خطوط نامتقارن در روابط واشنگتن و پكن

به گزارش خبرگزاري مهر ، "هو جين تائو" رئيس جمهور چين روز سه شنبه وارد سياتل آمريكا شد تا ديدار چهار روزه اي را از اين كشور انجام دهد  . واشنگتن نخستين ايستگاه مسافرتي هو جين تائو در سفر جديد دوره اي وي محسوب مي شود چرا كه وي بعد از اين كشور قصد دارد به عربستان ، مغرب ، نيجريه و كنيا نيز سفر كند .

سفر رئيس دولت جمهوري خلق چين به آمريكا با توجه به تنش هاي سياسي و اقتصادي دو كشور در سال هاي گذشته و بعضي مسائل حساس جهاني در مقطع كنوني از اهميت خاصي برخوردار است . 

جين تائو پيش از اين در سال 2002 زماني كه معاون رئيس جمهوري چين بود و همچنين در 7 سپتامبر (16 شهريور) سال 2005 از آمريكا ديدار كرده بود . در آن مقاطع زماني مبارزه با تروريسم و عضويت بعضي كشورها در شوراي امنيت سازمان ملل و اختلافهاي تجاري در راس برنامه هاي دو كشور قرار داشت . اما در حال حاضر به غير از مسايل تجاري حساسيت سفر بر روي مسئله هسته اي ايران متمركز شده است .

قبل از سفر "هو جين تائو" رييس جمهور چين به آمريكا، ديدارهاي متقابلي بين مقامهاي بلند پايه سياسي و مالي و شخصيت هاي هاي محافل تجارتي دو كشور صورت گرفت . دو عضو مجلس سناي كنگره آمريكا براي اولين بار از چين ديدار كردند. سپس وزيران بازرگاني و امنيت سرزمين آمريكا وارد چين شدند و يك هئيت نمايندگي بزرگ از جمله 17 مقام در سطح وزير و بيش از 200 نفر از شخصيتهاي تجاري به رياست خانم "وو يي" معاون نخست وزير چين از آمريكا ديدار كردند. اقدامات دو طرف پيش مقدمه اي براي سفر قريب الوقوع "هو جين تائو" رييس جمهوري خلق چين به آمريكا بود.

به گزارش خبرگزاري مهر ،به طور كل مهمترين رئوس مباحثي كه در سطح روابط دو كشور حايز اهميت مي باشد مي توان در موارد زير ذكر كرد :

1- مسئله تايوان مهمترين و حساسترين مسئله كليدي در روابط چين و آمريكا محسوب مي شود. حكومت تايوان از زماني كه  فعاليت هاي شوراي وحدت ملي و برنامه وحدت ملي را توقف و استقلال تايپه از پكن را اعلام نمود ، مسئله تايوان هميشه موضوع اجتناب ناپذير ملاقات رهبران چين و آمريكا بوده است و در سفر اخير نيز از محورهاي عمده مباحث بوش و هو جين تائو خواهد بود . دولت آمريكا براي تضعيف چين روابط مستحكمي را با تايوان برقرار كرده و به رغم تاكيد مقامات واشنگتن بر چين يكپارچه ، در عمل موضع متفاوتي گرفته است . 

2- روابط اقتصادي و تجاري دو جانبه موضوع مورد بحث ديگر رهبران دو كشور خواهد بود. همكاري هاي اقتصادي و تجاري چين و آمريكا در يك دهه اخير افزايش قابل توجهي يافته است اما توازن تجاري دو طرف به ضرر آمريكا در جريان است و آمريكا از كالاي ارزان چيني و به خصوص منسوجات اين كشور در رنج است و حتي بر خلاف قوانين سازمان تجارت جهاني كه هر دو كشور عضو آن هستند اقدام به بستن تعرفه خارج از معمول بر روي منسوجات چيني نموده است كه اين امر مورد اعتراض چين واقع شده است . در حال حاضر كسري تجاري به ارزش 200ميليارد دلار بين چين وآمريكا حاكم است . آمريكا همچنين نسبت به مسائلي مانند حفاظت از حق مالكيت معنوي و نرخ ارزي يوان واحد پول چين معترض است و كسري هنگفت تجاري دو كشور را ناشي از اين دو عامل مي داند. 

