* خبرگزاري مهر: پاسخ ايران به بسته پيشنهادي 1+ 5 بعد از دو ماه و نيم بررسي كارشناسانه و در اوج بي قراري و دلواپسي غرب در موعد مقرر آماده شد ، پاسخ ايران به بسته چيست ؟
- سعيدي : پاسخ ايران به بسته، پاسخي جامع و زمينه ساز آغاز مجدد مذاكرات براي ايجاد يك توافق نهايي است البته اگر اروپايي ها اين شرايط و اين وضعيت را به خوبي درك كنند كه من اميد وارم اين گونه شود . در پاسخي كه تهيه كرده ايم تلاش شده است همه دغدغه هاي طرف هاي مذاكره مورد توجه قرار گيرد و راهي را باز كند براي اينكه اين موضوع بسيار مهم در تعامل جمهوري اسلامي ايران با طرفهاي مذاكره به نفع همه طرفهاي مذاكره حل و فصل شود .
* با توضيح شما اين گونه به نظر مي رسد كه پاسخ ايران يك پيشنهاد تكميلي است .
- ما پيشنهاد تكميلي ارائه نداده ايم ولي پاسخي داده ايم كه فرصتي استثنايي را براي اروپايي ها ايجاد خواهد كرد كه به ميز مذاكره برگردند و مسير تعامل و گفتگو را انتخاب كنند.
* آيا ايران پيشنهاد يا راهكار خاص و تازه اي در اين پاسخ مطرح كرده است ؟
- راه هايي تازه را براي ورود به مذاكرات و حل وفصل اين موضوع از طريق گفتگو و توافق همه جانبه در نظر گرفته ايم.
* نقطه اصلي اختلاف ايران و پيشنهاد دهندگان ، تعليق غني سازي به عنوان پيش شرط مذاكرات است . اختلافي كه مذاكرات 20 تيرماه آقايان سولانا و لاريجاني در بروكسل را عقيم گذاشت و منجر به صدورقطعنامه تهديد آميز شوراي امنيت در 10 مرداد عليه ايران شد ، پاسخ تهران به بسته ، چه موضعي نسبت به تعليق غني سازي دارد ؟
- ما فكر مي كنيم كه اساسا ديگر تعليق موضوعيتي براي پيش شرط شدن ندارد، بحث تعليق شايد در گذشته ها مي توانست مطرح شود اما امروز با توجه به اينكه جمهوري اسلامي ايران اين فن آوري را در اختيار دارد تعليق ديگر موضوعيت ندارد. البته من نگاه فني دارم و مسوولان سياسي در اين خصوص اظهار نظر كرده اند .
* مسئولان سياسي ايران از جمله آقاي متكي وزير امور خارجه اعلام كرده اند كه هرچند تعليق غني سازي به عنوان پيش شرط مذاكره پذيرفتني نيست اما ايران حاضر است در اين خصوص نيز مانند ساير موارد بسته پيشنهادي در متن مذاكرات گفتگو كند ، اين موضع به نرمش تهران تعبير شد . حال اين سوال پيش مي آيد كه آيا احتمال دارد ايران در متن مذاكرات تعليق بخش هايي از فن آوري خود را كه آژانس در خصوص آنها هنوز به قطعيت نرسيده است، براي مدتي كوتاه بپذيرد ؟
- مثلا در چه مواردي ؟
* مثلا اينكه تحقيقات روي دستگاه هاي سانتريفيوژ P2 و يا هر گونه آزمايش و تحقيق روي غني سازي بالاتر از 5 درصد تازمان حل ابهامات آژانس در خصوص P2 و تعيين كشور ثالث منشا آلودگي هاي سطح بالاي اورانيوم تعليق شود .
