بيست و چهارمين شماره ماهنامه "چشم انداز" ارتباطات فرهنگي منتشر شد

خبرگزاري مهر - گروه دين و انديشه : در جديدترين شماره ماهنامه چشم‌انداز، مطالب متنوعي در قالب چهار بخش جستار، فرهنگ، رخداد و خبر ارائه شده است.

مصاحبه با دكتر سيدحسين نصر، استاد مطالعات اسلامي دانشگاه جورج واشنگتن ايالات متحده، نخستين گفتگو از گفتگوهاي چهارگانه بخش جستار اين نشريه است.

سيدحسين نصر از استادان نامدار ايراني در حوزه سنّت‌گرايي و مكتب ‌گرايي و مكتب‌ خرد است و در اين گفتگو، شرق‌شناسي را از منظر سنّت‌گرايي مورد تحليل قرار مي‌دهد. به اعتقاد دكتر نصر، شرق شناسي كلاسيك به تاريخ ‌نگاري قرن نوزدهمي و تأكيد بر ارائه قطعي اسناد تاريخي در طرح مباحث تأكيد داشته است و به اصالت تاريخي اهميّت مي‌دهد. نصر معتقد است كه در كشورهاي اروپايي رويكرد كلاسيك همچنان در ميان مستشرقان تا اندازه ‌اي رواج دارد ولي در ايالات متحده در رهيافت‌هاي شرق شناسي نوعي تعديل به وجود آمده است و شرق شناسان و استادان اين حوزه در دانشگاه‌هاي آمريكا نسبت به دين اسلام گرايش و علاقه پيدا كرده‌اند.

دومين گفتگوي نشريه با دكتر غلامرضا اعواني، استاد فلسفه و رييس مؤسّسه پژوهشي حكمت و فلسفه ايران، به بررسي علل شيفتگي و علاقمندي‌ هانري كربن فرانسوي نسبت به حكمت ايراني- شيعي مي‌پردازد. هانري‌كربن كه بعد از جنگ جهاني دوم در ايران حضور داشته، مركز ايران‌شناسي فرانسه را تأسيس كرده است. مركزي، فلسفه و تفكر ايراني و شيعي از طريق آن به جهان معرفي شده است. به نظر اعواني، هانري كربن حدود دو دهه از عمر خويش را صرف تدوين و نشر آثار سهروردي، شيخ  اشراق- كرده و سيد جلال آشتياني را ترغيب نموده است كه زبده‌ترين آثار فلسفي ايران را از زمان صفويه تا دوره معاصر در 10 جلد تدوين كند.

اعواني مي‌گويد: «گويي خداوند مقدر كرده بود كه شخصي از غرب براي نخستين بار غرب را با اين معارف ناشناخته آشنا كند. هدف كُربن، تبليغ  نبود. بلكه هدف او شناختن بود. او واقعاً شيفته حقيقت معنوي بود».
 
گفتگوي سوم بخش جستار، گفتگويي است با حسن لاهوتي. لاهوتي در اين مصاحبه، علايق آنه ماري شيمل آلماني را نسبت به فرهنگ شرق واكاوي مي‌كند.

چهارمين گفتگو به مصاحبه با دكتر محمد خزايي، استاد هنر دانشگاه تربيت مدرس اختصاص دارد. خزايي مي‌كوشد تصوير جامعي از فعّاليّت‌هاي باستان‌شناسانه آرتور يوپ آمريكايي در ايران و علاقه او به ايران ارائه كند. آرتوپ متولد 1881م. است و با توجه به علاقمندي‌اش به ايران و بنا به وصيت‌اش، در كنار زاينده‌رود اصفهان به خاك سپرده شد. از جمله آثار مهم او مي‌توان به كتاب شش جلدي «هنر ايران» اشاره كرد.

در بخش فرهنگ مجله چشم‌انداز ارتباطات فرهنگي، مقاله «غرب‌شناسي» شرقي در برابر شرق‌شناسي غربي» به چاپ رسيده است كه نگاهي به طرح تمدني «حسن حنفي»، انديشمند مصري دارد. حسن حنفي علاوه بر بازسازي شريعت، به بازسازي خود عقيده هم مي‌پردازد. اين انديشمند اسلامي معتقد است كه «ما هر  روز آثار كِندي را مي‌كاويم، هر لحظه فارابي را تنفس مي‌كنيم، ابن‌سينا را در همه مشرب‌هاي فكري مي‌بينيم».

 عناوين ساير مقالات اين شماره نشريه چشم‌انداز ارتباطات فرهنگي بدين شرح است : امين‌العالم (علي اشرف نظري)؛ فراسوي شرق‌شناسي (حسين فرزانه)؛ نگاهي به فراز و فرود شرق‌شناسي (سيد محمد صدر هاشمي)؛ شرق شناسي در بستر پست مدرنيته (حبيب اسدي)؛شرق‌شناسي (محمد جواد سعيدي)؛ از شرق‌شناسي تا آمريكاي ديگر (محمد ضميران)؛ شرق شناسي در آلمان (محمد اخگري)؛ گوته و تأثيرپذيري از حافظ (افسانه بها)؛ بررسي آثار و احوال پروفسور فيليپ  جي كرين بروك (دكتر افسانه خاتون آبادي) و تأثير نفحات‌الانس بر بانوي باغ انس (فرناز ناظر زاده كرماني).

