امروز در تاريخ

دوازدهم تير ماه سالگرد عروج غمگنانه مردي است از تبار آفتاب . اوكه در طول عمر بابركت خويش در دفاع از ولايت امير مومنان علي ع كوشيد و كوششش هاي فراواني در اين مسير مبذول داشت .
شيخ عبدالحسين اميني مشهور به علامه اميني در سال 1320 ه ق در تبريز در خانواده اي اهل علم ، تقوي و فضيلت ديده به جهان گشود . پدرش حاج ميرزا احمد اميني از بزرگان و عالمان بر جسته تبريز بود و به پرهيز گاري ، علم كثير، اخلاق حسنه و بسياري از صفات پسنديده ديگر شهره . جد بزرگ او نيز مشهور به امين الشرع ، مردي بود عاشق و شيفته اهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام و همين امر او را به سرودن اشعار و مدايح فراوان در باره آل الله تشويق مي كرد .
عبدالحسين در چنين خانداني شروع به رشد كرد و از اوان كودكي عشق به خاندان طهارت در او ريشه گرفت . اما او تنها به عشق ورزيدن كفايت نكرد بلكه در صدد فراگيري علوم واحاديث آن بزرگواران بر آمد . لذاست كه مقدمات علوم را درشهر تبريز فراگرفت و در محضر استادان و علماي بنامي چون سيد محمد مولانا، صاحب كتاب مصباح المساكين ، سيد مرتضي خسرو شاهي و شيخ حسين، صاحب كتاب هديه الانام تلمذ كرد . در همين دوره بود كه الفيه ابن مالك ( هزار بيت در باره صرف و نحو ادبيات عرب به زبان عربي ) را حفظ كرد اما آنچه بيشتر ذوق اديبانه و شور عاشقانه او را اقناع مي كرد حفظ اشعارگوناگون درباره امام علي ع بود . همين عشق دروجود او بطور گسترده اي نضج يافت تا وي را به سفر به نجف اشرف ترغيب كرد. در شهري كه همواره مي توانست در جوار مولايش به تحصيل و تحقيق بپردازد .
او در حوزه علميه نجف ، نزد استاداني چند از جمله سيد ابوتراب خوانساري و سيد محمد فيروز آبادي به تحصيل علوم مختلف پرداخت و در حين تحصيل ، تحقيق را كه عمده ترين دل مشغولي اش بود، دنبال مي كرد . شيخ عبدالحسين در سال 1335 تاليف اثر گرانبهاي "شهداء الفضيله " را آغاز كرد . عبدالحسين 33 ساله در اين دوره با انجام كاري نوو ابتكاري با تحقيق از ميان كتب قديمي اي كه در معرض نابودي و فراموشي بودند ، مطالبي در باره علماي متقدم ومتاخري كه در راه حق به شهادت رسيده اند تدوين كرد .او براي تهيه اين كتاب كه تحسين بسياري را برانگيخت، به كتابخانه هاي بسياري در ايران و عراق سر كشيد تا از هر جا حتي اندك مطلبي در باره علماي شهيد بيابد . علامه اميني در اين كتاب كوشيد تا به زندگي و ديدگاه بيش از يكصد تن از پيروان امام علي ع و علماي شيعه از قرن چهارم تا چهاردهم بپردازد . اين محدث ، مفسر ، متكلم و فقيه معاصر به تحقيقات گسترده خود ادامه داد و تعليقه اي بر كتاب "كامل الزيارات" ابن قولويه قمي نوشت . او اين تعليقه را با هدف معرفي مفهوم زيارت در فرهنگ تشيع و بحث پيرامون آن به رشته تحرير در آورد و در ادامه آن با تاليف "ادب الزائر" اراد ت خود را به امام حسين ع اثبات كرد . وي همچنين در حوزه فلسفه "ثمرات الاسفار" را در دو جلد تدوين مي كند و در حوزه فقه و اصول نيز حاشيه اي كلان بر دو كتاب سترگ "مكاسب" و" وسايل" شيخ انصاري مي نگارد . در همين دوره است كه به دليل تلاش هاي علمي خود از جانب حضرات آيات سيد ابوالحسن اصفهاني ، حاج ميرزا احمد حسين ناييني ، شيخ عبدالكريم حايري يزدي و شيخ محمد حسين كمپاني اجازه اجتهاد در يافت مي دارد . و پس از آن به تبريز باز مي گردد . در اين زمان او به سوي تفسير قرآن كريم جذب مي شود و بر خي آيات قران كريم را در سوره هاي اعراف ، واقعه و مومن مورد بحث و تحليل قرار مي دهد اما همه اين تحقيقات مقدمه اي است بر كار عظيم او .