- اين موارد موضوع ابهام آژانس نيست . آژانس اعلام كرده است كه منشا آلودگي هاي مشاهده شده در ايران خارجي است و صرفا در پي يافتن كشور ثالث براي تكميل اطلاعات خود است . در خصوص تاريخچه غني سازي در ايران نيز به سوالات اصلي پاسخ داده شده و آژانس به جمع بندي رسيده است ، يك سري سوالات جزئي هست كه نياز به اطلاعاتي از كشور ثالث دارد ، البته ما در اين زمينه هم اعلام آمادگي كرده ايم كه تا جائيكه موافقت نامه پادمان اجازه مي دهد همكاري كنيم و به سوالاتشان پاسخ دهيم .
* فكر مي كنم منظورتان از ابهامات جزئي باقيمانده در تاريخچه فعاليت هاي غني سازي ايران ، سوالات اعلام شده در خصوص وقفه زماني در استفاده از دستگاه هاي سانتريفيوژ P2 باشد .
- دقيقا همين طور است . اما به هر حال همانطور كه عرض كردم تعليق ديگر اساسا موضوعيتي ندارد .
* پاسخ ايران به پيشنهاد اروپا قرار است رسانه اي شود ؟
- خير .
* آيا در پاسخ ايران ابهاماتي كه در مذاكرات بروكسل فرصت طرح و بررسي نيافت نيز مطرح شده است ؟
- بسته پيشنهادي ابهاماتي اساسي و جدي دارد و متاسفانه مذاكرات بروكسل براي رفع ابهامات بسته ادامه پيدا نكرد ، بر اين اساس در پاسخ ايران به بسته پيشنهادي اين ابهامات مطرح شده است .
* ابهامات بخش هسته اي پيشنهاد اروپا چيست ؟
- پيشنهاد اروپايي ها و ابهامات آن پيش روي شما و همه ملت ايران است ، يكي از ابهامات اصلي مطرح در پيشنهاد غفلت آگاهانه پيشنهاد دهندگان درعدم طرح ماده 4 ان پي تي است . در پيشنهاد ارائه شده چند بار به معاهده ان پي تي اشاره شده است اما صرفا ماده يك و دو ان پي تي كه موادي بازدارنده هستند، ان پي تي شامل دو بخش است ، بخشي از آن شامل مواد 1 و 2 بخش بازدارنده و مربوط به عدم اشائه سلاح هاي هسته اي است و بخش ديگرش كه ماده 4 و مواد ديگر است به توسعه فن آوري هسته اي در كشور هاي در حال توسعه اشاره دارد . ابهام اساسي اين است كه چرا در پيشنهاد اروپا اساسا به ماده 4 ان پي تي اشاره اي نشده است. ابهامات ديگري هم در بسته پيشنهادي وجود دارد كه در پاسخ ايران به آنها پرداخته شده است .
* آيا ايران در پاسخ خود شرطي براي پذيرش پيشنهاد قرار داده است ، مثلا اينكه بندي از پيشنهاد حتما حذف شود .
- آنچه كه ما از ابتدا مطرح كرده ايم اين است كه تعليق چنانچه به عنوان پيش شرط مذاكرات نباشد، ما آماده مذاكره هستيم.
* پيش بيني شما از واكنش اروپا يا ساير كشور هاي پيشنهاد دهنده نسبت به پاسخ ايران چيست ؟
- من فكر مي كنم پاسخ جمهوري اسلامي ايران يك فرصت استثنايي را براي طرفهاي مذاكره بوجود مي آورد تا به ميز مذاكره باز گردند و گفتگوها آغاز شود . شايسته است كه اروپايي ها به خوبي از اين موضوع استفاده كنند و به جاي مسير تقابل كه هيچ نفعي براي هيچ طرفي ندارد مسير تعامل و گفتگوي سازنده را در پيش بگيرند.
