراق پیش از حمله به الانبار چنان در فضای مجازی جوی از رعب و وحشت به وجود آوردند که توانستند با کمترین نیروی رزمی، استانی به آن وسعت را تصرف کنند. شایعات می‌تواند بخشی از عملیات جنگ روانی دشمن باشد و بخشی از اهداف آن را محقق سازد و ...
بدون تردید وقتی سیاه نمایی، دروغ‌پردازی و انتشار شایعات در فضای مجازی فراگیر می‌شود، اقدامی ضد توسعه و مغایر با امنیت عمومی است و باید با شدتی همانند آنفلوانزاH۱N۱ بلکه شدیدتر با آن مقابله کرد. قانون‌گذار نشر اکاذیب، (پخش شایعات) و هتک حیثیت افراد را مشمول جرائم کیفری دانسته و تا دو سال زندانی و ۴۰ میلیون ریال جریمه برای آن در نظر گرفته است.
به نظرم اگر انتشار شایعات موجب آسیب رسیدن به امنیت روانی جامعه شود، یا زمینهٔ سیاه نمایی دستاوردهای نظام را فراهم سازد، موجب کاهش اعتماد عمومی شده یا در شرایط خاص، باعث کمک به اهداف سرویس‌های امنیتی بیگانگان باشد، در پیشگاه خداوند و تاریخ نیز غیرقابل‌گذشت خواهد بود. تنها به این نکته اشاره می‌کنم که سنجش میزان زودباوری مردم، یکی از پیش‌نیازهای سرویس‌های امنیتی بیگانه برای تدوین طرح‌های نفوذ است و شایعه‌سازان به این هدف کمک می‌کنند.
فضای مجازی ما همچون کودک نابالغی است که اگر به همان نسبتی که رشد کمی و فیزیکی یافته، به بلوغ فکری و رشد کیفی نرسد، سرانجام ره به بیراهه خواهد برد!
*مدیرکل امنیتی و انتظامی استانداری کرمان
نظر شما