به گزارش خبرگزاری مهر، ابوذر ابراهیمی‌تركمان، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی كه به عنوان میهمان ویژه و به دعوت عالیجناب آشین نیانسارا، رییس آکادمی بین‌المللی بودایی سیتاگو میانمار در كنفرانس «جهانی صلح بودایی» حضور دارد، صبح امروز (3بهمن ماه ) در دومین روز از برگزاری این كنفرانس به ایراد سخنرانی پرداخت.
ابراهیمی‌تركمان در سخنان آغازین خود با تأكید بر اینكه بشر امروز بیش از هر زمان دیگر به صلح نیازمند است، گفت: رشد علمی بشر در سال‌های اخیر به صورت فزاینده و با سرعت پیش رفته است؛ اما در كنار این پیشرفت‌ها، اخلاق و توجه به همزیستی مسالمت‌آمیز و نیز صلح، نه تنها در حد مطلوب نیست؛ بلكه در برخی مواقع به قهقرا كشیده شده است و بر این اساس پیش‌بینی‌ها از آینده بسیار نگران كننده است.
در توصیف صلح
وی در ادامه افزود: منظور من از «صلح» اعم از صلح منفی و صلح مثبت است. صلح منفی به معنی ترك جنگ و مخاصمه و صلح مثبت به معنی آن است كه علاوه بر ترك مخاصمه و جنگ، باید موازین حقوق بشر، همزیستی مسالمت‌آمیز و كرامت انسانی نیز رعایت شود. به عبارت دیگر، صلح مثبت بر چارچوب مشترکی از ارزش‌های جهانی استوار است از جمله: احترام به شأن و منزلت و حقوق انسانی، عدالت، عدم‌خشونت، مدارا، بردباری و فرایند مشارکت پویا و مثبتی که در آن گفت‌وگو تشویق می‌شود و تضادها و برخوردها در روح همکاری و درک متقابل حل می‌شوند.
رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ادامه داد: روشن است در هنگامی كه صلح مثبت وجود داشته باشد، حتماً صلح منفی نیز وجود دارد؛ اما لزوماً در مواقع صلح منفی، صلح مثبت وجود نخواهد داشت.
عقلانیت و جاهلیت
ابراهیمی‌تركمان در بخش دیگری از سخنان خود اظهار كرد: همچنین منظور از «عقل» در سخنان امروزم، عقلی است كه در فرهنگ اسلامی در برابر جهل قرار گرفته است و به همین دلیل ممكن است كسی عالم و دانشمند باشد؛ اما بر اساس این تعریف، به دلیل بی‌خردی، جاهل محسوب شود و از سوی دیگر ممكن است كسی فاقد دانش و علم باشد؛ اما در این تعریف عاقل به شمار آید.
وی ادامه داد: مسلم است که هیچکس از وضعیت صلح در عصر کنونی رضایت ندارد. جهان در عصر حاضر شاهد پایمال شدن ابتدایی‌ترین حقوق انسان‌هاست. عصری که پیش‌تر گمان می‌رفت که باید آن را عصر حقوق بشر نامید. حال باید بررسی کرد كه راه‌های بازگرداندن اندیشه صلح در میان جوامع چه هستند و خرد چه نقشی در این میان دارد. به نظر می‌رسد كه مبارزه با جهالت مدرن و بازگشت به خرد و معنویت، دو راه اساسی برای نیل به چنین هدفی به شمار می‌آیند.
مبارزه با جهالت مدرن
عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی كشورمان در ادامه سخنان خود در توضیح مبارزه با جهالت مدرن، بیان كرد: مهم‌ترین ویژگی عقل، شناخت حقایق و تشخیص حق از باطل است و فقدان آن در روایات اسلامی به فقر تعبیر شده است.
وی همچنین تأكید كرد: یكی از مظاهر جهالت مدرن، خودمطلقانگاری و گاه خودخداپنداری است. انسانِ خودمطلق‌انگار خود را جای خدا می‌نشاند و قضاوت‌های قطعی خود را مقدس شمرده و انجام آنها را فریضه می‌پندارد. انگاره‌های خودمطلقانگاری، جایی برای نیاز و احترام به اندیشه دیگران باقی نمی‌گذارد و در چنین وضعیتی، صلح از دایره انگاره‌های فردِ خودمطلق‌پندار بیرون می‌رود.