*آقاي دكتر ، شما چندي پيش در يك مصاحبه تلويزيوني اعلام كرديد كه براي حل مساله ، بسياري از طرح ها و ايده هايي كه درگذشته وجود داشت مي تواند دوباره زنده شود و همچنين اعلام كرديد كه از پيشنهادات جديد براي حل مساله استقبال مي كنيد. منظورتان كدام طرح هاست و چه نكات مثبت و قابل توجهي در آنها وجود دارد كه ارزش زنده شدن داشته باشد ؟
- ببينيد ، در بحث تعليق غني سازي ايران تنها كشوري كه موضع روشني دارد آمريكا است ، و در مورد قطعيت درخواست تعليق بقيه كشور ها جاي تامل وجود دارد ، نشانه آن را هم در قطعنامه صادره مي بينيد ، به طوري كه در پيش نويس اول قطعنامه كه انگليس و فرانسه در ماه مي آن را طراحي كرده بودند با لحن تندي نوشته شده بود كه شوراي امنيت "تصميم مي گيرد" كه ايران فعاليت هاي غني سازي خود را تعليق كند ، اما اين لحن با مخالفت يك سري از كشورها در قطعنامه صادره تبديل به "درخواست " از ايران شد . با مرور گذشته مي بينيم كه برخي افراد و برخي كشورها در پيشنهادات خود حق تحقيقات در غني سازي را در ايران به رسميت شناخته اند ، از جمله خود آقاي البرادعي مدير كل آژانس در بهمن ماه سال گذشته ايده اي را مطرح كرد كه ما نمي توانيم بر اساس ان پي تي حق غني سازي را از ايران بگيريم پس بنا بر اين بايد به ايران حق غني سازي محدود را بدهيم . من نمي گويم كه الان طرف هاي مذاكره اين ايده را قبول دارند يا ندارند ، اما به هر حال چنين ايده هايي هم در دنيا وجود دارد و حتي توسط كساني مطرح مي شود كه مثل آقاي البرادعي داور موضوع هسته اي هستند . يا برخي كشور هاي اروپايي كه از اين طرح حمايت كردند يا كشوري مثل روسيه كه به نوعي ديگر اين ايده را مطرح كرد .
* پيشنهاد روسيه و ايده آلمان آيا مشخصا شامل حفظ و ادامه غني سازي تحقيقاتي در ايران مي شد ؟
- بله .
* و امروز اين ايده ها بطور كامل كنار گذاشته شده است ؟
- نمي شود گفت آنها كنار گذاشته شده اند ، در حقيقت با صدور قطعنامه شوراي امنيت خيلي از اين طرح ها حالت متروكه پيدا كرده است . به هر حال همچنان معتقدم نقاط حائل زيادي وجود دارد براي اينكه موضوع به يك نتيجه منطقي و روشن و مرضي الطرفين برسد .
* آقاي دكتر ، از شرايط حاضر فعاليت هاي هسته اي ايران بگوييد ، آيا زنجيره 164 تايي تحقيقاتي نطنز و تاسيسات UCFاصفهان همچنان بي وقفه فعال است ؟
- بله .
* دو زنجيره ديگر تحقيقاتي كه پيشتر ازآماده سازي آن خبر داده بوديد در چه وضعيتي است ؟
- طبق برنامه اي كه به آژانس بين المللي انرژي اتمي نيز اعلام شده است موضوعاتي كه در دستور كار بود در حال انجام است .
* 20 فروردين و همزمان با اعلام راه اندازي آبشار اول غني سازي ، آقاي احمدي نژاد رئيس جمهور وعده دادند كه تا پايان سال با تكميل زنجيره 3000 تايي سانتريفيوژ ايران وارد فاز نيمه صنعتي غني سازي خواهد شد . اين طرح در چه مرحله اي است ؟
- پروژه نطنز براساس برنامه اي كه در اظهاريه خود رسما به آژانس بين المللي انرژي اتمي اعلام كرده ايم ، در حال انجام است .
* بعد از اعلام ملغي شدن توافق نامه پاريس ، قاعدتا قطعه سازي و ساخت دستگاه هاي سانتريفيوژ را هم از سر گرفته ايم ، اين بخش از فعاليتها در چه شرايطي است ؟
- ما بعد از رفع تعليق هيچ محدوديتي براي مونتاژ و قطعه سازي نداريم .