3- مسئله شبه جزيره كره محور ديگر مذاكرات خواهد بود . آمريكا در چارچوب مذاكرات شش جانبه انتظار دارد چين از نفوذ خود در مورد پيونگ يانگ استفاده و صرفا نقش ميانجيگرانه بازي نكند . در مقابل كشور كره كه مهمترين اهرم فشار چين بر دولت آمريكا محسوب مي شود به خواسته هاي واشنگتن با ديده احتياط مي نگرد .

4- حقوق بشر مبحث ديگري است كه همواره بين پكن و واشنگتن نوار جدايي انداخته است . دولتمردان آمريكا براي ديكته كردن خواسته هاي جهاني خود به ساير كشورها و براي اعمال فشار بر كشور چين به عنوان يك كشور رقيب به دفعات مقامات پكن را به نقض حقوق بشر محكوم كرده است . در مقابل چين ادعاي آمريكا را دخالت در امور داخلي كشورها تلقي مي كند و همانطور كه رئيس جمهور چين گفته است در صورتي پيرامون مسئله حقوق بشر با آمريكا مذاكره مي كند كه بر اساس برابري و احترام متقابل به اين مسئله از طرف آمريكا نگريسته شود .

5- مسئله هسته اي ايران از مهمترين و پيچيده ترين مباحث موجود بين دو كشور خواهد بود . با توجه به موضع رئيس جمهور آمريكا كه اعلام كرده است ، بهترين وسيله براي دستيابي به حل و فصل موضوع هسته اي ايران، بكارگرفتن تلاش يكپارچه با كشورهايي است كه خطرات دستيابي ايران به سلاح هسته اي را درك كرده اند اهميت چين براي آمريكا به منظور وارد كردن پكن در جرگه كشورهاي موافق با پذيرش خطر احتمالي ايران فوق العاده حايز اهميت است .

اگر چه آمريكا در آخرين نشست شوراي حكام انرژي اتمي ، چين را براي ارجاع موضوع هسته اي ايران به شوراي امنيت و صدور بيانيه در اين نهاد امنيتي متقاعد كرد ، اما دولت چين به دليل مناسبات اقتصادي و سياسي قوي كه با ايران دارد و با توجه به نگرشهاي واشنگتن به پكن به عنوان قوي ترين رقيب جدي در آينده مسلما مقام چيني به راحتي حاضر نخواهند شد تمام امتيازات را بر روي ايران در عرصه مناسبات جهاني به نفع آمريكا تخليه كند .

مقامات چيني بر اوضاع نابسامان آمريكا در عراق و نياز اين كشور به مساعدت ايران واقف هستند و به طور يقين براي همراهي با آمريكا به آساني معامله نخواهند كرد . به مرور زمان هر چه قدر كه پرونده هسته اي ايران رو به جلو مي رود و مسئله از حالت صوري و اعمال فشار رواني خارج و جدي تر مي گردد ، به موازات آن تگناي امتياز دهي چين نيز بيشترخواهد شد .

ارزيابي مهر حاكي است به طور كل هر يك از مباحث فوق نشانگر آن است كه هر دو كشور به رغم داشتن مناسبات حجيم و رو به توسعه از شكافهاي جدي و عميقي برخوردارند و در اين بين هر يك از طرفين قادر به امتياز دهي بزرگ و قابل توجهي به ديگري باشند خواهند توانست آراء ديگري را به نفع خود جلب نمايد و اگر اين امر ميسر نگردد مباحث لاينحل همچنان در حالت سكون حركتي خود باقي خواهند ماند و منشا بروز تنش دوباره براي آينده مي گردد . مسئله هسته اي ايران نيز از اين قاعده مستثني نيست و مشمول قاعده فوق مي گردد . با همه اين اوضاع و احوال پيش بيني مي شود همراهي چين با آمريكا در مورد موضوع هسته اي به صورت موج فركانسي و با فراز و نشيب تحولات زمان صورت گيرد و به آساني عرصه را به نفع كاخ سفيد در كوتاه مدت تعويض نكند .