دكتر محمد ضميران در مقاله «از شرق‌شناسي تا آمريكاي ديگر» مي‌كوشد كه آرا و انديشه‌هاي ادوارد سعيد‌، انديشمند مسيحي فلسطيني تبار آمريكايي را به بحث بگذارد. به نظر ضيمران، سعيد در فعاليت‌هاي پژوهشي خود بر آن بوده است كه موضع فرهنگي و رسالت عميق روشنفكر منتفد را روشن سازد، شيوة نگرش و جهان‌بيني غربيان در مورد شرق را با تكيه بر تحليل محتواي متون معتبر موجود مورد بررسي قرار بدهد و مشخص كند كه تحقيقات غربيان دربارة شرق و به ويژه اسلام به نوعي دچار پيشداوري و قوم مداري است و در نهايت مظلوميت فلسطينيان، تجاوزگري اسراييل و وضعيت بحراني خاورميانه را مطرح مي‌كند.

در مقالة «تأثير نفحات‌الانس بر بانوي باغ انس» ، فرناز ناظر زاده كرماني، استاد دانشگاه و پژوهشگر  ادبيات بر آن است كه ميزان تأثيرگذاري كتاب نفحات‌الانس نورالدين عبدالرحمن جامي، شاعر، عارف و اديب نامدار قرن نهم و عصر تيموري را در تدوين كتاب «ابعاد عرفاني اسلام» نوشتة خانم آنه ماري شميل، اسلام شناس آلماني، به صوت مستدل  بيان كند.

در بخش رخداد، دو گزارش با عنوان «نگاهي به وضعيت مطالعات اسلامي در كانادا» و «نگاهي به فعّاليّت هاي انستيتو گوته در لبنان» ارائه شده است. در گزارش نخست، تلاش شده است كه فعّاليّت‌هاي صورت گرفته در حوزة مطالعات اسلامي در كانادا معرفي شود. در اين مقاله ادعا شده كه فعّاليّت‌ در اين حوزه با تأسيس گروه‌هاي «شرق‌شناسي» و «مطالعات خاور نزديك» در نيمه دوم قرن نوزدهم در دانشگاه تورنتو شروع شده است. بررسي فعّاليّت‌هاي انجام شده در سال‌هاي اخير در دانشگاه مونترال،  دانشگاه كارلتون، دانشگاه كنكوريا، دانشگاه كوئينز، دانشگاه آلبرتا، دانشگاه كلگري، دانشگاه مك‌گيل و دانشگاه تورنتو در حوزة مطالعات اسلامي‌، بخش ديگري از اين مقاله است كه رايزني فرهنگي ايران در كانادا آن را تهيه كرده است.

در گزارش ديگر بخش رخداد، نوع فعّاليّت‌هاي انستيتو گوته آلمان كه در سال 1956 در لبنان تأسيس شده است، معرفي مي‌شود. يكي از اهداف مهم مؤسّسّة مذكور با نيم قرن سابقه و با فعاليت‌ در 77  كشور جهان، تشويق در براي فراگيري زبان آلماني (با شعار زبان آلماني پس از انگليسي) و همكاري بين‌المللي براي ارائه چهره كاملي از آلمان با در اختيار گذاشتن اطلاعات فرهنگي، اجتماعي و سياسي است.

خانم يوتاليمابخ، وزير سابق دادگستري آلمان و رييس سابق دادگاه قانون اساسي جمهوري فدرال آلمان كه رياست مؤسسه را به عهده دارد، معتقد است كه: «ما بر اين نكته اصرار داريم كه تبادل فرهنگي بهترين وسيله براي مبارزه با خشونت است. درست است كه تفاوت‌هاي بسياري ميان فرهنگ عربي و فرهنگ غربي وجود دارد و هيچ كس نيز آن را انكار نمي‌كند، اما بايد بياموزيم كه چگونه با يكديگر زندگي كنيم».

در بخش خبر آخرين شمارة نشريه چشم‌انداز ارتباطات فرهنگي، چندين خبر از جمله برگزاري «همايش‌ مسلمان اروپا»، «همايش دوسالانه مطالعات ايراني در لندن»، همايش دين و مذهب در استراليا» و افزايش تمايل استادان دانشگاه آمريكا براي شناخت حقيقت اسلام و انتشار سرگذشت محمداقبال لاهوري به زبان تركي را ارائه مي‌دهد.

"چشم انداز ارتباطات فرهنگي" با صاحب امتيازي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي و مدير مسئولي و سردبيري دكتر مهدي سنايي منتشر مي شود.