* در قطعه سازي ، روي دستگاه هاي سانتريفيوژ P2 هم كار مي كنيد ؟
- با توجه به اينكه ماده 4 ان پي تي هيچ گونه محدوديتي براي كار تحقيقات ما قائل نشده است بر اين اساس اين جزو حقوق ماست كه روي انواع دستگاه هاي سانتريفيوژ كار تحقيقاتي انجام دهيم و از نظر كيفيت و كارايي بهترين ماشين را براي آينده تاسيسات غني سازي ايران انتخاب كنيم .
*اكتشاف و بهره برداري از معادن اورانيوم ايران در چه وضعيتي است ؟ در برخي رسانه ها گفته مي شود كه معاون اورانيوم ايران صرفا براي تامين نياز 5 سال ايران به اورانيوم كافي است ، آيا اين موضوع درست است ؟
- آنچه الان در روزنامه ها مطرح مي شود ، بر اساس وضع موجود ماست ، يعني معادني كه تاكنون شناسايي شده و يا در حال استخراج است ، در حاليكه ما معادن ديگري را نيز شناسايي كرده ايم و در مرحله اكتشاف قرار داريم كه نشان مي دهد مناطق ديگري از ايران نيز اورانيوم وجود دارد . طبيعتا بعد از طي مراحل كشف در اين مناطق جديد ، تمهيدات لازم براي استخراج اورانيوم را نيز فراهم خواهيم كرد.
* معادن كشف شده و در حال بهره برداري در چه مناطقي هستند ؟
- معدن گچين بندرعباس در حال بهره برداري است ، معدن ساغند كه منبع سرشاري از اورانيوم است در آينده نزديك به بهره برداري نهايي مي رسد و در طول معدن ساغند يزد معادن ديگري وجود دارد كه در مراحل اكتشاف آنها هستيم همچنين مناطق ناريگان ، خشومي و چاچوله نيز از مناطقي هستند كه در مرحله اكتشافي قرار دارند .
* آيا لازمه بهره گيري از تكنولوژي غني سازي سوخت هسته اي در كشورهاي داراي اين تكنولوژي ، برخورداري از معادن غني اورانيوم است، در حالي كه به نظر مي رسد اوارنيوم در سطح جهان به راحتي خريد و فروش و جا به جا مي شود؟
- در دنيا كشور هايي چون استراليا ، كانادا ، قزاقستان ، نيجر ، آفريقاي جنوبي و روسيه داراي معادن سرشاري از اورانيوم طبيعي هستند كه بسياري از كشور هاي دنيا مواد اوليه خود را از اين كشورها تامين مي كنند.
* مناقصه دو نيروگاه هسته اي هزار مگاواتي در ايران كه پيشتر خبر آن منتشر شده بود كي انجام مي شود ؟
- اسناد مناقصه آماده است و قرار بود در هفته هاي گذشته مناقصه برگزار شود اما احساس كرديم براي انجام آن و استقبال شركت هاي خارجي ، نياز به زمان بهترو مناسب تري داريم . شركت هاي توانمند داخلي و خارجي بدون محدوديت امكان شركت در اين مناقصه ها را خواهند يافت .
* توانمندي نيروهاي داخلي براي ساخت نيروگاه هسته اي در چه سطحي است ؟
- طراحي براي ساخت يك نيروگاه 360 مگاواتي توسط تكنولوژي و متخصصان ايراني انجام شده است كه به زودي اجرا خواهد شد .
* خبرها حاكي است راه اندازي نيروگاه بوشهر كه در تعهد اوليه قرار بود سال 2004 راه اندازي شود براي چهارمين بار به تاخير افتاده و به نيمه دوم سال 2007 ميلادي موكول شده است ، شما در پي ديدار خود با مقامات آژانس اتمي روسيه در مسكو در اواخر ارديبهشت ماه اعلام كرديد كه هياتي ايراني روسي مامور تعيين تاريخ دقيق راه اندازي نيروگاه است ، بررسي ها به كجا انجاميد ؟
- در حال حاضر پيشرفت فيزيكي نيروگاه بوشهر 93 درصد است . اين هفته از ايران هياتي به سرپرستي آقاي جنتيان معاون نيروگاه هاي سازمان انرژي اتمي وارد مسكو خواهد شد تا توافقي مقدماتي راجع به راه اندازي نيروگاه بوشهر به عمل آيد ، اين توافق در ديدار آقايان آقازاده و كرينكو ، در مسكو در آينده نه چندان دور نهايي خواهد شد .
