"ديپلماسي پر تحرك" با بازيگران موثر منطقه اي / تجربه هسته اي ايران يك موفقيت براي اعراب

بلافاصله بعد از ارائه "بسته هسته اي" غرب به جمهوري اسلامي ايران و در اوج مباحث پيرامون آن در محافل خبري و تحليلي جهان، دكتر علي لاريجاني دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان، سفرخويش را به جمهوري عربي مصرو الجزاير  آغاز كرد، تعدد ملاقات ها و بازتاب گسترده اين سفرهاي  فشرده ، پيامدهاي كوتاه مدت و بلندمدت آن را بيشتر مي كند، "مهر" از اين منظر، سفر لاريجاني به مصر و الجزاير را بررسي كرده است.

واقعيت اين است كه يكي ازابعاد مهم ومنطقه اي پرونده هسته اي ايران، ديدگاهها وتاثير"اعراب" به عنوان يك فاكتور مهم  است، افكارعمومي اعراب موافق ايران و برخي دولتهاي ضعيف و اكثرا وابسته عرب، تحت تاثير بيگانگان مخالف هرگونه ارتقاي استراتژيكي ايران هستند.

گزارش مهرمي افزايد : مي توان كشورهاي عربي منطقه را به دو طيف تقسيم كرد، قطب اول اعراب كشورهايي مثل "مصر، عربستان ، سوريه، الجزاير و ..." كه كشورهايي قدرتمند و مستقل و خواهان تعامل با ايران به عنوان قدرت منطقه اي هستند و طيف دوم كشورهاي عربي، دول كوچك و ضعيف حاشيه خليج فارس هستند كه  تمايل ايران براي برقراري رابطه گرم با قطب نخست جهان عرب، مي تواند نگراني هاي القايي و كاذب  كشورهاي مذكور در مورد نيروگاه اتمي بوشهر را برطرف كند.

مي توان كشورهاي عربي منطقه را به دو طيف تقسيم كرد، قطب اول اعراب كشورهايي مثل "مصر، عربستان ، سوريه" كه كشورهايي قدرتمند و مستقل كه خواهان تعامل با ايران به عنوان قدرت منطقه اي هستند و طيف دوم كشورهاي عربي ، دول كوچك و ضعيف حاشيه خليج فارس هستند كه  تمايل ايران براي برقراري رابطه گرم با قطب نخست جهان عرب، مي تواند ، نگراني هاي القايي و كاذب  كشورهاي عربي خليج فارس در مورد نيروگاه اتمي بوشهر را برطرف كند

نكته قابل تامل در اين ميان اين است كه تجربه هسته اي شدن ايران براي غرب بسيار گران آمده است، ازاين رواست كه زمزمه هاي كودتا درپيمان N.P.T و ايجاد محدوديت هرچه بيشتر كشور هاي خواستار بهره مندي از تكنولوژي هسته اي ، مساله اي است كه كشورهاي مستقل عربي بايد بيش از گذشته به آن توجه كنند.

ايران به عنوان رهبر معنوي "شيعيان" منطقه و جهان به ميدان تعامل با "مصر"  آمده است، نفوذ ايران در ميان مردم عراق و نقش بي بديل و غير قابل انكار ايران در برقراري امنيت و آرامش در عراق و منطقه اهميت تعاملات بين ايران و كشورهاي عربي را بيش از پيش جلوه مي دهد.

به گزارش مهر، "مصر" به عنوان گلوگاه جهان عرب، آفريقا و اروپا ، كشوري كه ريشه هاي قوي جريان روشنفكري و بنيادگرايي اسلامي در آن موجود است،كشوري است كه امنيت خود را در دكترين دفاعي ايالات متحده آمريكا تعريف نكرده است، مصر مي تواند پل ارتباطي موثري براي تعامل نوين ايران و اعراب و زمينه اي براي كاهش نگراني هاي كاذب درمورد فعاليت هاي هسته اي ايران باشد.

ضمن اينكه دانشگاه الازهر درمصر كه به عنوان پايگاه فكري وتشكيلاتي اهل سنت درجهان اسلام مطرح است، اهميت مصر را بيش از پيش افزايش داده است، نبايد ترديد كرد كه مشتركات فرهنگي -سياسي مصر و ايران بسيار فراتر از مساله هسته اي ايران است.

آشتي و تعامل گرم با ايران مي تواند دوگانگي" افكارعمومي - دولت " به عنوان يك معضل قديمي و تاريخي دركشورهاي عربي به نحو محسوسي ، بهبود بخشد. همچنين محورهاي مشتركي كه مي تواند در رابطه ايران و اعراب  و به خصوص ايران و قطب نخست جهان عرب ، مطرح باشد، مصاديقي چون:" شرارت هاي رژيم اسرائيل، زرادخانه عظيم اسرائيل،  فشار آمريكا بر رژيم هاي عربي براي انجام اصلاحات آمريكايي و ..مي باشند. 