علامه اميني از ابتداي تحصيلات علمي خود در فكر ايجاد جامعه اي مبتني بر انديشه هاي والاي اسلامي بود . جامعه اي كه در آن اخوت و برادري مفهومي عيني مي يابد و طي آن مسلمانان به دور از تبعيضات و تفرقه ها در ساختن جامعه اي آرماني همت مي گمارند . اميني با همين انديشه و با اندوخته كلان خود به سراغ نگارش كتابي رفت كه واقعيتي را به منظور ايجاد وحدت در جامعه اسلامي مطرح سازد لذا حديث غدير را شكافت و واقعه غدير را باهدف تبيين ولايت جاودان امير مومنان حضرت علي ع به رشته تحرير در آورد . وي روش كار خود را رادر تدوين اين كتاب بر بررسي موضوعي مساله غدير وولايت اميرمومنان مي گذارد و با مواد و مصالح مختلف تاريخي از جمله آيات قران ، احاديث و قول تابعين و اصحاب و علماي فرق مختلف بويژه مذاهب چهارگانه ، نسبت به اثبات و دفاع از ولايت امير مومنان همت مي گمارد . او براي اين منظور با سفر به كتابخانه هاي كشور هاي مختلف دنيا از جمله عراق ، هندوستان ، پاكستان ، مغرب ، مصر و...ابتدا به سراغ تحقيق در باره آيات تبليغ (سوره مباركه مائده -67 )، اكمال (مائده -5 ) ، آيات يك تاسه سوره مباركه معارج ، ولايت ( مائده -55) و سوره هل اتي مي رود . آنگاه احاديث غدير ، ولايت ، منزلت ، ثقلين ، انذار العشيره و...را ازمناظر تاريخي و سندي مورد تحليل و بررسي قرار مي دهد . وي سپس در پي اسناد حديث غدير ، بيست و چهار كتاب تاريخي ، بيست و هفت محدث ، چهارده مفسر قرآن و هفت متكلم اسلامي را مي يابد كه به نقد و بررسي حديث غدير پرداخته اند . اميني پس از آن، رواه حديث غدير از صحابه و تابعين پيامبر را به ترتيب عنوان و در اين فهرست به يكصد و ده تن از صحابي و هشتاد و چهار تابعي اشاره مي كند . علامه آنگاه 360 تن از رواه حديث غدير را از قرن دوم تا قرن چهاردهم بر مي شمارد و براي اين منظور به كتابخانه هاي بسياري ازكشورهاي اسلامي سفر مي كند . علامه در پايان تحقيق، اشعار شاعران مختلف را در باره اين موضوع ذكر مي كند و... در اين مقوله، قصد او كمك گرفتن از انواع روايات است براي دفاعي تاريخي از ولايت امير مومنان علي ع براي جهانيان .
چاپ نخست كتاب الغدير در سال 1324 ه ش در نجف آغاز مي شود و اين مجموعه تا نه جلد افزيش مي يابد . پس از انتشار اين كتاب عظيم ، بسياري از علماي كشورهاي مختلف اسلامي ضمن ستايش ، برآن حاشيه مي نويسند و آن را مورد بحث و بررسي قرار مي دهند . علامه اميني هفت سال پس از انتشار نخستسين جلد الغدير در اثبات ارادت خود به امير مومنان علي ع كتابخانه اي با بيش از چهل ودو هزار كتاب خطي و چاپي در باره مولي الموحدين امام علي ع با عنوان مكتبه الامام امير المومنين تاسيس مي كند .
علامه اما در تبيين مسايل تاريخي از مسايل روز جهان اسلام هيچگاه غافل نمي ماند چنانكه انديشه ولايت فقيه در بينش او از مكانتي بالا و والا بر خوردار است .استاد با طرح مباحثي جدي ، حكومت و ولايت در عصر غيبت حجت خداوند و و لي عصر عج را از آن ولي فقيه جامع شرايط مي داند و آن را امري ضروري و لازم مي شمارد .
رحلت :
سر انجام پس از عمري تلاش در راه احياي معارف ديني ، استاد علامه اميني پس از دو سال بيماري وضعف جسماني ناشي از فعاليت و تحقيق بسيار در كشور هاي مختلف ، در روزجمعه دوازدهم تير 1349ديده از جهان فرو بست و بسياري را از غم فقدان خود اندوهگين ساخت . پيكر مطهر او پس از تشييعي بسيار شكوهمند ، به نجف اشرف منتقل شد . او را در كتابخانه اي كه خود تاسيس كرده بود به خاك سپردند .
منابع :
سيد كباري ، عليرضا ، ديدار با ابرار ، ج 9 ، علامه اميني ، 1372 ، سازمان نتبليغات اسلامي
جمعي از انديشمندان حوزه علميه قم ، گلشن ابرار ، سازمان تبليغات اسلامي حوزه علميه قم
اميني ، عبيدالحسين ، الغدير ( ترجمه واحدي )، محمد تقي ، 1363 ، كتابخانه بزرگ اسلامي
حكيمي ، محمد رضا ، حماسه غدير