* طبق قرار داد بايد 6 ماه قبل از راه اندازي نيروگاه بوشهر سوخت نيروگاه به ايران ارسال شود ، آيا زمان ارسال سوخت مشخص شده است ؟
- در اين سفر روسها در خصوص زمان قطعي ارسال سوخت نيز بايد تعهد بدهند و زمان قطعي آن را اعلام كنند . سوخت اوليه نيروگاه بوشهر كاملا آماده است و آماده حمل به ايران .
* شرايط ايران نيز براي دريافت ، انتقال و نگهداري سوخت فراهم است ؟
* دليل اين همه تاخير در ساخت و ارسال سوخت نيروگاه چيست ؟
- ما در دوران ساخت نيروگاه بوشهر متاسفانه با تغيير سيستم مديريتي در شركت پيمانكاري روسي مواجه بوديم ، در طول اين مدت اين شركت چندين بار از بخش خصوصي به بخش دولتي و بالعكس منتقل شد تا حدود 6 ماه پيش كه اين شركت مجددا به طور كامل دولتي شد . تغيير مديران شركت همزمان با تغييرات ساختاري باعث شد كه ساخت نيروگاه بوشهر با تاخير چند ساله مواجه شود . با وعده هايي كه آقاي كرينكو رئيس آژانس اتمي روسيه داده اند اميدواريم كه اين نواقص رفع شود و بتوانيم در آينده نزديك نيروگاه بوشهر را به مرحله راه اندازي برسانيم .
* توضيح شما بيش از حد دوستانه به نظر مي رسد . گفته مي شود كه راه اندازي نيروگاه بوشهر احتمالا در نيمه دوم سال 2007 ميلادي خواهد بود ، درست است ؟
- ما الان نمي توانيم بطور قطعي بگوييم ، بايد به توافق دو طرف برسد ، بعد از توافق اعلام خواهيم كرد .
* اولين تاريخي كه براي راه اندازي نيروگاه بوشهر در قرار داد اوليه مشخص شده بود ، دقيقا كي بود ؟
- چندين تاريخ در واقع تاكنون توسط شركت روسي اعلام شده و وزارت انرژي روسيه هم بر حسب قولي كه مديران اين شركت مي دادند به ما اعلام مي كردند و به دليل تغييرات ساختاري و تغييرمديران اين شركت روسها دراعلام تاريخ دچار يك سري تناقضاتي شدند ، اميد واريم در ملاقات آتي بتوانيم به يك تاريخ قطعي برسيم .
* آقاي دكتر ، با شكايت ايران از سرپرست تيم بازرسي آژانس " كريس شارليه "
، ادعاهايي مبني بر بروز اشكال در همكاري هاي ايران و آژانس در رسانه ها مطرح شد . آيا تغييري در همكاري ها بوجود آمده است ؟- ما همكاري هاي بسيار خوبي با آژانس بين المللي انرژي اتمي و بازرسان داريم و در اين مدت هيچ گونه اختلالي در بازرسي بازرسان آژانس ايجاد نشده است ، بازرسي ها براساس موافقتنامه پادمان انجام مي شود و اين حق هر كشوري است كه در انتخاب بازرسان تصميم بگيرد و به آژانس اعلام كند . در واقع آژانس يك سري از بازرسان خود را معرفي مي كند و كشور ها اين حق را دارند كه بعضي از اين بازرسان را رد كنند، البته ما در اين چند سال هيچ مشكل ويژه و خاصي با آژانس نداشته ايم و اگر مساله اي پيش آمده سعي كرده ايم در بعد كارشناسي آن را حل و فصل كنيم . الان روابط ما با آژانس بين المللي انرژي اتمي بر اساس تعهدات حقوقي كه داريم در بهترين سطح قرار دارد.
