به گزارش خبرگزاري"مهر"، دفتر اطلاع رساني مركز پژوهشها به نقل از گروه مطالعات بنيادين حكومتي اين مركز، در گزارشي اعلام كرد: دورة سيزدهم مجلس شوراي ملي اولين دورة قانونگذاري عصر سوم مشروطيت به شمار مي رود كه با سقوط حكومت خودكامه رضاخان - در پي اشغال ايران توسط متفقين در شهريورماه سال 1320 - و آغاز سلطنت محمدرضا پهلوي مقارن شده است.
در اين دوره پس از 15 سال مجلس جايگاه قانوني و طبيعي خود را پيدا كرد، قدرت سياسي كه تا آن زمان از سوي دربار غصب شده بود، از حالت تمركز خارج و بين نهادهاي مختلف و از جمله مجلس توزيع شد و نمايندگاني كه در ادوار گذشته جرات كوچكترين انتقاد و اعتراضي را نداشتند در اين دوره ظرف دو سال پنج كابينه را تغيير دادند.
اين گزارش مي‌افزايد: با وجودي كه نمايندگان دوره سيزدهم در واپسين روزهاي حكومت رضاخان انتخاب شده و اكثرا همان افراد مجالس قبلي بودند و به همين دليل مردم و مطبوعات خواستار برگزاري انتخابات مجدد مجلس براي بركناري آنها شده بودند با اين وصف بسياري از همان نمايندگاني كه قبلا در خدمت ديكتاتوري بودند، با سقوط حكومت رضاخان به گروه منتقدان پيوستند و پس از آن به تدريج مجلس شوراي ملي جايگاه محوري و اساسي خود را بازيافت.
در جريان دورة سيزدهم مجلس به علت از هم پاشيده شدن اختناق و قدرت 15 ساله رضاخان آزادي نسبي در كشور حكمفرما شد و با آزادي احزاب و مطبوعات دستكم پنج فراكسيون شامل فراكسيونهاي اعتماد ملي، ميهن، آذربايجان (اتفاق) عدالت و منفردين در ميان نمايندگان مجلس ايجاد شدند. بر اساس اين گزارش اعضاي فراكسيون اعتماد ملي مجلس سيزدهم كه افراد محافظه كاري به شمار مي‌رفتند و تعداد آنها به نسبت در مجلس زياد بود، در برابر دو دشمن ديرينه انگليس و شوروي خواستار نزديكي ايران به ايالات متحده آمريكا بودند. اعضاي فراكسيون ميهن نيز ديگر گروه محافظه‌كاران مجلس سيزدهم بود كه اعضاي آن به انگليس تمايل داشتند.
سومين گروه محافظه‌كار مجلس سيزدهم نيز فراكسيون اتفاق بود كه بعدها فراكسيون آذربايجان نام گرفت و ضمن مخالفت با شاه و انگليس همكاري نزديك با شوروي را – تا مادامي كه اين كشور خواهان انقلاب اجتماعي در ايران نباشد- توصيه مي‌كرد.
مركز پژوهشها در تشريح وضعيت ساير فراكسيونهاي مجلس سيزدهم شوراي ملي خاطرنشان ساخت كه فراكسيون عدالت (مستقل) نيز كه نسل قديم روشنفكران را نمايندگي مي‌كرد، هماهنگ با فراكسيون اعتماد ملي، در برابر دو قدرت بزرگ شوروي و انگليس خواستار وارد كردن آمريكا به صحنه سياسي ايران شده بود.
همچنين اعضاي فراكسيون منفردين به هيچ كدام از اين فراكسيونها وابستگي نداشتند و به صورت فردي به ابراز نظر خود مي پرداختند.
مجلس سيزدهم در جريان دو سال فعاليت خود پنج بار كابينه را تغيير داد كه اين تغييرات شامل دو كابينه محمد علي فروغي، دو كابينه علي سهيلي و يك كابينه احمد قوام بود.
در اين دوره از مجلس حدود 140 قانون به تصويب رسيد كه از مهمترين آنها مي‌توان قانون اجاره و استخدام و حدود و اختيارات دكتر ميلسپو آمريكايي به عنوان وزير دارايي، قانون جلوگيري از احتكار، قانون طرز تشكيل دادگاههاي نظامي موقت، قانون راجع به دعاوي اشخاص نسبت به املاك واگذار شده (تصرف شده) در زمان رضاخان، قانون اجازه تاسيس وزارت خواروبار ، قانون مطبوعات و متمم آن، قانون حفظ و احداث جنگلها، قانون اصلاح پاره‌اي از مواد قانون نظام وظيفه، قانونهاي اجازه مبادله پيمان بين دولتهاي ايران و شوروي، انگليس و آمريكا و قانون بيمه كارگران را مي‌توان نام برد.
نظر شما