درگذشت ميرزاده عشقي ، شاعرمبارز عصر مشروطه

گروه فرهنگ و ادب خبرگزاري " مهر" : جمعه دوازدهم تيرماه ، سالروزترورميرزاده عشقي - شاعرآزاديخواه اواخرمشروطه و ابتداي دوران پهلوي است ، آنچه در پي مي آيد خلاصه اي از آثار ، افكار و زندگي اين شاعر ايراني است. ازشش شاعر آزاديخواه و فعال انتهاي دوره قاجار و ابتداي پهلوي هر كدام به استثناي ملك الشعراي بهار ، به نحوي سربه نيست شدند . عارف قزويني ، به پاس حمايت هاي اوليه اش از جمهوري " قلابي رضا خان " ، به همدان تبعيد شد . نسيم شمال در تيمارستان به بند زنجيريان برده شد و از غصه دق كرد! فرخي يزدي كه از ايران فراركرده بود با فريب عوامل رضا خان به ايران بازگشت ، اما در ايران به زندان افكنده شد و دهانش را دوختند و به دست كساني چون " پزشك احمدي "  كشته شد. ابوالقاسم لاهوتي از ترس به آسياي ميانه گريخت و به سختي چند سالي در آن جا زيست . اما داستان دردناك تر و دليرانه از همه اين آزاديخواهان ماجراي شهادت ميرزاده عشقي بود. 12 تير ، سالروز شهادت اين شاعر آزاديخواه است.
سيد محمد رضا ميرزاده عشقي ، در سال 1272  شمسي ، به دنيا آمد . در كودكي  و نوجواناي ، درمدارس  " الفت" و " آليانس " همدان تحصيل كرد و فرانسه را به خوبي آموخت و پس از تحصيل ابتدا در تجارت خانه يك تاجر فرانسوي به مترجمي مشغول شد. عشقي ، 15 ساله بود كه " احمدشاه قاجار "  به سلطنت رسيد ، درهمان سال نامه اي در قالب مثنوي براي احمد شاه ، قاجار نوشت كه توسط ملك الشعراي بهار ، به دست شاه رسيد . درآن نامه عشقي بدون مدح شاه ازاوخواسته بود تا كمي به اصلاح وضع كشور بپردازد و مانند شاهان پيشين ، ايران را بيشتر به قهقرا نكشاند!

