مدير كل اخبار و برنامه هاي سياسي جام جم در گفتگو با مهر : اخبار شبكه جام جم شرايط داخلي كشور را انعكاس مي دهد

محمود احمدي افزادي، مدير كل اخبار و برنامه هاي سياسي شبكه هاي جهاني جام جم در گفتگو با خبرگزاري "مهر" راجع به ماهيت كلي اخباري كه از اين شبكه ها پخش مي شود، گفت : من نزديك به 10 سال است كه از ابتداي راه اندازي شبكه هاي جهاني جام جم به صورت متناوب در اين سمت فعاليت كرده ام. اخبار براي مخاطب خارج از كشور به جهت اتفاقات يكسان است، تفاوت در نحوه پردازش خبر است. براي ايراني خارج از كشور اخبار با ارزش عاطفي از اهميت بيشتري برخوردار است و موقعيت ايران در يك عرصه خاص يا مشكلات داخلي از اهميت كمتري نزد آنها بهره مي برد. براي مثال بيننده ايراني خارج از كشور نسبت به بحث زوار ايراني كه به عراق رفتند و براي آنها مشكلاتي به وجود آمد از حساسيت خاصي نزد مخاطب خارج از كشور مطرح است يا مساله كشته شدن مراد آمون در فرانسه اهميت ويژه اي براي آنها دارد كه ما هم به اين نوع خبرها بهتر و بيشتر مي پردازيم. ضمن اينكه مخاطب ايراني خارج از كشور به خاطر اينكه با تبليغات يا فضاي رواني متفاوتي مواجه است و تصوير درستي از شرايط كنوني جامعه ايراني برايش ترسيم نمي شود، به اخبار داخلي بيشتر متكي مي شود و اخبار و برنامه هاي سياسي شبكه جام جم برايش اهميت بيشتري پيدا مي كند.

وي خاطر نشان كرد :  تصويري كه در ابتداي امر در خصوص اخبار شبكه جام جم حاكم بود اين كه ما بايد به طور مشخص اخبار مثبت پخش كنيم. اين تفكر درستي نيست و من اصولا " با تقسيم بندي اخبار به خبرهاي مثبت و منفي موافق نيستم.   يك خبر با توجه به ارزش دربرگيري از اهميت بيشتري برخوردار مي شود. براي نمونه مساله زلزله با توجه به تبعات و تلفاتي كه در پي دارد از استقبال بيشتر مخاطبين مواجه مي شود. زلزله بم با توجه به وسعت فاجعه آميزي كه داشت با نهايت و دقت پوششي خاصي مورد توجه قرار گرفت و حتي در برخي موارد سريعتر و كاملتر از شبكه هاي ديگر، از سوي جام جم پوشش داده شد. در دوره جديد فعاليت هاي خبري شبكه هاي جام جم طي اين دو سال تقريبا" جام جم در اين زمينه ها پيشرو بوده است و ما بيشتر از هر شبكه ديگر به پخش مستقيم اخبار اقدام كرده ايم و در اين زمينه 60 يا 70 درصد بيشتر از شبكه خبر كار پوششي را انجام داده ايم. ضمن اينكه ما به كميت گرايي محص ميل نكرده ايم. ارزش خبري براي مخاطب داخل و خارج از كشور به يك نسبت تعريف نمي شود. يعني در داخل كشور توجه به مسايل شهري - براي نمونه افتتاح يك پل يا احداث يك بزرگراه - اهميت زيادي دارد، اما اين مساله از نظر مخاطب ايراني خارج از كشور اهميت و اولويت اصلي محسوب نمي شود.

اين مدير بخش خبر شبكه هاي جام جم ادامه داد :  ما در خصوص انعكاس مسايل شهري روي مساله ترافيك شهري مانور بيشتري مي دهيم. زيرا در اين قسمت ما به شرايط كلي جامعه و پيشرفت هايي كه در زمينه خودرو سازي يا ساخت و احداث اتوبان هاي مختلف داشته ايم، اشاره بيشتري مي كنيم. اين نوع خبرها دريچه اي براي ايرانيان خارج از كشور است تا به واسطه آن با تغيير ساختار شهري آشنا شوند و چشم مخاطب دور و دلتنگ وطن به بخشي از فضاي جامعه باز شود. يكي ديگر از بخش هايي كه مورد توجه اخبار شبكه هاي جام جم قرار گرفته است، انعكاس اخبار و مطالب ورزشي است كه از سوي مطبوعات اين بخش انعكاس مي يابد و ما يك خبرنگار را مسوول انعكاس اين گونه اخبار كرده ايم. اين خبرنگار موظف است تا به داخل شهر و كنار يك كيوسك فروش نشريات برود و به ارايه مطالب و اخبار بپردازد تا به اين وسيله علاوه بر اينكه مخاطب در جريان مسايل ورزشي قرار مي گيرد، نگاهي به ديگر نشريات داشته باشد و با تماشاي اتومبيل ها و افرادي كه از اطراف اين كيوسك رد مي شوند، پيوند بيشتري با جامعه ايراني داخل كشور پيدا كند و از طرفي حس نوستالژيك او به گونه اي تحريك مي شود.  تماشاي اين مسايل حاشيه اي شايد از شنيدن و ديدن اخبار و مسايل ورزشي براي يك بيننده ايراني خارج از كشور اهميت بيشتري داشته باشد.