ابراهیمی‌تركمان افزود: زیرا پیش‌فرض صلح، پذیرش احترام به اندیشه دیگران و خروج از مطلق‌انگاری است. به همین دلیل با آنکه رشد علمی وجود داشته است؛ اما به دلیل خودمطلق‌انگاری‌ها، رشد عقلی تحقق نیافته است و همین سبب پیدایش جهالت مدرن است که آثار آن دوری از معنویت و اخلاق است.
وی ادامه داد: در جهالت مدرن، اصالت لذت بر سایر شئون انسانی چیره می‌شود. متأسفانه جاهلیت مدرن به سلاح علم و دانش مجهز گشته و سرعت آثار تخریبی‌اش بیش از دوران جاهلیت بدوی است. در دوران جهالت بدوی، آثار تخریبی جهالت از خود فرد و اطرافیان و نیز تا حدودی از منطقه‌اش فراتر نمی‌رفت؛ اما جهالت مدرن امروز فراگیر شده و جهان را در کام خود فرو برده است.
رفتار متأثر از باورها
رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی همچنین با بیان اینكه در فرهنگ اسلامی، رفتارهای انسان از باورهای او سرچشمه می‌گیرد، گفت: به همین دلیل دین اسلام ابتدا باور انسان‌ها را به خداوند و آخرت؛ با ارجاع به فطرت خداجویی تقویت می‌کند و سپس آنها را به سوی اعمال صالح هدایت می‌کند.
وی در ادامه و با پرداختن دوباره به مفهوم صلح، اظهار كرد: یكی از اعمال صالح؛ صلح است. صلح هم از طریق فعل و هم ترك فعل می‌تواند محقق شود. فرمان دین به صلح متأثر از فرمان عقل به صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز است. پیامبران برای اینکه خرد پنهان مانده انسان‌ها را برانگیزند، نازل شده‌اند. عقلِ آلوده‌نشده به جهالت و شهوات، یعنی عقل پاك، هیچگاه صلح را به مثابه شر تلقی نمی‌كند و آن را خیر می‌انگارد.
ابراهیمی تركمان در ادامه سخنان خود با استناد به متون اسلامی در خصوص صلح، گفت: در قرآن كریم در بیش از یكصد آیه به طور مستقیم یا غیر‌مستقیم به صلح اشاره شده است. در یكی از آیات آمده است كه «صلح خیر است». در كل در فرهنگ اسلامی، اصالت با صلح است. همچنین قرآن كریم مؤمنان را به صلح و آشتی دعوت كرده و می‌فرماید: «اى كسانى كه ایمان آوردهاید! همگى در صلح و آشتى درآیید و از گام‌هاى شیطان پیروى نكنید كه او دشمن آشكار شماست».
جهالت مدرن و نبود صلح
وی با تأكیدی دوباره به اینكه جهالت مدرن در عصر کنونی مهم‌ترین عامل دوری انسان از صلح و مداراست، گفت: وظیفه رهبران و کسانی که سخنانشان در دیگران نافذ است، این است که به زدودن جهالت از پندار و کردار جوامع بیاندیشند و راه‌های عملی برای برون‌رفت از چنین وضعیتی را تبیین کنند.
ابراهیمی‌تركمان همچنین در بخش دیگری از سخنان خود خطاب به شركت‌كنندگان در این كنفرانس هشدار داد: تداوم چنین وضعیتی آثار بسیار زیانباری را در پی خواهد داشت. آیا هیچیک از دانشمندان کنونی، 30 سال پیش می‌توانستند وضعیت کنونی جهان را که غرق در خودمطلقانگاری است، پیش‌بینی کنند و آثار زیانبار کنونی را حدس بزنند.
وی افزود: جهان، ناباورانه در چنین وضعیتی گرفتار شده است. در سال‌های اخیر خشونت‌های سازمان یافته، در بسیاری از نقاط جهان رو به گسترش بوده که متأسفانه، مرتکبین چنین خشونت‌هایی برای کاستن از رنج‌های بعدی، کوشیده‌اند تا با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی و آیینی، به مقدس‌سازی چنین خشونت‌هایی روی آورند. حق حیات، حقی است که خداوند به انسان عنایت می‌کند و جز در مواردی که هم او تعیین کرده است، نمی‌توان آن را بازستاند. متأسفانه برخی از انسان‌ها خود را در بازستادن حق حیات دیگران، جای خدا می‌نشانند. چنین پنداری نتیجه جهالت مدرن است؛ بنابراین باید کوشید تا از نهادینه شدن و استقرار جاهلیت مدرن جلوگیری کرد.
