به گزارش خبرنگار "مهر"، پادشاهي اسپانيا در اروپاي جنوب غربي بين اقيانوس اطلس و مديترانه، فرانسه و پرتغال واقع شده و قسمت اعظم شبه جزيره ايبري را به خود اختصاص داده است كه مساحت آن با جزاير قناري و بالئار بيش از506787 كيلومتر مربع است. اسپانيا بواسطه كوه هاي پيرنه از فرانسه و بواسطه جبل الطارق از آفريقا جدا شده است. در شمال غربي و جنوب شرقي آن اقيانوس اطلس قرار گرفته و در مغرب با كشور پرتغال همسايه است.
اين كشور كه ابتدا سرزمين ايبرها، باسكها و سلتها بود در سال 711 مورد حمله مسلمانان قرار گرفت و در قرون اوليه اسلامي مركز يكي از تمدنهاي اسلامي و در قرون 16 و 17 به قويترين كشور استعماري جهان بدل شد.
ورود مسلمانان به اسپانيا
مسلمانان طي دهه هاى نخست هجرى به شمال آفريقا رسيدند. آنها در شمال آفريقا و حوالى كوه هاى اطلس با مردمى صحرانشين رو به رو شدند كه به بربرها معروف بوده و روحيه اي سلحشور داشتند و زندگى خود را به سختى مى گذراندند. اين افراد طي قرن ها نقش مهمى در تاريخ اسلام در آفريقا و اروپا ايفا كردند. اسلام آوردن بربرها به سختى صورت گرفت، اما هنگامى كه آنها اسلام آوردند خود به يكى از عوامل گسترش و پيشرفت اين دين تبديل شدند. در سال 89 هجرى موسى بن نصير از طرف وليد بن عبدالملك خليفه اموى به حكمرانى كل آفريقا منصوب شد. موسى بن نصير مردى كريم، شجاع و پرهيزكار بود. او پس از جنگهاى سخت بربرهاى شمال آفريقا را مطيع خود ساخت و با استفاده از آنها يك سپاه نيرومند تشكيل داد.
در سال 711 ميلادي يك دسته از مسلمانان به رهبري طارق ابن زياد و به دستور فرمانده كل آفريقا بخش اعظم اسپانيا را فتح كرده و قلمرو جديد خود را در اسپانيا اندلس ناميدند و شهر قرطبه را به عنوان پايتخت انتخاب كردند. اين سپاه بيش از 20 هزار جنگجو داشت كه از تنگه شمال مغرب گذشته و وارد اسپانيا شدند، اين نقطه همان تنگه اي بوده كه بعدها براي هميشه به نام فرمانده سپاه "جبل الطارق" نام گرفت.
به گزارش "مهر"، 45 سال پس از آن يعني در سال 746 فردي از خاندان بني اميه بنام عبدالرحمن با كمك هوادارن خود در اندلس به حكومت رسيد و حكومت مستقل امويان را تأسيس كرد. در زمان عبدالرحمان فرآيند تبديل شهر قرطبه به يكي از فوق العاده ترين شهرهاي قرون وسطي شكل گرفت. عبدالرحمان در محل يك معبد رومي مسجد، مدرسه و بيمارستان بنا كرد كه تا امروز هم به عنوان يكي از بناهاي تاريخي از زمان اوج شكوفايي تمدن اسلامي در اسپانيا باقي مانده است حتي ستونها و طاقهاي راه راهي كه بعدها به نحو ناشايستي براي تغيير آن به يك كليساي جامع صورت گرفت نيز امروز مشاهده مي شود.
عبدالرحمان سوم نيز طي سالهاي 912 تا 961 حكومت كرد و پس از آن درگيريهاي داخلي بر سر جانشيني موجبات تضعيف حكام وقت را فراهم كرد به طوري كه در سال 1031 شوراي وزيران در قرطبه تشكيل شد و پايان خلافت امويان اندلس و تأسيس شوراي دولتي را اعلام كرد اين شورا فقط بر قرطبه حكومت مي كرد و مناطق ديگر بدست حكام محلي اداره مي شد.
