به گزارش خبرگزاري مهر سيد محمد خاتمي رئيس مؤسسه بين المللي گفتگوي فرهنگها و تمدنها طي سخنان خود در جمع انديشمندان و اصحاب علم و فرهنگ در كويت اظهار داشت: تمدن اسلامي در اوج شكوه و اعتلاي خود با مشكلات بزرگي روبه رو بوده كه در نهايت به تضعيف جهان اسلام انجاميد. وجود سه خلافت متنازع در بغداد، قاهره و اندلس، آشوبهاي دروني، درگيري هاي مذهبي، در حاشيه قرار گرفتن عقلانيت و فلسفه و ميل به ظاهرگرايي نشانه هاي رنجي بود كه جهان اسلام از بحران دروني خود مي برد.
وي افزود: وقتي حكومتهاي مستبد به نام اسلام حرمت انسان را ناديده گرفتند و حاكميت او را برسرنوشت نفي كرده، ظاهرپرستي را اساس نظم اجتماعي قرار دادند، طبيعي است كه چراغ خردورزي به خاموشي گرائيده و انساني كه نفي شده است حكومتها و نظم موجود و حتي مبناي آن كه متأسفانه حقيقت دين ناميده مي شد را نفي خواهد كرد.
خاتمي با اشاره به اينكه درست در همان زمانها، غرب دچار واپس ماندگي و انحطاط، از جمله در اثر آشنايي با جهان اسلام و مدنيت و اعتلاي آن از خواب بيدار شد، گفت: در اين زمان اسلام راه تازه اي را به روي خود گشود و پا به پاي انحطاط دروني جهان اسلام، راه پيشرفت را طي كرد و تمدني را پديد آورد كه امروز شرق و غرب و شمال و جنوب عالم را تحت تأثير قرار داده است.
وي با يادآوري اينكه امروز مسلمانان در موقعيتي متفاوت از ديروز قرار گرفته اند و با چالشهاي تازه اي روبه رو هستند كه راه حلهاي تازه اي را مي طلبد، افزود: تسليم شدن در برابر واقعيت ناگوار، به همان اندازه فاجعه آميز است كه نديدن واقعيتها و گرفتار شدن در اوهام باطل و اين هر دو گره مشكلات را كورتر خواهد كرد.
رئيس مؤسسه بين المللي فرهنگها و تمدنها امروز قريب 5/1 ميليارد مسلمان در جهان زندگي مي كنند كه حدود 60 درصد آنها در سرزمينهايي با حكومتهايي از جنس خود زندگي كرده و جهان اسلام را تشكيل مي دهند.
وي گفت: بزرگترين منابع سرشار انساني و مادي در اين كشورها قرار دارد و قلب جهان اسلام كه در واقع قلب همه جهان است، يعني خاورميانه هم به لحاظ موقعيت بي نظير جغرافياي سياسي و جغرافياي راهبردي و هم به لحاظ نيروي كار ارزان و منابع سرشار طبيعي و بازار وسيع مصرف، همواره مورد نظر و نيز استيلاي استعمار در اشكال مختلف آن بوده و هست.
خاتمي با يادآوري اينكه پديد آمدن يك نظام غربي در خاورميانه نيم قرن است كه جهان اسلام را گرفتار وحشت و عدم اطمينان و امنيت كرده است، افزود: در نتيجه اين اتفاق همه منابع و امكاناتي كه مي بايست در جهت پيشرفت و جبران عقب ماندگيهاي سياسي، اجتماعي، اقتصادي و علمي به كار رود، صرف تهيه و تدارك امكاناتي مي شود كه گرچه نمي تواند خطر را از منطقه دور كند، ولي باعث رونق مراكز توليد اقتصادي، نظامي و سياسي غرب مي شود و قدرتمندان جهان نيز مي كوشند تا با حفظ عدم تعادل قوا در منطقه، كشورهاي اسلامي را همچنان در حالت ترس و فرودستي نگاه دارند و با استفاده از اين وضعيت امتيازات بيشتري بگيرند.