احمدي افزادي در خصوص اينكه پيش بيني مديران شبكه هاي جام جم از تمايل بينندگان به تماشاي اخبار اين شبكه ها به چه ميزان است، گفت : ارزيابي ها نشان مي دهد كه شبكه هاي ايراني خارج از كشور - موسوم به شبكه هاي لس آنجلسي - مخاطب داخل را نشانه مي گيرند و اين مساله نشان مي دهد كه مخاطبين ايراني خارج از كشور چندان تحت تاثير مطالب اين شبكه ها قرار ندارند. زيرا مشكل اصلي ايراني ها در خارج از كشور كمبود وقت است. يعني شرايط ايراني هاي مقيم خارج با مخاطبين داخلي مطابقت ندارد. آنها به سختي كار مي كنند و زندگي برايشان دشوارتر است و اين فراخي زمان كه در اختيار ايراني ها داخل كشور قرار دارد، براي آنها امكان پذير نيست. بنابراين آنها فرصتي براي تماشاي تمامي شبكه ها ندارند و بايد گزيده عمل كنند. مزيت بزرگ ديگري كه ما از آن برخوردار هستيم، مزيت جغرافيايي است. يعني اينكه ما در داخل كشور قرار داريم و كاملا" طبيعي است كه امكان دسترسي به اخبار داخلي را در سطح وسيعي داشته باشيم و از اين بُعد كاملا دست نيافتني هستيم. ضمن اينكه  ما از امكانات و تجهيزات فني و صرف هزينه هايي برخوردار هستيم كه اصلا" با ايستگاه هاي كوچك لس آنجلسي قابل مقايسه نيستيم كه تنها از يك دوربين و يك استوديو استفاده مي كنند.  آنها در هيچ شرايطي امكان رقابت با ما را ندارند. ما خود را با شبكه هاي مشهور و بزرگ جهاني محك مي زنيم و در تلاش براي رقابت با آنها هستيم.

وي در پاسخ به اينكه تا چه اندازه شبكه خبر يك رقيب جدي براي بخش اخبار و برنامه هاي سياسي جام جم به شمار مي رود، توضيح داد:  شبكه هاي جام جم، شبكه هايي خبري نيستند. ما 3 شبكه جام جم داريم كه از 3  نوع برنامه ريزي متفاوت با مخاطبان مختلف برخوردار است. شبكه خبر قرار نبود جنبه بين المللي داشته باشد و بنا به ضرورت و تنگناهايي كه از نظر فني در ارسال امواج وجود داشت، اين شبكه از طريق ماهواره هات برد پخش شد و ناخودآگاه در اختيار ايرانيان خارج از كشور در اروپا قرار گرفت كه البته اين اتفاق بسيار خوب بود و تبديل به مهمترين ابزار اطلاع رساني تلويزيوني در سطح وسيع و جهاني شد. براي نمونه اين شبكه در خصوص انعكاس اتفاقات و شرايط زلزله بم به صورت تخصصي و با فراغت بيشتر كار كرد. اما در همين بُعد نيز يكي از دلايل پيشرفت بخش اخبار و برنامه هاي سياسي جام جم ماهيت رقابتش با شبكه خبر بود. 

اين مدير يادآور شد:  دوربين خبر ساز شبكه خبر به حواشي جنجالي مسابقات ورزشي مي پرداخت و در داخل كشور اين برنامه به جهت آشنايي عموم مخاطبين با چنين مسايلي نامطلوب نبود و برنامه از مخاطبين زيادي هم برخوردار شد. اما براي بيننده خارج از كشور به خصوص نسل دوم و سوم آنها اين جنجال ها در مسابقات ورزشي به گونه اي ديگر در نظرشان جلوه كرد و آن را طور ديگري فهميدند كه بازتاب چندان خوشايندي نداشت و شايد ديگر امروز هم قابل جبران نباشد. در اينجا بايد به اين نكته هم اشاره كنم كه شبكه خبر اگر از جهت انعكاس اخبار و مطالب سياسي رقيبي براي شبكه جام جم باشد، فقط در مورد مخاطب ايراني ساكن اروپا صدق مي كند. چون حوزه پخش اين شبكه فقط منوط به اين قاره است. اما شبكه جام جم دو شبكه مستقل ديگر دارد كه براي مخاطبان قاره آسيا و امريكا به طور جداگانه و اختصاصي برنامه پخش مي كند.