از سوي ديگر مواجه مشترك با "تروريسم سلفي- وهابي" به عنوان آسيب مهم جهان عرب و اسلام نيز مي تواند محور مهم ديگر درتعامل ايران و اعراب باشد. با چنين بستروزمينه اي ، سفر مهم و تاريخي دبيرشوراي عالي امنيت كشورمان به جمهوري عربي مصر انجام شد.

الجزاير هم كشوري است كه در "جنبش عدم تعهد" وزانت و موقعيت خاصي دارد و در بين كشورهاي عربي، وجهه ديپلماتيك بالايي دارد.

لاريجاني در مصراعلام كرد: مسئله هسته اي ايران در حال حاضر مسئله اي بين المللي شده كه به آينده همه كشورهاي اسلامي مرتبط است و موضوع انرژي صلح آميز هسته اي به همه جهان اسلام بازمي گردد و به همين دليل، اين مسئله در شرايط كنوني موضعي عام و فراگير است به رغم اينكه ما ،ايران، نوك پيكان شده ايم. گفتگوهاي وي در مصر فرصتي براي كشورش خواهد بود و پرونده هسته اي از مهمترين پرونده هايي است كه در قاهره مورد بحث و تبادل نظر قرار خواهد گرفت و همچنين روابط دوجانبه از ديگر محورهاي گفتگوها است.

در روز دوم سفر لاريجاني به مصر، دبيرشوراي عالي امنيت ملي كشورمان درديدار با عمروموسي دبيركل اتحاديه عرب، خاطر نشان كرد كه برنامه هسته اي ايران كاملا صلح آميز است و هيچ خطري از اين بابت كشورهاي منطقه را تهديد نمي كند.

به گزارش مهر، لاريجاني تصريح كرد: ايران هرگز به دنبال بمب اتمي نيست، بلكه صرفا برنامه هسته اي خود را با هدف تامين انرژي دنبال مي كند، اتفاقا برنامه هسته اي ايران به كشورهاي عربي و اسلامي كمك مي كند اما عكس العمل رسانه‌هاي غربي و به خصوص  آمريكايي در خصوص سفر لاريجاني به مصر ، قابل تامل بود، آمريكايي ها سعي كردند ايتكار ديپلماتيك ايران براي تنش زدايي و تعامل با مصر را يك حركت "منفعلانه" جلوه دهند، آنها  درچارچوب ايجاد نگراني در كشورهاي منطقه براي فروش تسليحات بيشتر، محور "تلاش ايران براي رفع نگراني اعراب " را براي اين ديدار پيش گرفتند.

مصر به عنوان گلوگاه جهان عرب، آفريقا و اروپا ، كشوري كه ريشه هاي قوي جريان روشنفكري و بنيادگرايي اسلامي در آن موجود است،  مصر كشوري است كه امنيت خود را در دكترين دفاعي ايالات متحده آمريكا تعريف نكرده است، مصر مي تواند پل ارتباطي موثري براي تعامل نوين ايران و اعراب و زمينه اي براي كاهش نگراني هاي كاذب در مورد فعاليت هاي هسته اي ايران باشد

 اما شبكه‌هاي خبري و كارشناسان مستقل منطقه‌اي وعرب ازجمله در مصر، اين رويداد را "ديپلماسي پر تحرك" ايران دانستند و از آن استقبال كردند. 

به گزارش مهر، بخش ديگرديدار فشرده لاريجاني از مصر، به ديدار با "حسنين هيكل" روزنامه نگار برجسته مصري اختصاص داشت، در اين ديدارهيكل درتاييد اظهارات دكتر لاريجاني مبني بر ايده تلاش كشورهاي بزرگ درانحصار فناوري هاي پيشرفته مانند تكنولوژي هسته اي ، خواستارهوشياري وهمبستگي كشورهاي اسلامي و در حال توسعه در پيگيري مطالبات مشروع خود در بهره مندي از زمينه هاي مختلف فناوري و توسعه شد.

رئيس انجمن روزنامه نگاران مصر ضمن تبريك به مناسبت سفر موفقيت آميزدبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان به مصر، توسعه وبسط روابط دو جانبه ايران و مصر را زمينه مهمي در ثبات و استقرار منطقه دانست.

اما راديو صداي آمريكا به عنوان تريبون رسمي دولت آمريكا، با شنا در جهت مخالف آب ، سعي كرداين سفررا ناموفق جلوه دهد، صداي آمريكا يكشنبه شب درباره سفر دبيرشوراي عالي امنيت ملي ايران به مصربا يك روزنامه نگار مقيم لندن گفت‌ وگو كرد و تلاش نمود چنين القا كند كه كشورهاي عرب از ضريب امنيتي نيروگاه هسته‌اي بوشهر نگران هستند.  

عمر موسي ضمن تاكيد بر ديدگاه ها و مواضع ايران در موضوع عراق، طرح موضوع شيعه و سني را يك مسئله انحرافي دانست و افزود: اكثر مردم عراق، چه شيعه و چه سني مسلمان مي باشند و قرنها است كه برادرانه در كنار هم زندگي كرده اند.

اما اصلي ترين و حساس ترين بخش سفر لاريجاني، ديدار وي با حسني مبارك، رئيس جمهور مصر محسوب مي شود،  رييس جمهوري مصر در ديدار با لاريجاني با حمايت از سياست هسته‌ اي ايران راه درست ادامه كار را مذاكره كشورهاي غربي با ايران دانست.