بر اثر متلاشي شدن حكومت مركزي فشار دول مسيحي بر مسلمانان افزايش يافت بطوري كه كه حكمران اشپيليه يعني المعتمد و فقهاي مالكي حكومتش ، از حكومت مرابطون در آفريقاي شمالي تقاضاي كمك كردند و مرابطون بعد از انجام مأموريتشان حكومت اندلس را در اختيار گرفتند.
حكومت مرابطون در اندلس در سال 1145 پايان يافت و تا سال 1170 كه اندلس تحت قدرت موحدون قرار گرفت ، هرج ومرج حكمفرما بود. اما موحدون نيز همانند مرابطون مدت زيادي دوام نياوردند و به سرعت سقوط كردند. در اين ميان حملات دول مسيحي شمال اسپانيا افزايش يافت و قرطبه بدست مسيحيان افتاد. در اين ايام فردي بنام محمد بن يوسف ابن نصر حكومت نصريه را در غرناطه تأسيس كرد كه پس از دو قرن و نيم حكمراني در سال 1491 منقرض شد.
جلوه اي از شكوه و تمدن اسلامي در اسپانيا
به گزارش "مهر"، از آنجا كه حاكمان مسلمان نسبت به پيروان ساير اديان رفتاري آكنده از مدارا و تساهل را در پيش گرفته بودند، استقبال ساكنين اسپانيا از دين جديد بسرعت افزايش يافت به علت مزاياي اجتماعي، مسلمان بودن و تحسين فرهنگ اسلامي به عنوان تمدن مترقي تر به جايگاه بر جسته اي دست يافت.
اسپانياي اسلامي تركيب چند فرهنگي از پيروان اديان الهي داشت و مسلمانان و مسيحيان و يهوديان در اكثر مواقع همزيستي مسالمت آميزي را با يكديگر تجربه كرده تا حدي كه از حضور يكديگر سود مي بردند. اين امر درجه تمدني را براي اروپا به ارمغان آورد كه با نقطه اوج امپراطوري روم و رنسانس ايتاليا همخواني داشت.
اوج شكوفايي تمدن اسلامي در اندلس در شهرسازي و شكوفايي اقتصاد اين منطقه بود كه از احياي تجارت سرچشمه مي گرفت.
قرطبه از نظر وسعت، ثروت و اعتبار رشد كرد و به همان ميزان به صنايع دستي ماهرانه و علما و دانشمندان خود شهرت داشت. اين شهر تحت فرمانروايي عبد الرحمان سوم در قرن دهم تقريباً نيم ميليون نفر جمعيت داشت. عبدالرحمان سوم اولين امير قرطبه بود كه لقب خليفه را براي خود برگزيد.
در طول سه قرن فرمانروايي امويه در اسپانيا، مسلمانان تقريبا تمام اين شبه جزيره را تحت كنترل خود در آوردند و اين امر تا سال 1031 زمان سقوط خليفه گري امويه به طول انجاميد.
تحسين و اقتباس فر هنگ اسلامي بعنوان تمدن برتر توسط مسيحيان اندلس و تأثيرپذيري متقابل مسلمانان از فرهنگ لاتيني اهالي اندلس از ويژگي هاي دوران حضور اسلام در اندلس است.
هنگامي كه سراسر اروپا در جهل و بي خبري كامل بود اندلس به تنهايي پرچمدار دانش و تمدن در غرب محسوب مي شد و تمدني كه مسلمانان در اين منطقه ساختند خاستگاه بيداري و تحول علمي بود كه به مثابه تمدن شرق از غناي چشمگيري برخودار بوده و حاصل اين تمدن اسلامي را مي توان ظهور انديشمندان، علما، فلاسفه و آثار معماري و رشد اقتصادي در جنوب اروپا مشاهده كرد.
اسلام در اسپانياي امروز
به گزارش "مهر"، اسپانيا داراي 600 هزار نفر مسلمان است كه اين تعداد در ميان جمعيت 40 ميليون نفري اسپانيايي زندگي مي كنند و به موجب قانون آزادي اديان در اين كشور كه مصوب ژوئيه 1967 است، اسلام در اسپانيا به رسميت شناخته شده است. اين كشور تنها كشور اروپايي محسوب مي شود كه حتي تا قرن پانزدهم نيز تحت حاكميت اميران اسلامي اداره مي شد در حالي كه امروز اقليت مسلمان با موج در حال رشد اسلام هراسي رو به رو هستند.
نظر شما