وي در ادامه يادآور شد: جهان اسلام علاوه بر امكانات بالقوه بي نظير مادي و طبيعي، به لحاظ معنوي و خاطره تاريخي داراي سرمايه اي بي بديل است و خود را در آيينه تاريخ مي نگرد كه چگونه روز و روزگاري منشاء توليد دانش و ثروت و صدور آن به اكناف عالم و بسط فرهنگ و تمدن خود در سراسر جهان بوده است و حتي غرب امروز را در تمدن و پيشرفت خود و گذر از قرون وسطي به جهان مدرن وامدار خود كرده است.
به گزارش "مهر" خاتمي تأكيد كرد: در چنين وضعيتي انديشيدن به حال و روز خود و امكانات موجود و خلق امكانات تازه و بهره گيري درست از آنها در يافتن اسباب حضور نيرومند و با عزت در عرصه حيات جهاني، از ضرورتهاي زندگي ما، به ويژه رسالت انديشمندان روشن بين و مصلحان در جهان اسلام است.
وي يافتن راههايي براي تبديل نظامهاي استبدادي با هر نام و نشان به نظامهاي مردمي را از عوامل رهايي از مشكلات امروز و خلاصي از توطئه هاي دشمنان اعلام كرد و افزود: امروز هيچ راه ديگري جز پذيرش مردمسالاري در جامعه وجود ندارد و بديل مردمسالاري، چيزي جز خود كامگي، وابستگي و نظامهايي كه در آن انسان تحقير مي شود نخواهد بود.
رئيس مؤسسه گفتگوي فرهنگها و تمدنها با تأكيد بر اينكه امروز يكي از عمده ترين وجوه اشتراك همه ما اسلام عزيز است، گفت: مطمئن باشيم كه در جهان اسلام هيچ تحولي جز در اثر انس و آشنايي و آشتي با اسلام به سرانجام نمي رسد. اما در نظر داشته باشيم كه اسلامي مي تواند نجات بخش باشد كه با معيارهاي زندگي امروز و مايه هاي اقتدار و عظمت سازگار باشد و مايه هاي اقتدار و عزت جز با پذيرش مردمسالاري، حضور و مشاركت آگاهانه و آزادانه مردم در ايجاد و هدايت نظام سياسي و اجتماعي بدست نخواهد آمد.
وي گفت: ما با مراجعه به منابع اصلي فكر و بينش اسلامي نيازمند فهمي از اسلام هستيم كه در عين اهتمام به بندگي خدا و نفي بندگي براي غيرخدا و معنويت و اخلاق، به حرمت انسان هر كس و هر جايي كه باشد، به عدالت و به صلح و امنيت براي همه بينديشد. با چنين ديدي است كه مي توانيم از سطح بسياري از ظواهر بگذريم و به روح اسلام برسيم .
خاتمي با تأكيد بر اينكه ما نمي توانيم يكسره تسليم پديده تجددي شويم كه در غرب تجربه شده است، گفت: به نظر من يكصد سال تجربه جريان اصلاح و احياء در جهان اسلام ، انديشمندان درد آشنا و اصلاحگران واقع بين را به آن درجه از پختگي و رشد رسانده است كه بتوانند تعريفي قابل قبول از تجدد در دنياي اسلام بدست دهند و در برابر حركتهاي اسلام ستيز از يكسو و جريانهاي واپسگراي شكل پرست افراطي ازسوي ديگر به صورت گفتمان غالب در جهان اسلام بخصوص در ميان نسل نوپاي جوامع ما در آورند.
وي تصريح كرد: اين راهي است كه بايد پيموده شود و من آثار طلوع اين آفتاب روشنگر را در افق سرنوشت امت اسلامي مي بينم و دست نياز خود را در اين زمينه به سوي همه آنان كه به عزت و عظمت امت اسلامي، سربلندي و پيشرفت كشورهاي مسلمان و به خرد و صلح و عدالت مي انديشد دراز مي كنم.
نظر شما