* آسوشيتد پرس در خبري به نقل از منابع آگاه اعلام كرد كه ايران با بازديد بازرسان از تاسيسات زيرزميني نطنز خودداري كرده است ، صحت دارد؟
- نه به هيچ وجه صحت ندارد ، بازرسان آژانس بر اساس موافقت نامه پادمان اقدامات مربوط به بازرسي هاي خود را به بهترين شكل در ايران انجام مي دهند ، بازرسان در هفته گذشته از تاسياسات نطنز بازديد كردند و در هفته آينده نيز مجددا تعدادي از بازرسان به ايران سفر مي كنند و از تاسيسات نطنز بازديد خواهند كرد .
* اين تعداد بازرسي و اين فشردگي سفر بازرسان نسبت به آنچه در موافقت نامه ان پي تي آمده است غير عادي نيست ؟
- البته اين بازرسي هاي مكرر كمي غير عادي است اما ايران تاكنون هيچ گونه مخالفتي با بازرسي ها نداشته است .
* دوربينهاي آژانس در نطنز همچنان روشن است ؟
- بله ، دوربينهاي آژانس 24 ساعته در تاسيسات نطنز روشن است و فعاليتهاي تحقيقاتي ايران را بطور مستمر تحت نظارت دارد .
* مقامات كشور اعلام كرده اند كه در صورت تلاش براي سخت كردن شرايط براي ايران ، تهران در سياست هسته اي خود و ارتباط با اژانس بين المللي انرژياتمي تجديد نظر مي كند ، آيا اين صرفا مي تواند به معناي خروج از ان پي تي باشد يا مراحل مياني ديگري نيز براي محدود ساختن همكاري با اژانس وجود دارد ؟
- در حال حاضر خروج از ان پي تي در دستور كار جمهوري اسلامي ايران نيست ولي قطعا ضمن اينكه يك سري سياست هاي مستقلي داريم كه آن حفظ حقوق ملتمان است بر اساسا معاهدات و تعهدات بين المللي ، چنانچه برخي از كشور ها به رفتار هاي نا معقولي دست بزنند طبيعتا سياست هاي ما هعم دچار تغيير خواهد شد .
* شما پيشتر در مصاحبه اي گفته بوديد تجهيز كشور به فن آوري هسته اي يكي از راه هاي توانمند سازي و ارتقاي جايگاه ايران در منطقه است ، در حال حاضر با توجه به اين فن اوري جايگاه ايران در منطقه كجاست ؟
- من فكر مي كنم ملت ايران به لطف خداوند رفته رفته جايگاه بلند خود را در منطقه و جهان بدست مي آورد ، ما پيشرفت هاي چشمگيري در فن آوري هاي نوين داشتيم كه من صرفا در بخش هسته اي مي توانم خدمت ملت عزيزمان بگويم كه شرايطي كه ما الان در فن آوري هسته اي داريم قطعا آينده اي روشن و پر افتخار را براي هر ايراني در هر نقطه اي ا زكره زمين شكل خواهد داد و ابعاد اين فن آوري هنوز براي ما كاملا شناخته شده نيست، شايد ما 10 سال ديگر متوجه شويم كه اين فن آوري چقدر براي پيشرفت ايران عزيز ارزشمند و تا ثيرگذار بوده است و اگر بخواهيم در آينده دنيا يك نقش موثر و تعيين كننده داشته باشيم ناچاريم كه به فن آوري هاي نوين شناخته شده دنيا كه صرفا مصارف صلح آميز دارند دست پيدا كنيم و مهمتر از ان نيروي انساني ورزيده اي است كه در كشور ما تربيت شده و به تعداد اين نيرو هاي متخصص و فرهيخته روز به روز افزوده مي شود و در كنار ان ارتقاي صنايع و دانشگاه هاي ما قطعا مي تواند جايگاه رفيع براي ما رقم زند .
نظر شما