مبارك  افزود: ايران قدرتي دارد كه مي ‌تواند در منطقه و جهان، قاطعانه از منافع خود دفاع كند و جنگ با آنها بسيار سخت است.

"محمد سعيد ادريس" كارشناس امور ايران در قاهره نيز يكشنبه‌شب در گفت‌وگو با شبكه خبري العربيه سفر دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران به مصر را تلاش براي اعتمادسازي در برنامه هسته‌اي صلح‌آميز تهران دانست.

عمر موسي سياست جمهوري اسلامي ايران را پس از پيروزي اقنلاب اسلامي درحمايت از فلسطين و دنياي عرب را مورد تمجيد قرار داد و تاكيد نمود كه ايران و دولتهاي عربي بايد كمك كنند كه حكومت جديد منتخب فلسطين موفق شود

ادريس افزود: مصلحت مصر و منافع ملي اين كشور و منافع عربي ايجاب مي‌كند كه بطور كامل از ايران براي داشتن اين برنامه صلح‌آميز هسته‌اي حمايت كنند تا در آينده كه مصر مي‌خواهد در همين مسير و مانند ايران براي دستيابي به فناوري صلح‌آميز هسته‌اي تلاش كند با فشار بين‌المللي مواجه نشود، تجربه ايران براي كشورهاي عربي در دستيابي به فناوري صلح‌آميز هسته‌اي يك موفقيت است بويژه اينكه اين علم عاملي براي پيشرفت بخصوص كه با رو به اتمام بودن منابع نفتي، جهانيان در آينده دنبال جايگزيني براي منابع انرژي خواهند بود.

 سفر مهم دكتر لاريجاني دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان به كشورهاي عربي با سفر وي  به الجزاير ادامه يافت، لاريجاني دراين سفر ترجيح داد كه بيشتر به بيان ديدگاههاي رسمي ايران در مورد بسته اروپايي بپردازد، دبيرشوراي عالي امنيت ملي كشورمان  در بدو ورود به الجزيره تاكيد كرد كه ايران آماده برگزاري مذاكرات سازنده و معقول درباره برنامه هسته ايش است،اما هيچ گونه پيش شرطي را نخواهد پذيرفت .
به گزارش "خبرگزاري مهر" به نقل از خبرگزاري فرانسه،علي لاريجاني كه در الجزاير سخن مي گفت، بارديگر پيشنهاد مقام هاي آمريكايي و اروپايي براي آغاز مذاكرات درباره تعامل كلي (بسته مشوقها ) به شرط توقف غني سازي اورانيوم را رد كرد .

وي در اين زمينه افزود : مسئله غني سازي اورانيوم بخشي ازاين مذاكرات را تشكيل مي دهد، پس اگر اين بخش حذف شود اين مذاكرات تمام مقاصد خود را از دست خواهد داد، ايران تمام مذكرات سازنده و معقول را بدون هيچ پيش شرطي پذيرفته است.

علي لاريجاني روز دوشنبه از قاهره وارد الجزيره شد و با عبدالعزيز بوتفليقه رئيس جمهوري الجزاير كه كشورش عضو جنبش عدم تعهد است، ديدار و گفتگو كرد.

رئيس هيئت مذاكره كننده ايران همچنين بيان داشت كه من تاييد مي كنم كشورهاي عربي از موضع ايران درقبال موضوع هسته اي حمايت مي كنند و من طي نشستهاي خود با رئيس اتحاديه عرب اين نكته را خاطر نشان كردم . لاريجاني تاكيد كرد كه ايران آماده تشريح موضع خود براي رفع نگراني كشورهاي همسايه خليج فارس است .

از سوي ديگر خبرگزاري فرانسه گزارش داد كه كشورهاي جنبش عدم تعهد درحال آماده كردن بيانيه اي در حمايت از برنامه هسته اي صلح آميز ايران هستند .

مسئول پرونده هسته اي  ايران در سفر به قاهره تاكيد كرد كه تهران هيچ تهديدي را از جانب غرب درباره موضوع هسته ايش نخواهد پذيرفت .  

                                                   ********************************                  
واقعيت اين است كه شرايط حاشيه اي در پذيرش يا عدم پذيرش اين بسته پيشنهادي بسيار موثر است، ايران تمايل دارد با اقتدار و از موضع استقلال وتعامل  اين بسته را مورد بررسي قراردهد وديدگاههاي كشورهاي عربي ومستقل و تعامل ايران با اعراب بر  سر پذيرش اين بسته- كه مي تواند مهر پاياني بر بحران سه ساله هسته اي ايران باشد- بسيار راهگشا است اما  غرب مايل است ايران در "تنهايي و تاريكي"  اين بسته را بپذيرد يا رد كند، هرگونه تحرك ديپلماتيك - به خصوص در ميان كشورهايي مستقل و ذي نفوذ عربي -اسلامي ، چون مصر و الجزاير-در اين مقطع مي تواند برگه هاي ايران را افزايش دهد.