احمدي درباره اينكه شبكه جام جم خود را با شبكه هاي بزرگ جهاني محك مي زند و قصد رقابت با شبكه هاي تلويزيوني مشهور جهان را دارد، تاكيد كرد : چون جنس برنامه هاي شبكه هاي جام جم از جنس ديگري است، اصل رقابت  با برخي از شبكه هاي بزرگ جهاني را منتفي مي كند. ما يك رسانه بين المللي نيستيم، بلكه براي مخاطبان خاص، يعني ايرانيان خارج از كشور برنامه پخش مي كنيم. بنابران مقايسه يا رقابت ما با شبكه هايي همانند  CNN  يا الجزيره كه شبكه هاي بين المللي خبري هستند، به طور كامل منتفي است. من بيشتر منظورم اين بود كه ما به لحاظ ساختار و حجم برنامه بايد با يك شبكه بزرگ مقايسه شويم نه با ايستگاه هاي كوچك كه برنامه پخش مي كنند.

وي درباره اينكه تا چه اندازه دروازه باني خبري اعمال مي شود، گفت :  دروازباني به مفهوم اين است كه ما تعيين كنيم چه خبري پخش شود و چه خبري پخش نشود. در حالي كه رويكرد ما توجه به منفي و مثبت بودن اخبار است. هر چند كه خبر منفي همواره راه و جاي خودش را پيدا مي كند و بدون اينكه نيازمند تلاش زيادي براي پخش اين نوع اخبار صورت بگيرد، يك سانحه يا حادثه ناگوار در كمترين زمان و به صورت گسترده انتشار مي يابد. اما اخبار مثبت با همان شدت و تناسب انتشار پيدا نمي كنند و شايد كمتر از 5 درصد اخبار به خبرهاي مثبت اختصاص دارد. آنچه كه يك خبر را مهم جلوه مي دهد ارزش خبري همانند شهرت و دربرگيري و مجاورت و ساير ارزش هاي خبري است. ما در اينجا تلاش مي كنم تا اخبار را از نظر جذاب و يا مهم بودن مورد بررسي قرار بدهيم و از اين منظر به سمت انتشار اخبار جذاب اجتماعي تمايل پيدا مي كنيم. رويكردي كه در حال حاضر به وسيله ساير رسانه هاي كشور نيز اعمال مي شود و به طور كلي اخباري كه ما انتشار مي دهيم در زمينه رويكرد اجتماعي ضعيف عمل مي كند. به عقيده من تاكنون ما موفق به ارايه تعريف درست و مناسبي از اخبار اجتماعي نبوده ايم و به خوبي واقعيت هاي تلخ و شيريني كه در جامعه وجود را دارد را انعكاس نداده ايم.

اين مدير بخش خبر تلويزيون تاكيد كرد : در شبكه هاي بزرگ جهان از يك روزنه كوچك براي بررسي يك پديده اجتماعي وارد مي شوند و از يك دروازه مهم و بزرگ خارج مي شوند. آنها براي طرح مسايل آلودگي هوا از نشان دادن كودكي آغاز مي كنند كه ماسك تنفسي بر صورت دارد و از اين منظر زندگي روزمره جامعه را نشان مي دهند.  اما در بيشتر گزارش هاي تلويزيوني كه ما ارايه مي دهيم گاه شاخص اجتماعي خبر را از ياد مي بريم. در شبكه هاي جام جم ما اين كار انجام مي دهيم و به شاخص هاي اجتماعي گزارش ها توجه داريم و از 20 خبرنگاري كه در اين شبكه كار مي كنند حدود نيمي از خبرنگاران روي ارايه گزارش هاي اجتماعي متمركز شده اند و نيم ديگر در هر نوع گزارش تخصصي اعم از فرهنگي، اقتصادي، سياسي و ...  كه مي دهند شاخص هاي اجتماعي را رعايت مي كنند. به عبارت ديگر ما به بازخوردهاي اجتماعي پديده هاي مختلف توجه داريم.

احمدي افزادي در خصوص توجه به بازخورد انعكاس اخبار و برنامه هاي سياسي از شبكه هاي جام جم اعلام كرد : مخاطبان داخل كشور هم نسبت به انعكاس اخبار واكنش مشخصي نشان نمي دهند. گاه يك اثر نرم و غير خبري و غير سياسي خيلي بيشتر از برنامه هاي خبري و سياسي واكنش مخاطبان را بر مي انگيزد. براي نمونه جالب است به اين مساله اشاره كنم كه در حال حاضر بيشترين مخاطبان شبكه جام جم را يك برنامه مذهبي به نام " روشنا " در اختيار دارد و به عنوان پرمخاطب ترين برنامه اين شبكه ها معرفي مي شود. واقعيت اين است يك برنامه نرم و غير خبري به منظور برقراري ارتباط با مخاطب ساخته مي شود. در حالي كه يك برنامه خبري يا  سياسي قصد اطلاع رساني دارد و همين مساله خواسته يا ناخواسته وجه پخش خبر را يك طرفه مي كند. اين مساله با مسير تعاملي برنامه هاي اجتماعي كه از تعامل دو سويه برخوردار هستند به طور كلي تفاوت دارد. در زمينه خبر بيشترين توجه و استقبال مخاطبين از برنامه هاي ورزشي است. البته ما در اينجا يك گروه پيگيري نظر مخاطبان را تشكيل داده ايم كه به مساله انعكاس و نظرات مردمي در خصوص اخبار مختلف مي پردازد و از اين طريق ميزان توجه به اخبار مختلف را مورد بررسي قرار مي دهيم.