بازگشت به خرد و معنویت
رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در ادامه سخنرانی خود در آیین افتتاحیه «كنفرانس جهانی صلح بودایی» میانمار، و در تأكید بر ضرورت بازگشت به خرد و معنویت، گفت: توجه به مظاهر چشم‌نواز دنیوی، انسان را از اندیشیدن به خویشتن خود بازداشته است. درست مانند کسی که درد دارد؛ اما با منحرف کردن توجه خود از درد خویش به یک موضوع دیگر، تا مدتی درد را فراموش می‌کند.
وی افزود: توجه وافر بشر کنونی به لذایذ دنیوی، غفلت او از خویشتن و توجه به احکام خِرد را به دنبال آورده است. خرد، حکم به زیبایی و زشتی افعال می‌کند؛ ولی با نادیده گرفتن آن از سوی بشر، رسانا بودن خود را از دست می‌دهد و پس از مدتی صدای خِرد به گوش نمی‌رسد.
ابراهیمی‌تركمان در ادامه اظهار كرد: اکنون و در عصر ما، همه به نیکی صلح حکم می‌کنند و خِرد نیز آن را زیبا می‌پندارد؛ اما توجه به مظاهر چشم‌نواز دنیوی، صدای خِرد را نارسا کرده و در یک غفلت عمومی، این صدا به گوش نمی‌رسد. انسان به دنبال آرامش است و می‌داند که با روی آوری به معنویت به این آرامش دست می‌یابد؛ اما به جای آنکه به آرامش‌های معنوی بیاندیشد، فریفته آرامش‌های ناپایدار دنیوی شده است.
اندیشه دوام بقا و غلطیدن در غفلت
عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در بخش دیگری از سخنان خود، با بیان اینكه اندیشه ناصحیح دوام بقا در دنیا بر سرعت چنین فرو‌غلطیدنی در غفلت، مؤثر بوده است، ادامه داد: در منطق قرآن كریم نیز غفلت از باطن دین به عنوان علت عدم پایبندی به دین و در نتیجه عدم ارتكاب اعمال صالح ذكر شده است.
وی افزود: خروج از غفلت با مدد بازگشت به خردورزی و اندیشیدن به نیک و بد آثار غفلت ممکن است. انسان برای درست زیستن به خرد نیازمند است؛ اما برای آرام زیستن، نیاز به توجه به معنویت دارد. بازگشت توأم به خرد و معنویت می‌تواند غبار غفلت را از جان آدمی بروبد و اندیشه محبت به دیگران را در وجود او به اندیشه برتر مبدل کند و صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز را به دنبال بیاورد.
سخنان ابوذر ابراهیمی‌تركمان در این آیین اینگونه پایان یافت: انسان به دست خود، خود را در رنج بی‌شمار فرو می‌غلطاند و با خود دشمنی می‌کند. کسی که با خود دشمن باشد نمی‌تواند با دیگران در صلح باشد. پس باید ابتدا انسان را با خودش آشتی داد و سپس انتظار صلح از او داشت و آشتی انسان با خود تنها با بازگشت به خرد و معنویت، میسر است.
پیش از سخنان رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، «سوی بین» وزیر ادیان میانمار نیز طی سخنانی خواستار بررسی راهكارهای مقابله با خشونت و افراطی‌گرایی شد.
وی تلاش برای فضای ایجاد صلح و ملت ها را امری ضرروی دانست و افزود: همگی بایستی با هم تلاش كنیم افراطی گرایی و خشونت مهار شود.
بنا بر اعلام این گزارش، كنفرانس «جهانی صلح بودایی» با عنوان اصلی «صلح و خرد» و با حضور نمایندگانی از مراجع عالی بودایی و رهبران و اندیشمندان ادیان، طی روزهای دوم تا 4 بهمن، به میزبانی آکادمی بین‌المللی بودایی سیتاگو در میانمار در حال برگزاری است.
در كنفرانس «جهانی صلح بودایی»كه روز جمعه 2 بهمن ماه با سخنرانی تین سین، رییس جمهور میانمار آغاز شد، اندیشمندانی از 60 كشور جهان از جمله سریلانكا، تایلند، بنگلادش، استرالیا، آفریقای جنوبی، نپال، هند، اندونزی، مالزی، تایوان، روآندا، ویتنام، سوئد، نروژ، ویتنام، انگلیس، آمریكا، مكزیك، كلمبیا، ونزوئلا، نیكاراگوئه، مصر، اتریش، كره و ... حضور دارند.
نظر شما