غلامعلي پورعطايي ، نوازنده دوتاردرگفتگو با خبرنگار موسيقي مهردرمشهد با بيان اين مطلب افزود: بر اين اساس حركت و ارتعاش سيم دو تار در ضرب اول، جهان معقول و بازگشت آن جهان محسوس است و اين چيزي جز آمد و رفت نيست . همچنين در "ارغنون" يا "ني انبان" نيز ورود هوا به مشك و پر شدن آن جهان معقول و خارج شدن آن از ني در حقيقت جهان محسوس است .
وي افزود : اكثر سازهايي كه در حال حاضر وجود دارند به اقتضاي رسوم و سنن و نيازهاي فرهنگي و اجتماعي هر منطقه دچار تغيير شده اند اما با كمي دقت متوجه مي شويم كه همان سازي كه هشت سيم دارد به صورت جفتي (دو تا دو تا) كوك مي شود و كوكها به تناسب دستگاه و يا مقامي كه بايد نواخته شود متغيرند .
پورعطايي افزود : دو تار سازي متشكل از از دو قسمت كاسه و صفحه روي آن و دسته است كه كاسه و صفحه از چوب درخت توت و دسته آن از قديم الايام از چوب درخت زردآلو و در حال حاضر از چوب درخت عناب هم ساخته مي شود . از زمان مرحوم علينقي وزيري موسيقي ايران به هفت دستگاه و هفت كوك تقسيم شد اما موسيقي ايران از صدها سال پيش مشتمل بر دوازده كوك بوده است .
پورعطايي با اشاره به عدم استفاده از دو تار در موسيقي امروز تصريح كرد : من هميشه اين گله را داشته و بارها آن را عنوان كرده ام كه متاسفانه بسياري از مردم حتي قشر تحصيل كرده اين ساز را نمي شناسند . تا به حال در اجراهايي كه درمناطق مختلف داشته ام ديده ام كه مخاطبان حتي نام اين ساز را نمي دانند شايد بعضي ها خواسته اند كه اين ساز هميشه غريب بماند . البته تنها منحصر به دو تارنيست سازهايي مثل ديوان و قيچك هم به همين سرنوشت دچار شده اند . در حالي كه اين سازها در خود، فرهنگ و سنتي بسيار غني را جاي داده اند شايد بتوان گفت كل كائنات در كاسه اين سازها جمع شده است .
وي افزود : به طور كلي تمام سازهاي زهي داراي دستان بندي ، داراي هفت پرده بوده اند با گذشت زمان و به اقتضاي شرايط اين تعداد افزايش پيدا كرده است اما در حقيقت پرده هاي اصلي همان هفت عدد باقي مانده و پرده هاي اضافه شده ، نيم پرده و ربع پرده و به نوعي فرعي محسوب مي شوند . در حال حاضر اكثر دو تارها با احتساب پرده هاي اضافه شده هجده پرده دارند . اگر اين هجده پرده و كوكها را متغير كنيم خواهيم ديد كه اين ساز قابليت اجراي همه ي دستگاهها و همراهي و همنوازي با همه سازهاي موسيقي سنتي و كلاسيك را داراست . دو تار من استثنا سه سم دارد اما اين افزايش يك سيم براي افزايش دامنه تنها نبوده است بلكه صرفا براي تاكيد بر نت سيم بالاست كه افزايش فركانس را به همراه دارد و آن هم به دليل بالا بردن قدرت صداي ساز است . همچنين تاثير زمان بر صداي ساز دو نتيجه كاملا متضاد دارد . اگر گذشت زمان همراه با استفاده از ساز صداي ساز هر روز بهتر از روز قبل خواهد بود اما سازي كه نواخته نشود رو به افول خواهد رفت و كميت آن افت خواهد كرد ساز اصلي من قريب به چهل سال است كه استفاده مي شود و صدايش روز به روز بهتر مي شود .
وي در خصوص فعاليت هايي كه براي حفظ و ارتقاي موسيقي مقامي انجام داده گفت : من تحقيقات نسبتا گسترده اي در مورد مقامها انجام داده ام كه اكنون مراحل پاياني كار در حال طي شدن است و به زودي تكميل خواهد شد . سالهاست كه به صورت مستمر با رسانه ها به ويژه صدا و سيما همكاري دارم اما چيزي كه باعث مي شود فعاليت ها در اين مسير كار ساز نباشد اين است كه متاسفانه در برخي از ارگانهاي فرهنگي هنري ، رابطه بر ضابطه تقدم دارد اما وجدان من هيچ وقت اجازه نمي دهد كه به جز هنر به چيز ديگري فكر كنم .
نظر شما