روزنامه قرن بيستم به صاحب امتيازي ميرزاده عشقي

اودر21 سالگي ، نشريه اي به نام " نامه عشقي " درهمدان منتشركرد كه موجب اعجاب همگان شد وسالي بعد به همراهان ديگر آزاديخواهان ازجمله " سيد حسن مدرس" به استانبول مهاجرت كرد وسه سال درآن جا ماند. هنگام بازگشت، مدتي درهمدان ماند و پس ازآن به تهران رفت و ازبزرگترين مخالفان قرار داد استعماري " وثوق الدوله - كاكس " كه به 1919 مشهوراست پيوست ودرباره آن گفت:
ديگر از تاريخ دنيا نام ايران بست رخت
باغبان زحمت مكش كزريشه كندند اين درخت
ميهمانان وثوق الدوله خونخوارند ، سخت !
اي خدا با خون ما اين مهيماني مي كند
وثوق نيز ، عشقي و چندي ديگر از مخالفان را به زندان انداخت و برخي ديگر را به كاشان تبعيد كرد. عشقي از زندان قصيده اي به " وثوق" نوشت و از او طلب انصاف كرد ، اما وثوق كجا و انصاف كجا؟!

عشقي در راه سفر به عثماني از كنار " ايوان مداين "  گذشته و گفت: " تماشاي ويرانه هاي آن گهواره تمدن جهان ، مرا  از خود بيخود كرد" و نمايشنامه اي منظوم ساخت كه آن را رستاخيز شهرياران ايران " ناميد . بندي از آن نمايشنامه چنين بود:

زدلم دست بداريد كه خون مي ريزد                       
قطره قطره دلم از ديده برون مي ريزد
برج انيل زصناديد " گل و گلوا" ، گل
بر سرمقبره ناپلئون مي ريزد
تخت جمشيد زبي حسي ما بر سرجم
خاك با سرزنش ازسقف و ستون مي ريزد ....
گفتني است اين نمايشنامه نخستين نمايشنامه منظوم فارسي است .
عشقي هر چند در ابتداي قرن بيستم مي زيست ، اما عقايدي داشت كه بعضا سالها بعد از او مطرح شد، از جمله " حقوق زنان " كه به طور مشخصي در" كفن سياه" از آن حمايت كرد وهنگامي كه حضور زنان درلاله زاركه پاتوق آزاديخواهان بود ممنوع شد ، به اداره نظميه چنين گفت: " .... اگر در واقع لاله زار شاهراه عمومي است . شاهراه عمومي ، حمام عمومي نيست كه مردانه و زنانه داشته باشد!"
عشقي به موضوعاتي مي پراخت كه براي مردم جديد باشند و باعث محبوبيت او در بين عامه مردم شوند ، شايد به همين دليل بود كه تشييع جنازه اول ، با چنان شكوهي برگزار شد كه تا آن روز كسي چنان شكوهي در تشييع جنازه هيچ پادشاهي نديده بود.

عشقي ، ازادبيات ، زيبايي صرف نمي خواست . او مي خواست كه ادبيات وسيله اي باشد تا با آن مردم بيدار شوند و به حركت عليه نظام حاكم بپردازند . هر چند در برخي ازاشعاراواز كلمات نامناسبي استفاده شده اما سازنده است . شعري است كه گفته مي شود تا كساني را بيدار كند. شعري است كه چه از نظر سبكي و چه از نظر محتوايي ، انگيزاننده است. هر سخني كه بگويد، در ميانه يا پايان آن ، اشاره اي نيز به مسائل سياسي روز مي كند!! از جمله در يكي از معروف ترين شعرهايش ، سه تابلوي مريم ، پس ازبيان داستان غم انگيز مريم ، مي گويد كه امروزه در تمام ادارات و مناصب ، " مرده شورها " به سركارند!
" برو به ماليه ها تا آن كه چيزها بيني
برو به عدليه تا بي تميز ها بيني
كه مردم شوها در پشت ميزها بيني
 چه بي تميز كساني شدند ميزنشين !

عشقي درسن 27 سالگي نخستين  شماره نشريه خود " قرن بيستم " را منتشركرد. نشريه اي كه درآخرين شماره باعث قتل عشقي شد. درهمان سال به نخستين اپراي فارسي را كه سال پيش ازآن دراصفهان اجرا كرده بود درتهران نيزبه نمايش گذاشت تا بار ديگردرزمينه هاي ديگر ، اولين باشد ، اولين نمايشنامه منظوم فارسي ، اولين اپراي فارسي و اولين منتشر كننده افسانه اثرنيما يوشيج ، اولين روشنفكري كه توسط خاندان پهلوي به قتل رسيد .
درهمين ايام به پيشنهاد " فرج الله بهرامي دبيراعظم " كه فراخوان شعرايده آل داده بود، عشقي ، منظومه " ايده آل مرد دهگان " يا " سه تابلوي مريم " را به شيوه جديد مختص به خود سرود . شباهت اين نو آوري عشقي ، با " افسانه" نيما، از نظر شكل قالب ، بسياري را به شك انداخت كه " نيما" از عشقي "  تقليد كرده  يا " عشقي " از " نيما" ؟! و درست اين بود كه هيچ يك !

از آثار عشقي در همين دوران مي توان به " عيد خون " كه يكي از تئوري هاي عجيب عشقي بود ، " نوروزنامه  "، كلاه نمدي ها"  و مستزاد مشهور او " ديدي چه خبر بود " اشاره  كرد . " ديدي چه  خبر بود " منظومه اي بود درهجو اعضاي مجلس چهارم شوراي ملي كه اين گونه آغاز مي شد:

اين مجلس چارم به خدا ننگ بشر بود
ديدي چه خبر بود!
هر كاركه كردند ضرر روي ضرر بود
ديدي چه خبر بود!

عشقي در آخرين شماره " قرن بيستم " به شدت به جمهوري قلابي رضا خان تاخت و آن را به  باد استهزا گرفت. به نحوي كه روزنامه اودرچند ساعت ناياب شد و تا چند ماه در بازارآزاد به چند ده برابر قيمت به فروش مي رسيد همين شماره ازنشريه باعث شد كه طاقت سردارسپه به سرآيد.

اواين بارنه " وثوق الدوله و" قوام الملك" و" قوام السلطنه " كه به شخص سردارسپه ، لقب " جارچي " داده بود وطرفدارانش را سگ وماروجغد وموش ناميده بود. درشعري ديگرانگلستان را دزد وهواخواهان جمهوري ، ازجمله رضا خان را چارپاي دزد خوانده بود. دربخشي ديگر، كاريكاتوري درباره تشييع جنازه جمهوري كشيده بود و ...همه اين عوامل باعث شد تا به دستور  سردارسپه " ميرزاده عشقي " شاعري كه سراپا قريحه بود  درروز12 تيرماه سال 1303 و درحالي كه تنها 31 سال داشت، در خانه خود ترور شود ومرگي باعزت را برگزيند . مرگي كه ماهي پيش آن را پيش بيني كرده وبه ملك الشعراي بهارنيزگفته بود . ازملك الشعرا نقل است كه پدرعشقي ،  پس ازمرگ او اين شعررا زمزمه مي كرد : 

به زيرخاك سيه فام ، عشقي اي عشقي
چه خوب خفته اي آرام ، عشقي اي عشقي
 بخواب شاعر ناكام ، عشقي اي عشقي
برستي ازغم ايام  ، عشقي اي  عشقي
 بخواب تا ابد اي عشقي اندرين بستر...

سقوط هواپيماي مسافربري ايران توسط ناوگان آمريكاي جنايتكار :

هواپيماي ايرباس جمهوري اسلامي ايران در دوازدهم تير 1367 به همراه 270 مسافر و 16 خدمه فرودگاه بندر عباس را به مقصد دوبي ترك كرد . اما ديري از پرواز اين هواپيما نگذشته بود كه ناوگان وينسنس دزدان دريايي مدرن آمريكايي ، دراقدامي تروريستي ، اين هواپيماي مسافربري را در ساعت ده و بيست و چهار دقيقه، در سطح دوازده هزار پايي بر فراز آب هاي سرزميني جمهوري اسلامي ايران مورد حمله موشكي خود قرار داد . دراين واقعه دردناك و پس از شليك ناجوانمردانه دو فروند موشك ، تمامي مسافران ،كه تعدادي از آنان كودك بودند،وخدمه هواپيماي ايرباس جان به جان آفرين تسليم كردند .

در گذشت آيت الله ناييني :

درچنين روزي در سال 1355هجري قمري  آيت الله  ميرزا محمد حسين نائيني از بزرگترين علماي جهان اسلام دار فاني را وداع گفت . ايشان در حوزه فقه سياسي صاحب انديشه ها و آثار گرانبهايي است . گفته مي شود آيت الله ناييني در روزگار مشروطيت در ايران مهمترين كتاب ديني درباره مشروطيت را نوشت و در دوره استبداد صغير منتشر كرد .  پيش از علامه نائيني كمتر فقيهي به فكر  سامان دادن فقه سياسي شيعي بوده است . وي نخستين فقيهي بود كه حكومت در عصر غيبت را مورد بررسي دقيق و موشكافانه قرار داد  .  علامه نائيني مشروطه هماهنگ با اسلام را مي خواست  و در همين راستا  در آثار خود بارها بر ولايت فقيه در عصر غيبت تاكيد مي كند .  برخي از ايرانيان و اعراب تنبيه الامه نائيني را ترجمه طبايع الاستبداد كواكبي مي دانند و اصالت انديشه هاي نائيني را انكار كرده يا در آن ترديد كرده اند . اما در واقع اين دو اثر دو گونه متفاوتند .  كواكبي هيچ راه درماني را ارائه نمي كند در حالي كه نائيني ابتدا مشكلات را طرح كرده و سپس در پايان هر فصل  به راه حل مي پردازد . 

تولد فرانتس كافكا :

درچنين روزي درسال 1883 ميلادي فرانتس كافكا ازنويسندگان برجسته و سرشناس چك چشم به جهان گشود وي درسال 1924 
درگذشت . اين نويسنده آثار بسياري را خلق كرد كه در نوع خود جالب توجه بوده است . كافكا ازنويسندگاني است كه آثار او به سوي نگره ابزورد ميل مي كند و نوعي پوچ انديشي در آثار وي  سيلان دارد . مسخ مهمترين اثر كافكاست .كافكا 
در رشته حقوق در دانشگاه پراگ به تحصيل مشغول شد و پس از آن شغل كارمندي اداره بيمه را برگزيد . نخستين  اثر او « داوري » نام داشت . وي دراين اثرخود تحت تاثيربرخي ازابراگزبيستانسياليست ها نظير سورن كيگارد 
و استريندبري قرار داشت  . از ديگر آثار مشهور وي مي توان به  رمانهاي  « امريكا » ، « فرايند » و « كاخ » اشاره كرد . 

اشغال هائيتي :
درچنين روزي درسال 1915 ميلادي نيروهاي نظامي آمريكا كشورهائيتي را به اشغال خود درآوردند . اين كشورتاسال 1934 ميلادي تحت اشغال آمريكا بود .

منازعه دركره :
در چنين روزي درسال 1950 ميلادي  براي نخستين بارنيروهاي ايالات متحده آمريكا ونيروهاي كره درجنگ كره با يكديگروارد منازعه شدند .
 
پايان انقلاب الجزاير :

در چنين روزي درسال 1962 ميلادي انقلاب عليه فرانسوي ها پايان گرفت . پس ازآن بود كه الجزايربه استقلال دست يافت .
همه ساله چين روزي به عنوان روزاستقلال الجزاير ناميده مي شود . احمد بن بلا را بايد بنيانگذار استقلال الجزايربه شمار آورد . او به ياري جمال عبد الناصر شوراي انقلابي وحدت عمل الجزاير را بنيان نهاد  سپس جبهه آزادي بخش  الجزاير را تاسيس كرد . پس از به ثمر رسيدن انقلاب الجزاير به نخست وزيري رسيد و در سال 1963 ميلادي به رياست شوراي انقلاب آن كشور دست يافت . بن بلا سپس براثر كودتاي حواري بومدين از رياست جمهوري بركنار شد.الجزاير كشوري است در شمال آفريقا در سواحل در ياي مديترانه. عموم مردم اين كشور از نژاد  سفيد اند و به زبان عربي و فرانسه صحبت مي كنند  و غالب آنان نيز پيرو دين اسلام مي باشند . الجزاير مدت يك قرن تحت سلطه فرانسه بود و پس از مبارزه مداوم  موفق به استقلال گرديد . در 18 اكتبر  سال 1962نيز به عضويت سازمان ملل متحد در آمد . پايتخت آن الجزيره نام دارد .